بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی نقش مهد کودک و مراکز پیش دبستانی در شناسایی زودرس کودکان دارای اختلالات یادگیری سال 1393-94 می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کودکان چابکسر تشکیل می دهند که در محدوده سنی 3 تا 6 سال قرار دارند. نمونه آماری این پژوهش شامل 50 نفر از کودکان دختر و پسر مقطع مهد کودک وپیش دبستانی که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات و بررسی از چهار چک لیست به نامهای:
.1 آزمون تشخیص توالی حافظه ی شنوایی- بیانی،
.2 آزمون تشخیص شنوایی،
.3 آزمون درک زبانی کودک از جملات امری همزمان،
.4 آزمون سنجش صداها در اول، وسط وآخر کلمات تهیه و تنظیم شده توسط سیف نراقی و نادری استفاده گردید.در این پژوهش از آمار توصیفی جهت طبقه بندی کردن، خلاصه کردن وتهیه جداول و نمودارها واز آمار استنباطی در آزمونT برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد ونرم افزار آماری مورد استفاده در این پژوهشSPSS18می باشد.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین عملکرد نوآموزان در تشخیص توالی حافظه شنوایی-بیانی - کلمه - از طریق آزمون تحلیل واریانس یک راهه با توجه به سن شان تفاوت معنی داری وجود دارد.در مورد ارتباط بین عملکرد نوآموزان در تشخیص حافظه شنوایی بیانی - عدد - و درک زبانی از جملات امری همزمان و در تشخیص صدا از طریق آزمون تحلیل واریانس یک راهه با توجه به سن شان تفات معنی دار وجود ندارد.
مقدمه
یادگیری را می توان بنیادی ترین فرایندی دانست که در نتیجه آن،موجودی ناتوان و درمانده درطی زمان و در تعامل با رشد جسمی به فرد تحول یافته ای می رسد که توانایی های شناختی و قدرت اندیشه وی حد و مرزی نمی شناسد. درطی این فرایند، موجود انسانی از جستجوی محل آشامیدن و خوردن و شناسایی اندام های بدن و دست چپ و راست خود شروع کرده، تا جستجوی پیچیده ترین اسرار خلقت و طبیعت ادامه می دهد.
تنوع بسیار زیاد و گستره ی زمانی یادگیری انسان که به گستردگی طول عمر اوست، باعث شده که علی رغم تفاوت های زیادی که انسان ها در زندگی باهم دارند، برخی افراد در روند عادی یادگیری و آموزش نیز دچار مشکل شوند چه بسا بیسوادان سالمند امروز که کودکان بی عیب و نقص سالها پیش بودند، تنها به دلیل یک اختلاف جزئی، مثلا دیر آموزی از مدرسه رانده شده یااز آن فرار کرده اند، باوجودی که در دروس دیگر خود در زمره بااستعدادترین شاگردان بودند و یا گروهی از نوابغ که مشکل یادگیری باعث درخشیدن آنها در زندگی شان شده است.
افرادی از قبیل هانس کریستین آندرسن، آلبرت انیشتن، وینگسن چرچیل، توماس ادیسون، چر، نیوتن و... - سیاح سیاری،. - 1386 این کودکان در مدرسه مشکلات خواندن، نوشتن و ریاضی دارند. اغلب آنها ویژگی های مربوط به عقب ماندگی ذهنی، اختلال هیجانی، ناتوانی های جسمانی یا معلولیت های حسی را نشان نمی دهند، محرومیت محیطی ندارند و واجد شرایط برنامه های سنتی آموزش ویژه نیستند. به همین دلیل والدین این کودکان از متخصصان مختلفی مانند روانشناسان، گفتاردرمانگران، روانپزشکان و پزشکان اطفال کمک های گوناگونی را طلب می کنند.
درسال1963 سامئول کرک اصطلاح »ناتوانی های یادگیری« را در مورد این اختلال ها به کار برد - شکوهی یکتا و پرند،. - 1385دوره پیش دبستانی دوره ای است که به تناسب امکانات و مقتضیات هرکشور،کودکان 3 تا 6 ساله درآن پرورش می یابند. دوره پیش دبستانی، دوره جداشدن تدریجی از محیط خانه و آماده شدن برای انس گرفتن با کودکان دیگر و آشنایی با کار در مدرسه است. آموزش و پرورش در دوره پیش دبستان در نظام های آموزشی بسیاری از کشورهای جهان، جایگاه حساس و ارزشمندی دارد.
برخی ازکارشناسان تعلیم وتربیت تأکید دارند که آموزش های قبل از دبستان کودکان را برای ورود به دبستان آماده می کند و در توسعه ی خزانه ی لغات و ایجاد مفاهیم اساسی و قدرت بیان کودکان بسیار مؤثر است به همین دلیل تعداد زیادی ازکشورهای توسعه یافته، آموزش پیش دبستانی را جزئی از نظام آموزش و پرورش همگانی قلمداد کرده اند - صافی،. - 1383
آموزش و پرورش کودکستانی اولین مرحله از آموزش و پرورش رسمی است که هدف ها و محتوا و برنامه ها و روش ها و ابزارهای خاص خود را دارد و پایه ی مهمی برای سایر دوره های آموزش و پرورش عمومی است - نظری نژاد،. - 1370تردید بسیار کمی درباره ی اهمیت آموزش پیش دبستان وجود دارد. بررسیها بیانگر آنند که بهره مند شدن کودکان از برنامه های پیش دبستان چه کوتاه مدت باشد یا بلند مدت به نفع آنان است - اداره آموزش و پرورش آیو و ،2010 به نقل از دبیری،. - 1390 موضوع ناتوانی یادگیری جدیدترین مقوله در تعلیم و تربیت ویژه است.
از نیمه ی دوم قرن بیستم، پژوهش و مطالعه درباره ی کودکانی آغاز شده است که حالت و رفتار آنان برای بسیاری از پدران، مادران، معلمان و روانشناسان حیرت آور می باشد. زیرا، اغلب آن کودکان علی رغم داشتن هوش طبیعی، حواس سالم، تحصیل در مدرسه عادی و عدم وجود مشکلات شدید رفتاری، بدون بهره گیری از آموزش های خاص قادر به ادامه تحصیل نیستند. باید بدانیم که برخی از کودکان دیر یا زود در مدرسه به مشکل برخواهند خورد.
اگر کودکی مشکلات غیر قابل پیش بینی در یادگیری خواندن، نوشتن، هجی کردن، توجه کردن و یا ریاضیات داشته باشد احتمالآ معلمان و والدین در صدد بر می آیندکه بیشتر به او رسیدگی کنند.اگر ارجاع کودکان در سالهای اولیه ی ابتدایی یعنی اول و دوم دبستان صورت گیرد انتظار درمان تا 80 درصد وجود دارد و شروع درمان در سال های انتهای ابتدایی تنها 20 درصد امید بخش خواهد بود. بنابراین معلمان بعد از شناسایی این کودکان باید والدین را مطلع سازند که والدین درمان کودک خود را پیگیری کنند تا زمان طلایی برای درمان ناتوانی یادگیری را از دست ندهند.
بسیاری از روانشناسان رشد و بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت دوره ی اولیه ی کودکی را از نظر رشد کودک بسیار مهم می دانند. در دوره اولیه ی کودکی رشد کودک بسیار سریع است و دوره ای حساس برای رشد کارکرد های پایه - زبان،شناختی، حرکتی، عاطفی و اجتماعی - می باشد و تحریکات مختلف محیطی در این سالها می تواند برانگیزنده ی رشد این کارکرد ها ی پایه و اساسی باشد.
برخی از کودکان از تجارب آموزش دوره ی پیش دبستان بهره مند می شوند به طوری که نمادهای حرف و صداها، اعداد، شکل ها و رنگ ها، وحتی خواندن و نوشتن اسمشان را می دانند. درحالی که بقیه در هیچ تجربه ی آموزشی خارج از محدوده ی خانه درگیر نمی شوند.آماده شدن برای شروع خواندن از تولد تا 6 سالگی است. تجربه های یادگیری کودک در این دوره می تواند در کسب آمادگی لازم برای موفقیت وی در خواندن تأثیر بسزایی داشته باشد.
همچنین آموزش مهارت های اولیه ی ریاضی در پیش دبستان می تواند موجب موفقیت در ریاضیات دوره ابتدایی گردد. کودکان مبتلا به اختلال درریاضی در اوایل کودکی نسبت به مسائل غیرکلامی مانند: بازی با پازل ها، مکعب ها یا مدل ها بی توجه یا بی علاقه هستند. 12درصد از کودکانی که در مدرسه به عنوان نارساخوان طبقه بندی می شوند دارای یک ناتوانی یا تأخیر قبل از 3سالگی می باشد - دبیری،1392 - .به نظر برخی از متخصصان، گروهی از دانشآموزان با ناتوانی یادگیری به دلیل شرایط آموزشی نامناسب و تجربه های آموزشی ناکافی، دچار فقر آموزشی می شوند.
ناتوانایی های یادگیری گاهی با مشکلات سازشی، ناکامی و تعامد نامناسب با همتایان همراه می شوند که در این صورت بسیار پیچیده تر می گردند. تشخیص و طراحی برنامه های مداخله ای برای کودکان با ناتوانی یادگیری مستلزم بهره گیری از رشته های گوناگون مانند روانشناسی،آموزش ویژه،روان پزشکی، مددکاری اجتماعی و پزشکی است.علاوه برمسائل تحصیلی، مهمترین مشکلات افراد با ناتوانی یادگیری در مدرسه،نقایص مربوط به سازگاری هیجانی و مهارت های اجتماعی است.
دانشآموزان با ناتوانی یادگیری اغلب با شکست و ناکامی مواجه می شوند.ناکامی های آنها در کنار مشکلات تحصیلی به عدم سازگاری با مدرسه نسبت داده می شود - لرنر،2000؛لیون،1994به نقل از شکوهی یکتا و پرند،1385 - .با تدارک آموزش دوره ی پیش از دبستان برای کودکان در معرض خطر می توان از شکست شان در مدرسه جلو گیری کرد.
