بخشی از مقاله
خلاصه
با پیچیدهتر شدن پروژههای عمرانی، مدیران پروژهها برای تصمیمگیری در حوزههای مختلف مدیریت پروژه به اطلاعات دقیق، جامع و ساختاریافته نیاز دارند. انتخاب صحیح شاخصهای اطلاعاتی و طراحی فرآیندهای ارزیابی عملکرد پروژه مناسبترین روش برای ارائه اطلاعات پردازششده به مدیران پروژهها میباشد. هدف این مقاله، تعیین تعدادی از شاخصهای اطلاعاتی مناسب جهت تجمیع اطلاعات و نحوه ارزیابی عملکرد توسط مدیرپروژه در شرکتهای پیمانکاری است. جهت دستیابی به این هدف، ابتدا شاخصهای مرتبط پیشنهادشده در مقالات بررسی و دستهبندی شدهاست. سپس در یک مطالعه میدانی، شاخصهای مورد استفاده در مجموعهای از پروژههای منتخب ارزیابی شدهاست. برای این منظور، با طبقهبندی حوزههای مسؤلیت مدیران پروژه، پرسشنامهای طراحیشده و در اختیار پیمانکاران صنعتساخت کشور قرار گرفتهاست تا شاخصهای اطلاعاتی مورد استفاده با نتایج پژوهشهای انجامشده در این حوزه مقایسهگردد. یافتههای حاصل از این پژوهش، مهمترین شاخصهای اطلاعاتی کلیدی برای تامین نیازهای اطلاعاتی مدیران پروژه در فرآیند تصمیمگیری مانند شاخصهای اندازهگیری بهرهوری نیرویانسانی، ارزیابی عملکرد تامینکنندگان، اندازهگیری درجهرضایت کارفرما وغیره را فراهم مینماید.
کلمات کلیدی: شاخص اطلاعاتی، ارزیابی عملکرد، تصمیم گیری، مدیریت پروژه، صنعت ساخت
1.مقدمه
در مرحله ساخت یک پروژه، همواره نیاز به تحلیل دادهها و تصمیمگیری برمبنای آنها وجود دارد. در بسیاری از پروژهها دیده شده که مدیران پروژه در هنگام تصمیمگیری در موقعیتهای مختلف، اطلاعات لازم را در اختیار نداشته و معمولاً براساس مشاهدات و تجربیات شخصی خود تصمیمگیری مینمایند.[1] به طور حتم تصمیمی که در این شرایط اتخاذ میگردد، بهترین و موثرترین تصمیم نخواهد بود و نمیتواند پروژه را در جهت رسیدن به اهدافش در تمامی زمینههای عملکردی هدایت نماید. برای رفع این مشکل لازم است تا ساختاری یکپارچه برای ارائه اطلاعات منسجم به مدیران پروژه تدوین گردد که امکان ارزیابی عملکرد پروژه را در همه زمینهها از جمله هزینه، زمان، کیفیت، بهرهوری[2]، ریسک، ایمنی، محیطزیست[3] و سایر موارد فراهم سازد.[1] تدوین این ساختار نیازمند مجموعهای از شاخصهای اطلاعاتی است که توانایی ارزیابی کمی و کیفی شرایط پروژه را داشته باشد.
2.شاخصهای اطلاعاتی ارزیابی عملکرد
تعداد قابل توجهی شاخص اطلاعاتی در تحقیقات گذشته ارائه شده که در ادامه به برخی از آنها اشاره میگردد. در پژوهشهای انجام گرفته توسط چا و کیم 1 در سال 2011، تعداد 18 شاخص در 6 حوزه مدیریت زمان، هزینه، کیفیت، نیروی انسانی، ایمنی و محیطزیست شناسایی شدهاست.[1] در مقاله منتشر شده در سال 2014 توسط ناسار و ابووریزک2 ، تعداد 8 شاخص در 5 حوزه مدیریت زمان، هزینه، کیفیت، ذینفعان و ایمنی معرفی شدهاست.[4]نتایج تحقیقی دیگر که در سال 2003 توسط کاکس3 و همکارانش به انجام رسیده، منجر به ارائه 6 شاخص در 6 حوزه مدیریت زمان، هزینه، کیفیت، نیروی انسانی، منابع و ایمنی گردیدهاست.[5]
دو مقاله منتشر شده در سال 2010 توسط توور و آگونلانا[6] 4 و مارکوس5و همکارانش [7] نیز هر کدام به ترتیب، 9 شاخص در 8 حوزه مدیریت زمان، هزینه، کیفیت، نیروی انسانی، تعارضات، منابع، ذینفعان و ایمنی و 27 شاخص در 9 حوزه مدیریت زمان، هزینه، کیفیت، نیروی انسانی، ریسک، تدارکات، ارتباطات، یکپارچگی و محدوده معرفی نمودهاند. همچنین، تحقیقات گستردهای توسط یو6 و همکارانش - [8] - 2006، پارک[9] - 2009 - 7، یئونگ8 و همکارانش - 10] - 2009،[اِلشکور9 و همکارانش - [11] - 2013 و یئونگ و همکارانش - [12] - 2013 [12] بر روی شاخصهای ارزیابی عملکرد انجام گرفتهاست. شاخصهای ارائهشده در این پژوهشها جامعیت کافی نداشته و بیشتر حول سه حوزه زمان، هزینه و کیفیت متمرکزشده؛ بنابراین، هدف از این تحقیق فراهم نمودن مهمترین شاخصها جهت تامین نیازهای اطلاعاتی مدیران پروژه در کلیه فرآیندهای تصمیمگیری میباشد. در این راستا، شاخصهای مطلوب شناسایی و در 10 حوزه مسئولیتی مدیر پروژه[13] طبقهبندی شدهاست - جدول . - 1
3. روش تحقیق
در این تحقیق، برای شناسایی شاخصهای اطلاعاتی کلیدی ارزیابی عملکرد پروژه، ابتدا شاخصهای معرفی شده در پژوهشهای گذشته جمعآوری گردیدهاست . در مرحله بعد، شاخصهای شناسایی شده در 10 حوزه مدیریت پروژه شامل مدیریت زمان، مدیریت هزینه، مدیریت کیفیت، مدیریت منابعانسانی، مدیریت تدارکات، مدیریت ذینفعان، مدیریت ایمنی، مدیریت محیطزیست و مدیریت مالی دستهبندی شده؛ سپس، این شاخصها توسط متخصصین صنعت ساخت از نظر صحت، جامعیت و قابلیت اندازهگیری مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت لیستی از 57 شاخص اطلاعاتی در 10 حوزه مدیریت پروژه، به گونهای تهیه گردید که قابلیت ارزیابی یکپارچه عملکرد پروژه در تمامی حوزهها و نه فقط حوزههایی مانند هزینه و زمان را دارا باشد.
