مقاله در مورد تاثیر کاهش حجم صفر پول و اثرات آن

بخشی از مقاله

تاثیر کاهش حجم صفر پول و اثرات آن

حذف سه صفر هیچ تاثیری در ارزش پول ندارد:
مسعود دانشمند ـ* عضو هيات رييسه اتاق بازرگاني ايران ـ در گفت وگو با خبرنگار بازرگاني ايسنا تاكيد كرد كه ارزش پول ملي را تعداد صفرهاي آن تعيين نميكند بلكه اين ارزش بر اساس قدرت خريد آن در مقايسه با ساير ارزهاي بين*المللي و فلزات گرانبها سنجيده ميشود.
به اعتقاد وي چنانچه يك واحد از پول كشوري معادل يك انس طلا باشد، چيزي از آن كم و زياد نخواهد شد و آنچه اهميت دارد آن است كه با واحد پول مورد نظر چه ميزان قدرت خريد خواهيم داشت.

وي با اشاره تجربه حذف صفرهاي پول ملي در برخي كشورها بويژه تركيه عنوان كرد: زماني كه سه صفر پول ملي را همانند تركيه كه شش صفر پول خود را حذف كرد، حذف كنيم آثار رواني در پي خواهد داشت لذا براي اجراي اين تصميم قطعا بايد از پيش براي كنترل آثار رواني آن برنامه*ريزي كنيم.

دانشمند افزود: حذف صفرهاي پول ملي جز اينكه در مبادلات آن و كاهش حجم عددي در جابه*جايي و محاسبات تاثير خواهد داشت مزيت* ديگري ندارد بنابراين بهتر است به جاي اين اقدامات سيستم بانكي را اصلاح و به سمت الكترونيكي شدن پيش ببريم تا پول كمتر در دست مردم بچرخد.
عضو هيات رييسه اتاق ايران در ادامه درباره پيشنهاد گمرك بر حذف صدور كارت* بازرگاني اشخاص حقيقي گفت: اينكه در استفاده از كارت*هاي بازرگاني سوء استفاده مي*شود ترديدي نيست اما ريشه اين مكشلات در نبود متولي مشخص در زمينه صدور كارت است چرا كه مدارك دريافت كارت بازرگاني در اتاق ايران تنظيم مي*شود و امضاي نهايي از سوي وزارت بازرگاني انجام مي*گيرد و اين تقسيم كار به گونه*اي است كه هيچ* يك پاسخگو نيستند.

وي با بيان اينكه علاوه بر ناهماهنگي در مسئوليت صدور كارت*هاي بازرگاني آيين*نامه نحوه صدور كارت*ها نيز به اصلاحات جدي نياز دارد، تصريح كرد: اينكه بگوييم تنها در بين اشخاص حقيقي دارنده كارت بازرگاني تخلفات انجام مي*شود نمي*توان نظريه قطعي صادر كرد لذا معتقدم در چنين شرايطي طرح رتبه*بندي و اعتبار دهي به كارت*هاي بازرگاني بهترين راه*حل خواهد بود.
عضو هيات رييسه اتاق ايران همچنين با انتقاد از اينكه در بررسي مجدد لايحه امور گمركي از بخش خصوصي اظهار نظر نشده و در جلسات آن نماينده اتاق حضور ندارد انتقاد كرد و خواستار آن شد كه در بررسي آن از نظرات بخش خصوصي نيز استفاده شود.
ارزش پول
؛برخي كارشناسان نيز براين باورند كه هنوز ارزش پول ملي به حدي نرسيده است كه نيازي به كاهش تعداد صفرهاي آن باشد.
«ليلاز» اقتصاددان و مدرس دانشگاه، حذف صفر را از اسكناس ها همراه با ايجاد تنش در جامعه مي داند و مي گويد: اگر طرح ارزش گذاري پول ملي، اجرا شود اتفاق اقتصادي خاصي رخ نخواهد داد ولي تا مردم بتوانند خودشان را با اسكناس هاي جديد تطبيق دهند جامعه تا حدي متلاطم خواهد شد.
همچنين هزينه حذف اسكناس هاي موجود به دولت تحميل مي شود، زيرا در سال هاي اخير متوسط عمر اسكناس ها تا حدي افزايش پيدا كرده است.
وي مي افزايد: تورم در اقتصاد ايران به آن شدتي نيست كه بخواهند تعدادي از صفرهاي اسكناس ها را حذف كنند. در تركيه كه اقدام به اجراي چنين طرحي كرد، كار به جايي رسيده بود كه ارزش هر ٥/١ ميليون لير به يك هزار دلار رسيده بود اما در ايران ٩٠٠ تومان ارزش يك دلار را دارد.
به گفته اين اقتصاددان اگر تصميم براين است كه تعدادي از صفرهاي اسكناس ها حذف شود ابتدا بايد پول جديدي به بازار عرضه كنيم و پول جديد هم بايد داراي اعشار باشد، زيرا كوچك ترين واحد هزينه و خريد در اقتصاد ما، حدود ٢٠ تا ٢٥ تومان است و بايد در تغييرات صورت گرفته به اين واحد جديد، اعشار هم افزوده شود در حالي كه پرداختن به اين بحث ها براي اقتصاد ما لزومي ندارد.
ليلاز مي گويد: بهترين راهكار اين است كه براي مبادلات پولي وارد عرصه الكترونيك بشويم و ديگر نيازي نيست كه با صفر پول بازي كنيم. چرا كه در ميان مدت و درازمدت بايد وارد چنين عرصه اي بشويم و بايد پول الكترونيكي را جايگزين پول موجود كنيم.

وي تأكيد مي كند: ١٠ تا ١٥ سال ديگر بايد شرايط اقتصادي را به گونه اي فراهم كنيم كه به سمت ادغام واحدهاي پول ملي در واحدهاي پول منطقه اي پيش برويم.
اين اقتصاددان به كشورهايي كه در اين زمينه موفق بوده اند اشاره مي كند و مي گويد: كشورهاي تركيه و روسيه ابتدا به آزادسازي اقتصاد خود پرداختند و نرخ تورم را كنترل كردند و در مرحله افزايش شديد تورم در اقتصاد خود، اقدام به حذف تعدادي صفر از پول كشورشان كردند اما تورم در كشور ما آن قدر شديد نيست كه چنين اقدامي صورت بگيرد.
ليلاز اظهار مي دارد: جدي شدن بحث و تصميم به حذف صفر از اسكناس ها، تأثي

ري بر تورم ندارد و فقط آن ها كه پس اندازهاي شخصي دارند، دچار تشويش و اضطراب مي شوند.
بنابراين چنين به نظر مي رسد كه حذف چند صفر از پول ملي نمي تواند آن قدر مهم باشد كه باعث تنش اقتصادي جدي شود ولي اين سوال بزرگ باقي مي ماند كه آيا واقعا در شرايط كنوني چنين اقدامي ضرورت دارد؟
واكنش صاحبنظران به بررسي حذف سه صفر از پول ملي
تورم‌زدايي مقدم بر حذف صفرها است:
دنياي اقتصاد – به دنبال انتشار خبر جدي شدن احتمال حذف سه صفر از پول ملي، صاحبنظران اقتصادي ابراز عقيده كردند كه سياست‌ كنترل و تك‌رقمي كردن تورم بر چنين كارهايي كه صرفا براي زدودن آثار دوران تورم انجام مي‌شود، اولويت دارد چرا كه بدون تورم‌زدايي از اقتصاد، صفرها دوباره ظاهر خواهند شد.
دنياي اقتصاد- مصباحي مقدم، عضو ناظر شوراي سابق پول و اعتبار از بررسي حذف سه صفر از پول ملي در بخش‌هاي تخصصي بانك مركزي خبر داد كه بنا به دستور رييس‌جمهوري در مجمع عمومي بانك مركزي عملي شده است.

گرچه از سال 72 تاكنون، اصلاح ارقام پولي در بانك مركزي مطرح بوده اما اين اصلاح مستلزم ايجاد شرايطي همچون تك‌رقمي شدن نرخ تورم و ثابت ماندن آن است كه براساس پيش‌بيني‌ برنامه چهارم، نرخ تورم در پايان اين برنامه، كاهش مي‌يابد و مناسبت‌ترين زمان براي انجام اصلاحات پولي، سال 1388 است.
پس از گذشت 14سال از اين طرح در سال 72 كه طهماسب مظاهري در بانك مركزي حضور داشته، اين موضوع در دستور كار اداره بررسي‌هاي اقتصادي بانك مركزي قرار گرفت اما برخي مسوولان بعدي با اين اقدام موافق نبودند و بررسي‌ها در اين باره متوقف شد.

حال مظاهري به عنوان رييس كل بانك مركزي، بايد اين موضوع را بررسي كند.
بانک مركزي سرانه اسکناس را 114 برگ اعلام و تصریح کرده است: این حجم از سرانه اسکناس ایران را جزو کشورهای رکوردار در این زمینه قرار داده است، زیرا سرانه اسکناس در کشورهای پیشرفته بین 12 تا 14 برگ است.
برخی از کارشناسان مسائل اقتصادی اصلاح رقوم پولی یا حذف چند صفر از واحد پولی کشور را یکی از نیازهای اقتصادی کشور برای تسهیل در مراودات تجاری دانسته‌اند، موضوعی که از سال‌ها پیش در دستور کار بانک مرکزی قرار داشته است.
این موضوع از آن زمان تاکنون چند بار در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفته به طوری که در سال‌های اخیر به منظور عرضه خدمات مطلوب تر و تسهیل در مراودات تجاری این موضوع بار دیگر در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفت و گزارش مبسوطی نیز در این باره تهیه شده است.
برخی مقامات بانک مرکزی مي‌گویند ترس از عواقب ناشی از اجرای نادرست و تحمل هزینه‌های آن یکی از عمده‌ترین دلایل مخالفان اصلاح رقوم پولی کشور است، زیرا اگر این موضوع درست اجرا نشود آثار تورمي‌ در پی خواهد داشت.
در همین حال، اوایل امسال نیز برخی از نمایندگان مجلس ایده تغییر واحد پولی کشور را مطرح کرده‌ بودند که همچون کشور ترکیه واحد پولی ایران نیز تغییر یابد، زیرا یکی از دلایل کاهش نرخ تورم در ترکیه کاهش قیمت تمام شده لیر ترکیه بوده است.

كارشناسي وزارت اقتصاد
امیر منصور برقعی معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ريیس‌جمهوری هم اوایل امسال در پاسخ به پرسش خبرگزاري مهر در خصوص طرح تغییر واحد پولی کشور گفته است: اظهار نظر در مورد این مقوله به صورت قاطع امکان‌پذیر نیست گرچه در برخی مقاطع تغییراتی مطرح بوده است.
برقعی معتقد است: ایران ویژگی‌های خاص خود را دارد و هرگاه تجربیات سایر کشورها در ایران اجرا شده، به جواب نرسیده‌ایم. ريیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مي‌گوید:
کارشناسی تغییر واحد پولی کشور باید در وزارت اقتصاد انجام شود.
حمید پورمحمدی معاون امور بانکی وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز همان زمان گفته است:
در حال حاضر طرح تغییر واحد پولی کشور جزو ضرورت‌ها و موضوعات روز کشور نیست و موضوعاتی مهم‌تر از تغییر واحد پولی کشور وجود دارد.
با این حال، کارشناسان مسائل اقتصادی نظرات مختلفی درباره تغییر واحد پولی کشور یا حذف صفرهای پولی ملی مطرح می‌کنند. از سویی، مسعود نیلی کارشناس مسائل اقتصادی اوایل سال‌جاری با تاکید بر این که تغییر واحد پولی کشور قبل از حل مشکل رشد حجم پول، تاثیر مثبتی در اقتصاد کشور نخواهد داشت، گفته است: کاستن از تعداد صفر‌های پول، فقط ضریب تبدیل کالا به واحد پول را ساده‌تر مي‌کند.
وی با تاکید براتخاذ سیاست انقباض پولی درکشور، اظهارداشته است: رشد بالای حجم پول ضمن بی ارزش کردن پول، باعث ایجاد مشکل در تبدیل پول به کالا مي‌شود. این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح مي‌کند: واحد پول هرچه که باشد، اگر با شدت افزایش یابد، در تورم انعکا

س پیدا مي‌کند و در این مورد فرق ندارد، پول را با چه واحدی مورد شمارش قرار دهیم.
نیلی با تاکید براین که برای تغییر واحد پولی کشورعلاوه برتورم باید شرایط اقتصادی کشور را نیزمد نظر قرار داد، افزود: البته تغییر واحد پولی کشور از مساله مهم رشد حجم پول جدا است که باید به نحوی حل شود.
عضو هیات علمي‌دانشگاه اقتصاد علامه طباطبایی با تاکید بر اتخاذ تمهیداتی برای کاهش اثرات تورمي ‌و جلوگیری از آسیب‌پذیری سپرده‌گذاران خرد در اثر این تغییر گفته است: بسیاری از کشورها نیز اقدام به تغییر واحد پول خود کرده‌اند و با دادن عنوان جدید به پول ملی خود تاحدودی از مشکلات و درگیری‌های اقتصادی خود کاسته‌اند.

این در حالی است که محمد طبیبیان، ريیس سابق موسسه عالی آموزش عالی بانکداری ایران تغییر واحد پولی کشور را بیهوده، بی‌نتیجه و برای جامعه پرهزینه دانست و تصریح کرد:
کشورهایی که اقدام به تغییر واحد پولی کشور خود کردند، قبل از آن اقدامات دیگری نظیر کنترل نرخ تورم و کاهش صفرهای پول خود کردند.
وی با اشاره به این که کشوری نظیر ترکیه نیز زمانی چنین کاری را انجام داد که با صفرهای زیادی برروی اسکناس‌ها که تعداد آنها به 6 و 7 نیز رسیده بود، مواجه شد، به مسوولان اقتصادی کشورتوصیه کرد به جای انجام چنین کارهای نمایشی به فکر حل مسائل اساسی کشور باشند.
7‌ مزيت عمده
عضو كارگروه اصلاح ساختار بانكي كشور از 7‌مزيت حذف صفرهاي پول ملي گفت.
بهاالدين حسيني هاشمي اظهار داشت: حذف صفرهاي پول ملي 7 مزيت عمده به دنبال دارد كه مشتمل‌بر كاهش حجم اسكناس، سادگي در مبادلات، نگهداري ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها، اشغال فضاي كمتر آمار و اطلاعات مالي در حافظه و هارد رايانه‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول، كاهش آثار رواني تورم و نيز صرفه جويي در وقت براي شمارش حجم زياد اسكناس‌ها است.
وي افزود: فرآيند حذف 3 صفر از پول ملي ايران كمي زمان‌بر و هزينه‌بر است ولي در نهايت به نفع اقتصاد كشور خواهد بود. وي هشدار داد كه همزمان با حذف صفرها بايد به همان نسبت قيمت‌ها نيز كاهش يابد تا به بروز برخي مشكلات در اين خصوص منجر نشود.

عضو كارگروه اصلاح ساختار بانكي در خصوص بهره‌گيري مردم از واژه تومان به جاي ريال در مبادلات خود تصريح كرد: اين حركت براي تسهيل در مبادلات و حل مشكلات موجود در اين حوزه توسط مردم باب شده است،‌ در حالي كه دولت نبايد دنباله روي مردم باشد و بايد به ساماندهي در اين بخش اقدام كند.
همچنين محمد طبيبيان اقتصاددان گفت: من حذف چند صفر را از پول ملي كار مناسبي نمي‌دانم و مطمئن هستم كه در صورت موفقيت آميز بودن طرح نيز هيچگونه نتيجه اقتصادي براي كشور ما

نخواهد داشت.
در عين حال يك كارشناس اقتصادي گفت: دولت به جاي حذف صفرها بهتر است به چاپ اسكناس درشت اقدام كند كه در اين صورت آثار رواني تورمي منفي آن نيز كمتر مي‌شود.
غلامرضا سلامي در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس اظهار داشت: در شرايطي كه نقدينگي كشور چند صد برابر شده، در اين شرايط نياز به انتشار اسكناس درشت و چك بيشتر احساس مي‌شود.
همچنين مدير‌عامل بانك سامان با بيان اينكه حذف صفر از پول ملي اثر رواني در كاهش تورم دارد، گفت: به‌رغم تمام مزيت‌هايي كه حذف صفر از پول ملي به همراه دارد، ترويج استفاده از كارت‌هاي بانكي اقدامي مناسب‌تر است.
ا...‌وردي رجايي سلماسي حذف صفر از پول ملي را اقدامي مثبت توصيف كرد و اظهار داشت:
حمل پول همواره يكي از مشكلات مبادلات اقتصادي بوده و اين مشكل مي‌تواند با حذف صفر تا حدودي برطرف شود.
يك پيشنهاد سياسي
رييس هيات ناظران بانك مركزي نيز گفت: در گزارش هيات نظار بانك مركزي براي چهل و هفتمين مجمع عمومي اين بانك بر افزايش ارزش اسمي‌ اسكناس تاكيد شد، اما به زمان آن اشاره‌اي نشده است.

محمدجواد صفار، در گفت‌وگو با ايسنا در پاسخ به اين سوال كه آيا در جلسه مجمع عمومي‌ بانك مركزي رييس‌جمهوري دستوري مبني‌بر كاهش سه صفر از واحد پولي كشور را ابلاغ كرده است، گفت: پيشنهاد اين امر از سوي يكي از اعضا مطرح شد اما چنين مساله‌اي به عنوان مصوبه مجمع عمومي‌ بانك مركزي محسوب نشده است.
وي ادامه داد: تاكنون حداقل دو كشور همسايه تركيه با حذف شش صفر از واحد پولي خود و آذربايجان با تغيير نام واحد پولي چنين اقدامي‌ را عملا انجام داده‌اند.صفار در پاسخ به اين سوال كه آيا با شرايط اقتصادي كشور مي‌توان چنين اقدامي‌ را انجام داد، متذكر شد: در حال حاضر حجم بالاي اسكناس در اقتصاد كشور مشكل‌زاست و در شرايط فعلي انتشار اسكناس 100‌هزار توماني كاملا قابل دفاع است. وي با بيان اينكه افزايش ارزش اسمي‌ اسكناس ايران يك تصميم اقتصادي و حذف صفر از واحد پولي يك پيشنهاد سياسي است، تصريح كرد:

افزايش ارزش اسمي‌ اسكناس باعث تسهيل داد و ستد خواهد شد.رييس هيات ناظران با اشاره مجدد به اينكه حذف صفر از واحد پولي يك پيشنهاد سياسي است، افزود: تصميم اقتصادي مطلوب آن است كه حجم تعداد برگه‌هاي اسكناس در دست مردم كاهش يابد. در هيچ جاي دنيا فردي ديده نمي‌شود كه يك دسته پول در دست داشته باشد.
ظلم به پول ملي
عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس گفت: حذف 3 صفر شايد ظلم به پول ملي كشور باشد؛ هنوز ارزش پول ملي ما آنقدر كم نشده كه بخواهيم صفرها را از آن حذف كنيم.
هادي حق‌شناس اظهار داشت: استهلاك اسكناس در كشور ما به ضعف سيستم بانكي مربوط است كه هنوز نتوانسته آنطور كه بايد و شايد بانكداري الكترونيكي و بهره‌گيري از كارت‌هاي اعتباري را ترويج دهد.
در همين حال مدير‌عامل سابق بانك سپه گفت: حذف صفر از پول ملي سبب افزايش اعتماد مردم به پول شده كه اين امر در نهايت باعث نرخ تورم را كاهش خواهد داد.
محمودرضا خاوري حذف صفر از پول ملي را يك اقدام مثبت توصيف كرد و اظهار داشت: اين كار منجر به يك انقلاب اقتصادي در كشور خواهد شد. وي افزود: در حال حاضر صرفنظر از وسيله سنجش ارزش و ابراء ذمه بودن پول، مطلوبيت آن است كه منجر به رواج استفاده از آن مي‌شود.

تورم و حذف سه صفر از پول ملي
گرچه از سال 72 تاكنون، اصلاح ارقام پولي در بانك مركزي مطرح بوده اما اين اصلاح مستلزم ايجاد شرايطي همچون تك‌رقمي شدن نرخ تورم و ثابت ماندن آن است كه براساس پيش‌بيني‌ برنامه چهارم، نرخ تورم در پايان اين برنامه، كاهش مي‌يابد و مناسبت‌ترين زمان براي انجام اصلاحات پولي، سال 1388 است.
این موضوع از آن زمان تاکنون چند بار در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفته به طوری که در سال‌های اخیر به منظور عرضه خدمات مطلوب تر و تسهیل در مراودات تجاری این موضوع بار دیگر در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفت و گزارش مبسوطی نیز در این باره تهیه شده است.

با توجه به بالا بودن سرانه ي اسكناس در كشور شايد اجراي اين طرح لزوم بالاتري پيدا مي كند. بانک مركزي سرانه اسکناس را 114 برگ اعلام و تصریح کرده است: این حجم از سرانه اسکناس ایران را جزو کشورهای رکوردار در این زمینه قرار داده است، زیرا سرانه اسکناس در کشورهای پیشرفته بین 12 تا 14 برگ است.
برخی از کارشناسان مسائل اقتصادی اصلاح رقوم پولی یا حذف چند صفر از واحد پولی کشور را یکی از نیازهای اقتصادی کشور برای تسهیل در مراودات تجاری دانسته‌اند، با این حال، کارشناسان مسائل اقتصادی نظرات مختلفی درباره تغییر واحد پولی کشور یا حذف صفرهای پولی ملی مطرح می‌کنند. از سویی، کارشناسان مسائل اقتصادی با تاکید بر این که تغییر واحد پولی کشور قبل از حل مشکل رشد حجم پول، تاثیر مثبتی در اقتصاد کشور نخواهد داشت، گفته اند: کاستن از تعداد صفر‌های پول، فقط ضریب تبدیل کالا به واحد پول را ساده‌تر مي‌کند. البته واحد پول هرچه که باشد، اگر با شدت افزایش یابد، در تورم انعکاس پیدا مي‌کند و در این مورد فرق ندارد، پول را با چه واحدی مورد شمارش قرار دهیم.
این در حالی است که محمد طبیبیان، ريیس سابق موسسه عالی آموزش عالی بانکداری ایران تغییر واحد پولی کشور را بیهوده، بی‌نتیجه و برای جامعه پرهزینه دانست و تصریح کرد: کشورهایی که اقدام به تغییر واحد پولی کشور خود کردند، قبل از آن اقدامات دیگری نظیر کنترل نرخ تورم و کاهش صفرهای پول خود کردند.
عده اي معتقدند كه حذف صفرهاي پول ملي 7 مزيت عمده به دنبال دارد كه مشتمل‌بر كاهش حجم اسكناس، سادگي در مبادلات، نگهداري ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها، اشغال فضاي كمتر آمار و اطلاعات مالي در حافظه و هارد رايانه‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول، كاهش آثار رواني تورم و نيز صرفه جويي در وقت براي شمارش حجم زياد اسكناس‌ها است.

شايد بتوان گفت دولت به جاي حذف صفرها بهتر است به چاپ اسكناس درشت اقدام كند كه در اين صورت آثار رواني تورمي منفي آن نيز كمتر مي‌شود. در شرايطي كه نقدينگي كشور چندين برابر شده، در اين شرايط نياز به انتشار اسكناس درشت و چك بيشتر احساس مي‌شود. پس در حال حاضر در صورت عدم حذف صفرها از واحد پولی، اگر بخواهیم وضع موجود را حفظ کنیم ناچاراً باید اسکناس‌های درشت‌تر چاپ کنیم و سکه‌ها را نیز باید درشت‌تر کرد تا در حد خود معنی داشته

باشد. اگر بخواهیم قانون پولی و بانکی را اجرا کنیم که یک ریال معادل یک چهارم گرم طلا است که این مطلب در کشور چندان در کشور رایج نیست امادر صورتیکه بخواهیم سه صفر را از واحد پولی حذف کنیم، 10 واحد پولمان با یک واحد پول اروپایی و آمریکایی تقریباً برابری می‌کند و در صورت حذف چهار صفر پول بسیار قوی‌تر شده و دوره طولانی‌تری می‌توان از آن استفاده کرد.

نكته ي قابل توجه اين كه در ارتباط با حذف سه صفر از پول ملی باید گفت که این‌کار در کشورهایی که گرفتار تورم شدید هستند و ارزش پولشان در حال کاهش است انجام می‌گیرد مانند کشورهای ترکیه، افغانستان، برزیل، مکزیک و این اقدام هم در بانکداری اسلامی و هم در بانکداری غیراسلامی قابل انجام است