بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش مقایسه شایستگی اخلاقی و مؤلفههاي آن: درستکاري، مسئولیتپذیري، دلسوزي، و بخشش دانشجویان بر حسب جنسیت و رشته تحصیلی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماري کلیه دانشجویان دختر و پسر رشتههاي مختلف دانشگاه شهید باهنر بودند که 146 دانشجو 70 - دختر و 76 پسر - به روش نمونهگیري خوشهاي چند مرحلهاي با استفاده از جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند.
ابزار اندازه گیري سیاهه شایستگی اخلاقی - پرسشنامه هوش اخلاقی - بود. نتایج تحلیل نشان میدهد که با توجه به نقطه برش طیف، سطح دانشجویان دختر و پسر باهم و جداگانه از نظر شایستگی اخلاقی متوسط، در درستکاري و مسئولیتپذیري بالا، در دلسوزي مرز بین بالا و متوسط، و در بخشش بالا قرار دارند.
در شایستگی اخلاقی و درستکاري بر حسب جنسیت تفاوت وجود دارد. در مسئولیتپذیري، دلسوزي، و بخشش تفاوت وجود ندارد. بر حسب رشته تحصیلی دانشجویان در شایستگی اخلاقی، درستکاري، مسئولیتپذیري، دلسوزي، و بخشش تفاوت وجود دارد.
-1 مقدمه
اخلاق براي نشان دادن آنچه که درست و خوب است مورد استفاده قرار میگیرد
اخلاق و شایستگی اخلاقی موضوعاتی هستند که همیشه در فلسفه، روانشناسی، دین، و روانشناسی دین مورد توجه بوده است و بسیاري پژوهشگران آنها را در رابطه با هم و یا در رابطه با سایر متغیرها مورد بررسی قرار داده اند.
در اسلام اخلاق ریشه در تصویر قرآن از انسان دارد و کسی که داراي شایستگی اخلاقی است در همه حال خداوند را ناظر بر رفتار خود می داند ، رفتار مناسب اجتماعی دارد و براي اشاعه ارزشهاي اخلاقی نیک پندار، نیک گفتار، و نیک کردار تلاش میکند
در اسلام داراي مکارم اخلاقی بودن یعنی داشتن شایستگی اخلاقی چنانچه حضرت پیغمبر و ائمه اطهار به عنوان انسانهاي کامل و اسوه مکارم اخلاق بودن معروف هستند
بر این اساس در قرآن خداوند در سوره آل عمران آیه 159 میفرماید "محمد در پرتو رحمت خدا با خلق خدا نرم و مهربان شدي و اگر سختدل بودي مردم از گرد تو متفرق میشدند، پس چون امت بد کنند از آنان در گذر و از خدا بر آنها طلب آمرزش کن" - شکریان، بی تا؛ مرجع ارتباطات و اطلاعات تارنماه - . به عبارت دیگر در اسلام شایستگی اخلاقی همان تقوا است که در آن انتظار می- رود فرد پاسخگو یا داراي شایستگی اخلاقی آداب زیادي از جمله درستکاري، مسئولیت پذیري، دلسوزي، و بخشش را رعایت کند
بنابراین در دیدگاه اسلامی شایستگی اخلاقی به معنی به لحاظ کردن ارزشهاي اخلاقی، توان پاسخ- گویی فرد در برابر رفتار و اقداماتی که انجام میدهد و این که به چه میزان فرد به تعهداتش عمل میکند، و هم چنین که به چه میزان اهداف و انتظارات را تحقق میبخشد، است
در روان شناسی منظور از شایستگی اخلاقی1 توانایی حل مشکلات از طریق تفکر و بحث بر اساس - اشتراك - اصول اخلاقی به جاي خشونت، فریب، و سوء استفاده از قدرت و داشتن رفتار اخلاقی است
از نظر دانشمندان انسان شناس ارزشهاي انسانی و اخلاقی شایستگیهایی هستند که هر انسانی در هرگوشه جهان براي آنها ارزش قائل است
لنیک، کیل، و جردن2011 - 6، - 21 شایستگی اخلاقی را با هوش اخلاقی7 مترادف و آن را در برگیرنده درستکاري8، مسئولیتپذیري9، دلسوزي10، و بخشش11 میدانند.
در حوزه شایستگی - هوش - اخلاقی پژوهش هاي زیادي انجام شده است. به طور مثال خسروي زادانبه و زاکریان12
2011 - ، 48، - 51 در پژوهشی که در مورد مقایسه شایستگی اخلاقی بین دانشآموزان دختر و پسر ایرانی بود و روي 200 دانش آموز 100 - دختر و 100 پسر - با استفاده از آزمون قضاوت اخلاقی13 لیند اجرا شده بود، نتایج نشان داد که بین دختران و پسران تفاوت وجود دارد و این تفاوت به نفع دختران بود.
