بخشی از مقاله
چکیده:
در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی با رویکرد مدیریت اسلامی به آموزه های دین اسلام در خصوص از بین بردن مقدمات حرام، آموزه های مرتبط با همبستگی اجتماعی، آموزه های اقتصادی و تاکید بر عدالت اجتماعی توجه کرد. دین اسلام و آموزه های قرآنی سبب تقویت و حمایت از نظام اجتماعی شده و از نهادها و سازمان های اجتماعی که در معرض تحولات قرار می گیرند، جانبداری می کند.
اخلاق و فرهنگ عظیم دین اسلام، به واقع پشتوانه قوی و غنی مطمئنی است، که جامعه را از بسیاری از امراض و انحرافات فکری و عملی مصون می دارد. این مهم نیازمند بهره گیری از ابزارهای نوین آگاهی بخشی به مردم به صورت مداوم می باشد. هدف از نگارش مقاله حاضر دادن آگاهی بیشتر به جامعه خصوصا خانواده ها و گروه سنی نوجوانان و جوانان و حساس کردن آنان نسبت به خطری است که به نوعی همه را تهدید می کند.
در پیدایش هر جرمی، با تحلیل دقیق، به این نتیجه می رسیم که محیط اجتماعی بستر کاملا مناسبی برای فرد بزهکار فراهم آورده و عامل مهمی برای پیدایش رفتار مجرمانه توسط وی بوده است. امروزه آسیب های اجتماعی به عنوان یک تهدید جدی سلامت کودکان و نوجوانان وجوانان را با خطر مواجه ساخته است. رشد شهرنشینی، پیدایش جامعه توده وار یا گسترده، برخورد و تضاد میان هنجارها، از هم پاشیدگی روابط متقابل بین افراد، تاثیرگروه همسال و... توجه به آسیب های اجتماعی را امری اجتناب ناپذیر ساخته است.
پیشگیری آسان ترین و کم هزینه ترین روش در جلوگیری از آسیب ها و انواع خطرهای پیش روست و سبب کاهش هزینه های سنگین مادی و معنوی در خانواده و جامعه است. نگرش ها، عاداتی، حرکات و رفتارهایی که بچه ها در دوران کودکی در خانواده از پدر و مادر خود می آموزند، پایه و بنیانی برای بسیاری از تصمیم گیری های آینده آنان خواهد بود.
مقدمه
اصطلاح پیشگیری از جرم خانواده به عنوان هسته اولیه و مهمترین کانون زندگی انسان، دارای اهمیت ویژه ای در ساختن شخصیت انسان هاست. خانواده واحد بنیادین جامعه وتابعی از آن محسوب می شود که می تواند در ایجاد تعادل رفتاری، تکامل روحی وروانی وکاهش آسیبهای اجتماعی موثر باشد. از بدو پیدایش انسان بر روی کره زمین، همواره زنان و مردان، با تشکیل کانونی به نام خانواده، عمری را در کنار یکدیگر گذرانیده و فرزندانی در دامان پرمهر خویش پرورانده و از این جهان رخت بر بسته اند. طبیعی ترین شکل خانواده، همین است که هیچ عاملی جز مرگ نتواند پیوند زناشویی را بگسلد و میان زن و شوهر جدایی بیفکند.
کوشش مصلحان جامعه - مخصوصاً پیامبران خدا - این بوده است که نظام خانواده، یک نظام مستحکم و پایداری باشد و هیچ عاملی نتواند این کانون سعادت را متلاشی گرداند. دنیای امروز که دنیایی مضطرب و پریشان است، علی رغم پیشرفت های حیرت انگیز علم و صنعت، در مسأله خانواده با مشکلات بزرگی روبه رو است. خانواده پایه بنیادین اجتماع، سلول سازنده زندگی انسان، خشت بنای جامعه، کانون اصلی حفظ سنتها، هنجارها و ارزشهای اجتماعی است و شالوده استوار پیوندهای اجتماعی و روابط خویشاوندی و کانونی برای بروز و ظهور عواطف انسانی و پرورش اجتماعی است.
خانواده واحدی است که بر اساس ازدواج پدید میآید و از آغاز پیدایی خود، همچون حریمی امن، زندگی انسان را در برگرفته و موج تازهای در درون شبکه خویشاوندی ایجا میکند که شمار زیادتری از خویشاوندان را نیز به هم پیوند میدهد. آنچه در خانواده از اهمیت برخوردار است، توجه به ارزشها، بهویژه ارزشهای خانوادگی و اجتماعی است. برای این که بتوانیم مشکلات زندگی خانوادگی را از جامعه خود ریشه کن کنیم و گامی در راه تداوم بخشیدن به کوشش مصلحان و رهبران اجتماعی برداریم، ابتدا باید بدانیم که خانواده چیست و این واحد کوچک اجتماع از دیدگاه قرآن مجید چگونه است - دژبانی، . - 1396
گفتار اول: خانواده چیست؟
راجرز1 خانواده را چنین توصیف می کند که »خانواده، نظامی نیمه بسته است که نقش ارتباطات داخلی را ایفا می کند و دارای اعضایی است که وضعیت ها و مقامهای مختلفی را در خانواده واجتماع احراز کرده و با توجه به محتوای وضعیتها، افکار وارتباطات خویشاوندی که مورد تایید جامعه ای است که خانواده جزء لاینفک آن است، ایفای نقش می کند - سیف، . - 1368
مرداک2 نیز در تعریف خانواده مینویسد که »خانواده گروه اجتماعی است که اعضای آن به وسیله دودمان، ازدواج یا فرزند خواندگی با یکدیگر پیوند برقرار می کنند و نیز کسانی که در زندگی با هم از تشریک مساعی در تامین در آمد، اقتصاد زندگی و نگهداری از فرزندان بر خوردار هستند.« خانواده گروه کوچکی است که از زن وشوهر وفرزند یا فرزندان تشکیل می شود.
خانواده متشکل از افرادی است که از طریق پیوند زناشویی، هم خونی یا پذیرش فرزند با یکدیگر به عنوان زن، مادر، پدر و شوهر، برادر، خواهر، فرزند در ارتباط متقابل هستند، فرهنگ مشترک پدید می آورند و در واحد خاص زندگی می کنند - قنادان، . - 1375 مک آریو3 می نویسد »خانواده گروهی است دارای روابط جنسی پایا ومشخص که به تولید مثل وتربیت فرزندان منجر گردد« - سیف، . - 1368
هدف از تشکیل خانواده
از دیدگاه فرانکل4 هدف زندگی از خود فرا رفتن وجذب معنا و منظوری شدن است؛ به این معنی که غرق شدن در کار یا چیزی فراسوی خود با هدف زندگی سازگار است. آلپورت5 نیز معتقداست »کسانی که از سلامت روان برخوردارند، فعالانه در پی هدف ها؛ امیدها و رویاهای خویشند و ایثار و حسن تعهد، معنا و هادی زندگی آنهاست - محمودیان و دیگران . - 1383
از دیدگاه اسلام نیز هدف زندگی، نیل به سرحدکمال وبالندگی است. تشکیل خانواده در اسلام عامل حفظ دین و باور آدمی است، تاحدی که رسول خدا - ص - فرمود »آن کس که ازدواج کند نیمی از دین خود را از خطر حفظ کرده است وهمچنین عامل انس وسعادت فرد و جامعه و سبب حفظ عفت وموجب ارزش یافتن زوجین است - باقی نصر آبادی، . - 1387
انواع خانواده
.1خانواده هسته ای
.2خانواده گسترده
.3خانواده پدر سالار
.4خانواده مادر سالار
.5خانواده پدر مکان
.6خانواده مادر مکان
.7خانواده تک همسری
.8خانواده چند همسری
.9خانواده ناقص یا تک سرپرست
.10خانواده ناتنی
.11خانواده آشیانه تهی
.12خانواده راهیابی
.13خانواده فرزند زایی - همان - .
