بخشی از مقاله
چکیده:
برای شناسایی قارچ های عامل پوسیدگی بنه زعفران از مزارع آلوده به کنه پیازیٌ زعفران واقع درشهرستان های سرایان و فردوس ازتوابع استان خراسان جنوبی نمونه برداری صورت گرفته وبرای انجام شناسایی به آزمایشگاه انتقال داده شد. پس از کشت بافت آلوده وهمچنین تعدادی ازکنه های Rhyzoglyphus robini گونه های قارچیAspergillus tubingensis، Sarocladium kiliense ،Clonostachys rosea،Cadophora malorum،Aspergillus terreus وRhinocladiella جداسازی وشناسایی گردید.
پس از انجام آزمون بیماریزایی مشخص گردید بیماریزایی این عوامل قارچی باحضور کنه Rhyzoglyphus robini به صورت کاملا محسوس مرتبط بوده واین افت نقش ناقل عوامل قارچی بیمارگر بنه زعفران را در مزرعه ایفا میکند.از میان قارچ های شناسایی شده گونه Cadophora malorum وRhinocladiella برای اولین باراز محصول زعفران در ایران گزارش می شود.
مقدمه:
با توجه به نقش و جایگاه زعفران - Crocus sativus L. - در وضعیت اقتصادی و اجتماعی خراسان رضوی و جنوبی و رقابت این محصول در بازارهای جهانی، بررسی عوامل بیماریزای آن در مناطق عمدهی زعفرانکاری ضروری به نظر میرسد - روحآبادی وهمکاران، . - 1390 این گیاه به دلیل داشتن میدان اکولوژیک ویژهای نسبت به سایر گیاهان زراعی و نیز به جهت دارابودن ویژگی های اقتصادی و اجتماعی منحصر به فرد از اهمیت خاصی برخوردار است - کوچکی و همکاران، . - 1385
میزان خسارت ناشی از عوامل بیماریزا بر روی فراورده های کشاورزی حدود 12 درصد میزان محصول تولیدی حدس زده می شود که در این بین قارچ ها سهم عمده ای را به خود اختصاص می دهند - آگریوس . - 2005 قارچ ها به صورت مستقیم از طریق کاهش میزان تولیدو کاهش ارزش غذایی محصولات کشاورزی و غیرمستقیم از طریق تولید متابولیت های ثانویه سمی یا مایکوتوکسین ها که اثرات سوء بر روی موجودات دریافت کننده این ترکیبات بر جای می گذارند، ایجادخسارت می کنند.
زعفران یکی از محصولات مهم کشاورزی خراسان بوده وافراد زیادی از محل تولید این گیاه پرارزش امرارو معاش و سالانه مبالغ ارزیی قابل توجهی از صادرات آن عاید کشور میکنند. یکی از آفات زعفران که سبب کاهش عملکرد می گردد کنه پیاز زعفران Rhizoglyphus robini Claparede - Acari: Acaridae - می باشد. این آفت با تغذیه از پیازها سبب پوسیدگی آن ها و در نتیجه کاهش میزان گلدهی زعفران می گردد. - سمیه فتحی؛ هادی استوان و حسن رحیمی، . - 1392
زعفران مانند سایر محصولات کشاورزی تحتتأثیر برخی عوامل محدودکننده از جمله خسارت آفات خاکزی نظیر کنه Rhizoglyphus robini قرار می گیرد. این کنه به دلیل رژیم غذایی چندخواری برای مدت طولانی در خاک باقیمانده و از مهمترین آفات زعفران به شمار میآید - رحیمی وهمکاران،Rhizoglyphus robini . - 1392 معمولا با بیماری و پوسیدگی بنه سوسن همراه است که از افات مهم کشاورزی در کشورهای مدیترانهای میباشد.
این آفت خاکزی است وروی پیازها و غده های گیاه میزبان خود - بیشتر گیاهان تزئینی ازقبیل گل سوسن،پیاز وسیر - زندگی میکند؛ به این خاطر به نام کنه پیاز به ان اشاره میشود. درابتدا به عنوان یک افت اولیه که روی گیاه میزبان مستقیما تاثیر میگذارد نام بردهاند. - منسون و همکاران، - 1972 مشاهدات میدانی نشانمیدهد که R.robini تقریبا به صورت انحصاری برروی گیاهانی که از عفونت قارچی رنج میبرند یافت می-شود. - هانونی وهمکاران، - 2008 در ازمون اولویت غذایی مشاهده شده R.robini میزبان آلوده به قارچ را نسبت به میزبانهای غیرآلوده ترجیح میدهد - اکاب و همکاران . - 1991
مواد وروش ها
جداسازی قارچ های عامل پوسیدگی بنه زعفران
نمونه برداری:
علائم این بیماری در پاییز و بهارمشاهده می شود . این علائم با پوسیدگی در بنه ها و ایجاد لکه هایی روی برگ و بنه تشخیص داده میشوند. به ویژه در پاییز، در طول دوره های بارانی و معتدل درست قبل از گلدهی، برروی غلاف جوانه ها زخم های قهوه ای رنگ ایجاد می شود. بعد با گسترش بیماری به برگ و گل آنها نیز دچار پوسیدگی می گردند. نقاط گرد قهوه ای رنگ، احاطه شده توسط هاله گسترده قهوه ای مایل به قرمز برروی بنه مشاهده می شود. در آخرین مرحله از بیماری، تحت رطوبت بالا، نقاط دچار پوسیدگی میشوند. - فیوری وهمکاران، - 2011
برای شناسایی قارچ های عامل پوسیدگی بنه زعفران از مزارع آلوده به کنه پیازی زعفران R.robini واقع درروستاهای آیسک ،چرمه ومنطقه موتوربرکت شهرستان سرایان وهمچنین روستاهای باغستان، اسلامیه، فتحآباد شهرستان فردوس ازتوابع استان خراسان جنوبی در اواخر فروردین ماه 1393 نمونه برداری صورت گرفته و در پاکت های جداگانه با ذکر محل وتاریخ نمونه برداری برای انجام شناسایی به آزمایشگاه بیماری شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجندانتقال داده شد.
