بخشی از مقاله
چکیده
ارزش پول ملی هر کشور به عوامل زیادی از جمله موقعیت اقتصادی آن کشور درسطح جهانی، کارایی دولت و تامین هزینه ها، ثبات سیاسی،حقوقی وقضایی برای جذب سرمایه های خارجی، رعایت اصول و قوانین بین الملل و همسو بودن با تحولات بین الملل و... بستگی دارد.. اهمیت پول در وضعیت اقتصادی کشورها موجب شده تا اصلاح و بهبود شرایط پول ملی یکی از موضوعات مورد توجه دولتها در سیاستگذاری وبرنامهریزی کلان اقتصادی باشد. در این راستا هدف مقاله حاضر بررسی آثار حذف صفر از پول ملی می باشد.روش تحقیق پ ژوهش حاضر نیزازنوع اسنادی می باشد.حذف صفر از واحد پول ملی یکی از روشهای رایج در اصلاح پول ملی است که در کشورهای مختلف دنیا مورد توجه قرار گرفته ا ست. در بیشتر موارد، حذف صفر به عنوان راهکاری برای کنترل و کاهش نرخ تورم و تقویت ارزش پول ملی صورت گرفته است. در ایران نیز مدتی است که بحث حذف سه یا چهار صفر از واحد پول ملی بطور جدی مطرح است. نتیجه اینکه دولت ایران بهتر است قبل از اقدام عجولانه در خصوص حذف صفر از واحد ملی کشور ابتدا با رسیدن به یک انبساط مالی تورم را به نرخ تک رقمی کاهش دهد، سپس اقدام به حذف 3 یا 4 صفر از ریال نماید تا این سیاست کارکردهای خود را از دست ندهد و آسیب هایی طرح به حداقل ممکن برسد.حذف صفر از پول ملی بیش از آنکه یک اقدام سیاسی از طرف دولتها باشد، یک اقدام فنی و کارشناسی است و بخشی از بسته اصلاحات اقتصادی به شمار می رود.
کلمات کلیدی:حذف صفر،پول ملی،ارزش پول ملی،تورم،دولت
.1 مقدمه
ارزش پول ملی می تواند بر دیدگاه شهروندان نسبت به وضعیت اقتصادی و هویت ملی کشورشان تاثیر گذار باشد.اگر شهروندان یک کشور همواره انتظار کاهش ارزش پول ملی خود را داشته باشند این مسئله موجب نگرانی مقامهای دولتی خواهد شد. دولت باید با حفظ ارزش پول ملی اعتماد شهروندان خود را نسبت به پول ملی کشور افزایش دهد و مانع از این شود که »پدیده جانشینی پول« رخ داده و مردم به ارزهای خارجی روی آورند.[1] ابعاد گسترده اثر پول ملی در تمام کشورهای جهان به قدری است که امروزه حتی در بین کشورهای بزرگ جهان همچنین تغییرات ارزش پول و حجم آن در نتیجه این تغییرات، اثرات اجتماعی فراوانی به همراه دارد. اگر شهروندان با کاهش ارزش پول ملی به سمت استفاده بیشتر از ارزهای خارجی برای مبادلات روزانه خود سراغ پدیده جانشینی پول بروند، دولت باید بلافاصله حذف صفر از پول ملی را در دستور کار خود قرار دهد.
مهمترین کاربرد حذف صفر در اقتصادی حفظ ارزش پول ملی است. حذف صفر از پول ملی بیش از آنکه یک اقدام سیاسی از طرف دولت ها باشد یک اقدام فنی و کارشناسی است و بخشی از اصلاحات اقتصادی به شمار می رود.حذف صفر از پول ملی ابزاری برای حمایت دولت از اقتدار سیاست های پولی به شمار میرود. استفاده از سیاست حذف صفر از پول ملی نقش مهمی در ارتقای جایگاه اعتماد عمومی مردم نسبت به دولت ها دارد. در نظام های سیاسی دموکراتیک استفاده از حذف صفر پول ملی ، میتواند نقش مهمی در انتخاب مجدد یک حزب داشته باشد و برعکس.
اگر مردم اعتماد خود را نسبت به پول ملی از دست دهند، ارزهای خارجی بخصوص آنها که پرستیژ بیشتری دارند، رواج می یابند که این امر فشار اقتصادی و روانی زیادی بر دولت ها وارد می کند. در این صورت است که سیاستهای اقتصادی دولت تحت تاثیر بازارهای مالی بین المللی قرار می گیرند و همچنین بانک های مرکزی خارجی بر سیاست های اقتصادی کشور مذکور تاثیر می گذارند. در اینجا حذف صفر مانع از نفوذ ارزهای خارجی در اقتصادی و پیامدهای آن میشود. کنترل دولت بر پول ملی نشانه و شاخص یک دولت و ملت مدرن است و زمانی که ارزش پول ملی به جای طلا و نقره توسط اعتماد عمومی مردم حفظ می شود، دولت ها وظیفه سنگینی برای حفظ ارزش و جایگاه پول ملی دارند.
تعریف واحد پول جدید برای مردم خیلی مشکل است و حذف صفر از پول ملی مکانیسم مناسبی برای تعریف پول ملی جدید است. به عنوان مثال وقتی دولت از مردم می خواهد تا پول قدیمی را ظرف مدت کوتاهی با پول جدید معاوضه کنند، این احتمال وجود دارد که همه ی پول های قدیمی با پول های جدید معاوضه نشود و مشکلاتی در معاملات و سایر روابط مربوط به پول پیش آید. از این رو این مقاله در پی این است که اولا،با تبیین حذف صفر از پول ملی ومطالعه تجربه دیگر کشورها و تاریخچه بحث، فواید وآسیب های حذف صفر از پول ملی را مورد تحلیل قرار داده و دوم اینکه آیا حذف 3 صفر از ریال ایران امری مناسب و به موقع است یا خیر؟
.2 متن یا بدنه اصلی مقاله
تمام پولها لزوما پول ملی محسوب نمی شوند و می توان پولهایی داشت که ماهیت ملی نداشته باشد. به عبارت دیگر حوزه ی حضور پول می تواندمحدود به یک منطقه ی خاص در داخل اقتصاد ملی یا فراتر از پوشش ملی باشد.پول می تواند توسط مرجعی خصوصی انتشار داده شود که در این صورت پول خصوصی نامیده می شودیا آنکه ناشر آن ، دولت باشد که در اینصورت نقش آن در تمام کشور مورد پذیرش است و پول ،رواج قانونی دارد و آن را پول ملی می نامند.[2] حذف صفر واحد پولی کشورها، نخستین بار در آلمان و پس از جنگ جهانی دوم رخ داد. این کشور زیر فشارهای اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم و خسارتهای برجای مانده از آن تورمی شدید را تجربه می کرد که سیاستگذاران اقتصادی آلمان را وادار به حذف صفرها از مارک کرد. پس از آن در دهه 60 و 70 میلادی این عمل بارها و بارها در کشورهای جهان رخ داد تا مبادلات اقتصادی و بازرگانی سهولت یابد.
معمولا راهکار حذف صفر از پول ملی در کشورهایی استفاده می شود که تعداد صفر اسکناسشان زیاد است. از سال 1960 تاکنون در 71 مورد، دولت های در حال توسعه مجبور شده اند چندین صفر از پول ملی خود را حذف کنند و آخرین نمونه در این زمینه به زیمبابوه مربوط می شود که طی آن دولت این کشورها صفر از واحد پول ملی این کشور را حذف کرد که به شکست کامل منجر شد.حتی درحال حاضر، در زیمبابوه بانک مرکزی اعلام کرده است که دیگر کاغذ اسکناس کافی برای نشر پول مورد نیاز را در دست ندارد.[ 3] در ژانویه 2005 نیز، ترکیه لیره جدید را جایگزین لیره قدیم کرد. بر این اساس هر یک
میلیون لیره قدیم ترکیه با حذف 6 صفر به یک لیره جدید تبدیل شد. در ماه جولای همین سال نیز رومانی با حذف چهار صفر از پول ملی خود، پول جدید خود را موسوم به لیو معرفی کرد. در هر دو مورد، دولت های ترکیه و رومانی پیام آشکاری را برای مردم و جامعه بین الملل فرستادند و آن اینکه سیاست های اقتصادی دولت در گذشته اشتباه بوده است. در سال 1992 میلادی بحران های اقتصادی در آرژانتین موجب کاهش چشمگیر ارزش پول این کشور و وقوع بحران شد. آرژانتین مجبور شد برای جلوگیری از افزایش تورم شدید، طرح اصلاحات اقتصادی را با اولویت حذف صفر از پول ملی به اجرا درآورد. در برخی از کشورها مانند شیلی و کرواسی سیاست حذف صفر پس از اجرای سیاستهای تثبیت اقتصادی انجام شده است.
