بخشی از مقاله
پلان و برشهایی از مساجد مختلف
پلانهایی از مساجد شهرنائین
مسجد جامع نائين
با توجه به آنچه در کتاب مرآت البلدان آمده است، بنای اوليه اين مسجد منسوب به عمر بن عبد العزيز خليفه هشتم اموی است که دوران خلافتش از سال 99 تا 101 هجری قمری بوده است.سمت چپ منبرِ منبت کاری شده و در قسمت فوقانی آن کتيبه ای به تاريخ 711 هجری قمری موجود است که قديمترین تاريخ ثبت شده در بنا است.کتيبه در چوبی مسجد ، تاريخ 784 هجری قمری را نشان می دهد و بر ديوار و ستونهای شبستان جنوبی،چند سنگ مزار وجود دارد که يکی از آنها به تاريخ 784 هجری قمری است.
معرفي مسجد سركوچه محمديه
اين بناي تاريخي درمحله محمديه يكي از محلات قديم شهر نائين واقع شده است. مسجد سركوچه محمديه متعلق به قرون اوليه هجري بوده كه بيش از يك هزارسال قدمت دارد و از نظر شكل و پلان كاملا" بامساجد ديگر متفاوت بوده و اين يكي از ويژگيهاي مهم بناي مذكور مي باشد.
مسجد جامع تاريخي محمديه
مسجد جامع تاريخي محمديه در محله محمديه شهر نائين در ميدان بالاي اين محل متعلق به قرون چهارم ويا پنجم هجري است .
معرفي مسجد سركوچه محمديه
اين بناي تاريخي درمحله محمديه يكي از محلات قديم شهر نائين واقع شده است. مسجد سركوچه محمديه متعلق به قرون اوليه هجري بوده كه بيش از يك هزارسال قدمت دارد و از نظر شكل و پلان كاملا" بامساجد ديگر متفاوت بوده و اين يكي از ويژگيهاي مهم بناي مذكور مي باشد.
مسجد نظام مافی
مسجدی واقع در منطقه 5 تهران تقاطع خیابانهای جنت آباد و بلوار آیت الله کاشانی است.
بنای مسجد با مناره ای واحد سر به فلک کشیده در میان درختان سرسبز و ساختمان های کوتاه اطراف خود فریاد می کند. منظر مسجدی سفید در میان مساجد مختلف ایرانی که تا به حال دیده ایم.
شکل ظاهری مناره مسجد و نیز منفرد بودن آن نوید معماری متفاوت این مسجد را با مساجد دیگر ساخته شده در ایران می دهد.
ورودی مسجد در قسمت جنوبی است و پلکانی از سطح خیابان به صحن داخل مسجد راه پیدا می کند. در کوچک دیگری نیز در همین راستا در قسمت شمالی حیاط قرار دارد و دسترسی از کوچه پشتی مسجد را ممکن می سازد.
حجم کلی مسجد مانند جعبه های در هم فرورفته است. فاصله ایجاد شده بین حجم های تو در تو به عنوان نورگیر و بازشوها عمل می کند.
مسجد از دو ساختمان اصلی تشکیل شده است که از طریق راهروئی بر روی پیلوتی با هم در ارتباط اند.
ساختمان شرقی شامل نماز خانه های مردانه و زنانه و ساختمان غربی از سالن مراسم وضوخانه وکتابخانه
تشکیل شده است.
عنصر پلکان در معماری این بنا مهم است و فضای واسطه ای است که داخل و خارج ساختمان را به هم ارتباط می دهد.
سادگی مصالح همچون بتون خشک و برهنه و نیز سنگ تراورتن سفید استفاده نکردن از تزئینات معمول در معماری مساجد مانند کاشی کاریها یا گچبریهای زائد که معماری این بنا را به سمت و سوی یک معماری مدرن سوق می دهد که یاد آور صداقت و سادگی است و فضای مسجد را سرشار از پاکی می کند.
بنای مسجد فاقد گنبد است البته گنبد معمول در معماری مساجد که یا نار است و یا اورچین که در این مسجد از آن خبری نیست. ولی شبستان مسجد بر بالای محراب خویش دارای تیرهای قوی عمود بر هم می باشد که سقف مسجد را در این ناحیه مرتفع و بلند می سازد. نبود گنبد با پوشش دهانه وسیع توسط مصالح جدید مانند تیرچه بلوک و بتون خشک توجیح میشود و معماری این بنا را به اوج خردگرائی و عملکردی نزدیک می کند.
صحن مسجد عاری از هرگونه فضای سبز است و تنها یک حوض چند طبقه با سطوحی روی هم لغزیده که یادآور معماری خانه آبشار رایت می باشد و به معماری خشک مدرن روح و گرما می بخشد.
مناره مسجد پلانی مربعی دارد و بصورت لوزی چرخیده است. در ارتفاع از وسعت آن کم می شود و صورت پله پله ای آن یادآور برج آتش در معماری کاخ و معبد فیروز آباد فارس بوده و قامت بلند آن در منظر عمومی منطقه یادآور نام خدای یکتا است.
