بخشی از مقاله
center چیست
Data Center ها با در اختيار داشتن اتصالات پرسرعت اي به اينترنت، و همچنين در اختيار داشتن سرورهاي قوي و متعدد، امكان راه‌اندازي سرورهاي وب را براي عموم مردم ممكن ساختند. شركت‌هاي تجاري و مردم مي‌توانستند با اجاره كردن فضاي محدودي در اين سرورها، سايتهاي وب خود را معرض ديد عموم قرار دهند.
تا قبل از دهه 90 استفاده از اينترنت براي مردم عادي به سادگي امكان‌پذير نبود، چرا كه استفاده از امكانات اينترنت نياز به دانش خاصي داشت. محيط خط فرماني(Command Line) و ساختار غير گرافيكي اينترنت سبب شده بود كه كاربران عادي علاقه چنداني به استفاده از اينترنت نداشته باشند.
در اوايل دهه 90، پس از به وجود آمدن مفهوم وب در اينترنت (سال 1993 ) و پروتكل HTTP كه به سادگي امكان به اشتراك گذاشتن مستندات در اينترنت را در اختيار كاربران قرار مي‌داد، روز به روز بر تعداد كاربران اينترنت افزوده شد. از سوي ديگر با اضافه شدن كاربران اينترنت، حجم مستندات نيز روز به روز افزايش يافت. مسلماً خطوط سابق اينترنتي و سرورهاي موجود، توانايي جوابگويي به خيل عظيم كاربران را نداشتند.
همچنين با زياد شدن كاربران و بالا رفتن حجم مستندات، و نيز سادگي انتشار اطلاعات در اينترنت، مفاهيم تجاري نيز وارد عرصه اينترنت شدند. شركت‌هاي تجاري نياز به سرورهايي داشتند كه اين امكان را به آنها بدهد كه به سادگي و با سرعت بتوانند اطلاعات خود را در اختيار مشتريان و كاربران خود قرار دهند.
بالطبع اين امكان وجود نداشت كه هر شركت يا سازماني كه قصد راه‌اندازي سايتهاي اينترنتي را دارد، خود راساً اقدام به راه‌اندازي سرور خود كند، چرا كه با وجود كاربران زياد اين سايت‌ها و حجم بالاي ترافيك، نياز به اتصال‌هايي با سرعت‌هاي بسيار بالا وجود داشت كه مسلما حتي در صورتي كه اين امكان از لحاظ عملي وجود داشته باشد، هزينه بالايي را مي‌طلبيد.
راه‌حلي كه براي اين مشكل به نظر رسيد، راه‌اندازي مراكز خاصي تحت عنوان Data Center يا مراكز داده‌اي بود. Data Center ها با در اختيار داشتن اتصالات پرسرعت اي به اينترنت، و همچنين در اختيار داشتن سرورهاي قوي و متعدد، امكان راه‌اندازي سرورهاي وب را براي عموم مردم ممكن ساختند.
شركت‌هاي تجاري و مردم مي‌توانستند با اجاره كردن فضاي محدودي در اين سرورها، سايتهاي وب خود را معرض ديد عموم قرار دهند. برخي شركت‌هاي بزرگ نيز با توجه به نياز خود، اقدام به اجاره كردن يك سرور در مركز داده‌اي مي‌كردند و آن را از راه دور با ابزارهاي خاص كنترل مي‌كردند.
اكنون با توجه به رشد سريع اينترنت، روز به روز به تعداد Data Center ها اضافه مي‌شود به طوري كه در حال حاضر در اكثر كشورهاي پيشرفته اين مراكز وجود دارند. تمركز اين مراكز بخصوص در كشور امريكا بسيار زياد است. د
ليل آن ارزان بودن نرخ اتصال به اينترنت و همچنين در دسترس بودن سرعت‌هاي بالا مي‌باشد.
برخي از اين Data Center از طريق خطوط مختلف فيبرنوري، پهناي باندي بيش از 4Gbps را در اختيار دارند و تعداد سرورهاي اين Data Center معمولا بيش از 1000 است كه بر اساس مشخصات به متقاضيان اجاره داده مي‌شود.
پارامترهاي زيادي در قيمت اجاره ماهانه يك سرور تاثيرگذار است كه مي‌توان به سرعت CPU، مقدار حافظه RAM و اندازه Hard Disk ، حداكثر ترافيكي كه ماهانه در اختيار هر سرور قرار مي‌گيرد، سيستم عامل سرور و همچنين سابقه مركز داده‌اي بستگي دارد.
مشخصات يك Data Center
Data Centerهاي متفاوتي در نقاط دنيا وجود دارد كه با توجه به نياز و همچنين شرايط منطقه‌اي طراحي و ساخته شده‌اند. استاندارد خاصي براي يك Data Center وجود ندارد اما در اينجا سعي شده است به برخي از مشخصات عمومي يك مركز داده‌اي اشاره شود. در اختيار داشتن اتصالات مختلف به اينترنت از طريق ISP و ICPهاي مختلف: به طور معمول يك Data Center براي اتصال به اينترنت از چندين اتصال مختلف استفاده مي‌كند تا در صورتي كه هر يك از اتصالات به دليلي از كار افتادند، در سرويسدهي مركز وقفه‌اي پيش نيايد. برخي از Data Center معروف با بيش از 12 اتصال مختلف به اينترنت متصلند.
وجود سيستم قدرت پشتيبان:
يكي از مهمترين مسائل در Data Center سرويسدهي بدون وقفه به مشتريان مي‌باشد. با توجه به امكان قطع برق به دلايل مختلف همچون حوادث غيرمترقبه يا جنگ، نياز به سيستم برق پشتيبان ضروري است. معمولاً Data Centerهاي بزرگ از UPS هاي مخصوصي استفاده مي‌كنند كه امكان سرويسدهي به بيش از 100 كامپيوتر را دارند. علاوه بر سيستم UPS، ژنراتورهاي قوي نيز در مركز داده‌اي وجود دارد تا در صورت قطع بلندمدت برق، سرويسدهي بدون و
قفه انجام شود.
وجود سرورهاي متعدد:
هدف اصلي يك Data Center در اختيار گذاشتن سرورهاي وب براي مشتريان است. سرورهاي مورد استفاده با توجه به نياز و امكانات Data Center تعيين مي‌شود. تنها تفاوت مهم، نوع سرورهاي مورد استفاده توسط Data Center است. در Data Center ها از دو نوع سرور استفاده مي‌شود: سرورهاي Rackmount و يا سرورهاي Desktop. با توجه به حجم كم سرورهاي Rackmount اين امكان براي مركز داده‌اي فراهم مي‌شود كه در فضايي كوچك، تعداد زيادي سرور قرار گيرد. اما مسئله مهم در اين نوع سرورها، قيمت بالاي اين سرورها نسبت به سرورهاي
Desktop است. علاوه بر اين امكان ارتقاء سرورهاي Rack Mount تنها به مقدار اندك امكان‌پذير است. با توجه به اين موضوع اكثر Data Center از سرورهاي Desktop استفاده مي‌كنند.
مشخصات فيزيكي:
با توجه به اين نكته كه اكثر سرورهاي وب از نوع Desktop هستند، ساختمان‌هاي مراكز داده‌اي اكثرا با سقف‌هاي بلند ساخته مي‌شوند كه علاوه بر تهويه هوا، امكان قرار دادن سرورهاي بيش
تر را مي‌دهند. همچنين در تمامي Data Centerها، مسيرهايي براي گذراندن كابل‌هاي شبكه و همچنين كابل‌هاي برق وجود دارد. علاوه بر اينها، وجود سيستم تهويه قوي براي پايين نگاه داشتن دماي سرورها ضروري مي‌باشد. البته مشخصاتي همچون وجود سقف كاذب، كف كاذب و همچنين سيستم اطفاء حريق در برخي موارد توصيه شده است.
مسئله مهم در Data Centerها، امكان استفاده متقاضيان از سرورهاي Data Center مي‌باشد كه در اين بخش به آن مي‌پردازيم.
نحوه در اختيار گرفتن يك سرور وب:
پس از اينكه متقاضي سرور، با شرايط قراردادي كه Data Center مفاد آن را تنظيم كرده موافقت كرد، يك سرور در اختيار وي گذاشته مي‌شود. بسته به نوع قرارداد سرور مي‌تواند تنها شامل سيستم عامل و يا نرم‌افزارهاي كمكي همچون نرم‌افزارهاي FTP و يا Control Panel سايت باشد. در صورتي كه اين نرم‌افزارها بر روي سرور نصب نشده باشد، متقاضي خود بايد اين نرم‌افزارها را نصب كند. متقاضي اكثرا از طريق Remote terminalها و يا نرم‌افزارهاي خاصي مانند PCAnywere سرور خود را از راه دور كنترل مي‌كند. پس از نصب و تنظيمات نرم‌افزاري، سرور آماده سرويسدهي مي‌شود و بر حسب نياز متقاضي استفاده مي‌شود.
نكته قابل توجه، كنترل سرورها توسط متقاضي از راه دور است. با توجه به اين م
وضوع مسئوليت كليه مسائل و مشكلات سرور از جمله از كار افتادن سرويس‌ها و نرم‌افزارها و يا حملات هكري به عهده متقاضي مي‌باشد.
البته در شرايط خاص و پرداخت مبالغ معين متقاضي مي‌تواند از خدمات Data Center استفاده كند.
هرچند در شرايط بحراني همچون حملات گسترده كه منجر به از كار افتادن
تمامي سرورها شود، معمولا Data Center براي سرويسدهي به تمامي سرورها به مشكل برخورد مي‌كنند كه در اين صورت طبق اولويت‌هاي خود اقدام به رفع مشكل مي‌كنند.
آيا امكان راه‌اندازي چنين مركزي در ايران وجود دارد؟ اين سوالي است كه در بخش بعد به آن مي‌پردازم.
ضرورت راه‌اندازي Data Center در ايران
شركت‌هاي ايراني از روش‌هاي متفاوتي براي راه‌اندازي سايتهاي خود استفاده مي‌كنند. برخي از امكانات ISP هاي داخلي استفاده مي‌كنند. اين روش عليرغم اين كه امكان پشتيباني مناسبي را براي مدير سايت فراهم مي‌كند، اما از سوي ديگر به دليل پايين بودن پهناي باند ISP هاي ايراني و همچنين نامتقارن بودن اتصالات (پايين‌تر بودن پهناي باند ارسال نسبت به دريافت) و همچنين بالا بودن ترافيك در برخي ساعات خاص، عملا باعث كندشدن سايت مي‌شود.
روش ديگر، استفاده از امكانات شركت‌هاي خارجي است كه به روش‌هاي مختلفي انجام مي‌پذيرد، اين روش‌ها علاوه بر بالا بردن هزينه‌ها، مشكلات خاصي را براي سايتهاي ايراني به وجود آورده است كه از مهمترين آنها مي توان به مسائل امنيتي اشاره كرد كه براي مدتي بزرگترين دغدغه مديران سايتهاي ايراني بود.
همه راه‌حل‌هايي كه براي راه‌اندازي سايتهاي ايراني مورد بررسي قرار گرفت، داراي مشكلاتي بودند. البته مشكلاتي كه در فصل قبل به آنها پرداختم، تنها مربوط به كاربران ايراني اين سرويس‌ها بود ولي راه‌حل‌هاي قبلي هزينه‌هايي را هم به شركت مخابرات به عنوان بزرگترين ارائه دهنده خدمات اينترنت در ايران وارد مي‌كند كه در بخش‌هاي بعد به آن اشاره مي‌شود.
مزاياي راه‌اندازي Data Center در ايران
پايين آمدن ترافيك Gatewayهاي شركت مخابرات:
در حال حاضر بيش از 30 سرور در كشورهاي غربي (اكثرا كانادا ، امريكا و انگليس) در اجاره شركت‌هاي ايراني قرار دارد. ترافيك ماهانه هر سرور به طور متوسط 400GB مي‌باشد كه در مجموع بيش از 12000GB ترافيك به gateway هاي شبكه Data كشور وارد مي‌كند. با توجه به اين كه اكثر بازديدكنندگان اين سايت‌ها ايراني هستند، در حقيقت كاربر ايراني، براي بازديد سايت ايراني، علاوه بر اين كه باعث بالا رفتن ترافيك در gatewayهاي شركت مخابرات مي‌شود، خود نيز متوسط زمان بيشتري را بايد منتظر بماند.
در يك نمونه‌گيري آماري، تعداد hop ها براي ارتباط با يكي از سرورهاي ايراني واقع در Data Center خارج از كشور، عددي در حدود 26 بوده است.
نكته جالب توجه اين است كه طبق مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، كليه ISPها بايد سرويس خود را از شركت مخابرات و يا شركت‌هاي مورد تاييد مخابرات (ICPها ) دريافت كنند كه اين شركت‌ها نيز اكثرا به نوعي به شبكه ديتا متصلند. در نتيجه عملاً تمامي ISP ها به نوعي به شبكه ديتاي كشور متصل هستند.
حال اگر مركز داده‌اي در ايران تاسيس شود، همان طور كه در شكل 2 نشان داده شده است، علاوه بر اينكه عملا هيچ ترافيكي به Gateway هاي ديتا وارد نمي‌شود، متوسط زمان انتظار براي مشاهده صفحات نيز بسيار كمتر خواهد بود.
نكته ديگر اين كه هنگام به وجود آمدن مشكلات پيش‌بيني نشده در gateway هاي اصلي مخابرات (مانند قطع شدن لينك Flag در خرداد ماه امسال) حداقل اين امكان براي كاربران ايراني وجود دارد كه سايتهاي فارسي و ايراني را به راحتي مشاهده كنند چرا كه در اين صورت عملاً نيازي به اتصال به شبكه اصلي اينترنت وجود ندارد.
با توجه به ساختار شبكه انتقال داده شركت مخابرات و
ديتا، مي‌توان حداكثر تخمين 10 HOP براي رسيدن كاربران ايراني به سايتهاي ايراني در نظر گرفت. هر چند در تست‌هايي بر روي سرورهاي وب برخي ISPها كه از خدمات شركت مخابرات استفاده مي‌كردند، به عدد 8 Hop در هر اتصال به دست آمد كه در مقايسه با سرورهاي ايراني واقع در خارج از كشور عدد قابل قبولي است.
استفاده بهينه از امكانات موجود:
شركت مخابرات ايران سرمايه‌گذاري عظيمي در بخش ديتا و اينترنت انجام داده است. خطوط فيبر نوري كه در سراسر تهران و ايران نصب شده است، پهناي باند بالايي را در اختيار گذاشته است.
در تهران، يك حلقه با پهناي باند بيش از 622Mb بين 8 مركز اصلي مخابراتي وجود دارد كه عملاً با چنين پهناي باندي مي‌توان يك مركز داده‌اي با استانداردهاي جهاني را پياده‌سازي كرد. تنها كافي است كه Data Center مورد نظر به يكي از مراكز اصلي اين حلقه متصل شود، كه در نتيجه با هزينه پاييني مي‌توان از امكانات موجود استفاده كرد.
