بخشی از مقاله
چکیده:
هدف اصلی از انجام این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت جذب تکنولوژی در صنعت مس سرچشمه می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی همبستگی , ابزار گرد آوری داده ها، پرسشنامه بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از روش های آماری توصیفی، استنباطی و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده و با استفاده از نرم افزار AMOS 22 داده ها تجزیه و تحلیل و مورد بررسی قرار گرفته است .
یافته های تحقیق عوامل تاثیر گذار بر ظرفیت جذب, تحقیق و توسعه داخلی، تحقیق و توسعه خارجی، آموزش پرسنل، همکاریهای نوآورانه و دیدگاه به تغییر شناسایی شده و همچنین رابطه مستقیم و معنا داری بین این عوامل ذکر شده با ظرفیت جذب تکنولوژی را کشف گردید و در نهایت پیشنهادهای سازنده ای جهت بهره برداری از نتایج این تحقیق به شرکتهای معدنی و صنعتی ، تولیدی و بنگاههای اقتصادی ارائه گردید.
مقدمه
تحول در عصر حاضر امری اجتناب ناپذیر است که به دنبال آن فرصتها و تهدیدهای گسترده ای در جهان پیچیده امروزی ایجاد می شود. امروزه دولت ها و صنایع برای مقابله با چالش ها و بهره گیری از فرصت هایی که به همراه دارد، به خوبی به نقش علم و فناوری واقف شده و به شکل بی سابقه ای از تحقیقات و نوآوری استقبال می کنند. کشور ما نیز از تاثیر این گونه تغییر و تحولات مستثنی نبوده و برای کامیابی و ماندگاری در عرصه فعالیت های مختلف اقتصادی در بازار پرشتاب رقابت جهانی بایستی به شناسایی دقیق چالش ها و بهره برداری به موقع از فرصت های پیش رو مبادرت نماید .
تا به این ترتیب امکان دستیابی به اقتصاد نوین دانایی محور در کشود تسهیل و تسریع گردد. - پورسلیمانیان، - 1387 ماندگاری و کامیابی در فعالیت های اقتصادی هرگز کار آسانی نبوده است به ویژه آنکه تمامی ابعاد فعالیت های اقتصادی - اعم از راهبردهای کلی تا عملیات روزمره - در نتیچه چالش های قرن بیست و یکم سرشار از چالش ها و فرصت ها شناخته شده اند چالش هایی که برای توسعه یافتگی هر چه بیشتر باید آنها را همواره در این دنیای پر شتاب و پر هیاهو مملو از تحولات پیش بینی نشده و غیر مترقبه شناسایی کرده و فرصت هایی که بایستی حداکثر بهره برداری ممکن را از آنها نمود.
برخی از مهمترین چالش های پیش رو در هزاره سوم و عصر شبکه های جهانی عبارت از چگونگی دستیابی به توسعه پایدار، ظهور فناوری های نو و پیشرفته مانند اطلاعات و ارتباطات ، تغییر طبیعت کار و موسسات و به تبع آن بهبود توان ظرفیت تصمیم گیریها، شتاب دهی به خط شکنی های علمی و فناورانه برای بهبود شرایط بشری و .... شناخته شده اند. - هیگینز، . - 1380
انتقال و جذب تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه ، مقوله پیچیده ای است که هم از نظر علمی و هم از جنبه ابعاد فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی سالهاست بلکه بسیاری از مجامع پژوهشی غرب و سازمانهای بین المللی را به خود مشغول داشته است. سطح تکنولوژیهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه فاصله محسوسی دارد.برای کاستن فاصله تکنولوژی این کشورها، انتقال تکنولوژی یک لازمه انکار ناپذیر است. انتقال تکنولوژی با روش های مختلف و وسائل مختلف امکان پذیر است که با توجه به موقعیت انتقال دهنده تکنولوژی وانتقال گیرنده تکنولوژی مشخص میشود - بناوند . - 1386
امروزه انتخاب فن آوری مناسب جهت توسعه اقتصادی، رفع نیازهای اساسی کشور و برنامه ریزی بدلیل کاربردی کردن آن از اهمیت بسزائی برخوردار است. تحولات سریع و ناگهانی تکنولوژی در سه دهه اخیر و پیش بینی پیشرفت فوق العاده تکنولوژی در آینده ای نزدیک و تفاوت های بسیار چشمگیری که با امروز خواهد داشت و عقب ماندگی کشورهای در حال توسعه از پیشرفت های حیرت آور تکنولوژی و طبیعتاً روی آوری آنها به انتقال تکنولوژی به عنوان سریع ترین راهکار ممکن خواهد بود.
علاقمندان به حوزه مدیریت تکنولوژی می دانند در انتقال تکنولوژی دو عامل یا رکن مهم وجود دارد که عبارتند از دهنده و گیرنده تکنولوژی که هر کدام با انگیزهای خاص و متفاوت وارد این جریان می شوند گذشته از آنچه نیت طرفین اقتضا کرده می بایستی مؤلفه ها هر دو طرف نیز مشخص شده باشد تا انتقال بطور مناسب صورت پذیرد. بررسی ظرفیت جذب می تواند در موارد ذیل به سازمان کمک نماید: افزایش نوآوری، افزایش سرعت رشد نسبی دانش، کاهش فاصله و شکاف دانشی و تکنولوژی، به وجود آوردن یک دید ارگانیک و سیستمی درخصوص فرآیند تکامل سازمان، توجه دادن به اهمیت تعاملات خارجی سازمان - گلکار - 1392
بیان مسأله
کشور ما در زمره کشورهای در حال توسعه قرار میگیرد و انتقال تکنولوژی به عنوان راه میانبری برای دستیابی به تکنولوژیهای روز به این کشورها توصیه میشود؛ به شرط آنکه تکنولوژیواقعاً انتقال پیدا کند و بومی کردن تکنولوژیهای انتقال یافته نیز مورد توجه قرار گیرد. در چند سال اخیر، انتقال تکنولوژی به عنوان مهمترین راه کسب تکنولوژیهای موردنیاز مدنظر قرار گرفته است. اما در فرایند انتقال تکنولوژی،اکثراً به خرید تجهیزات و حداکثر مستندات فنی اکتفا شده است و تقلید و یادگیری نوآورانه که جذب و بومی سازی تکنولوژیهای وارده را میسر میکند، مورد توجه قرار نگرفته است.
به عقیده بسیاری از صاحب نظران، از همان لحظه ورود یک تکنولوژی به بازار، شمارش معکوس برای نابودی آن تکنولوژی آغاز میشود، بنابراین کشورهای گیرنده تکنولوژی فرصت بسیار کمی در اختیار دارند تا با جذب کامل تکنولوژی وارد شده و اصلاح و توسعه آن و نوآوری در محصول و فرایند، جای پایی برای خود در بازار ایجاد کنند؛ در غیر اینصورت با ظهور تکنولوژیهای جدید، این کشورها مجبور خواهند شد تامجدداً هزینه های هنگفتی برای انتقال تکنولوژیهای جدیدتر بپردازند.
در گذشته به دلیل ناآگاهی کشورهای در حال توسعه و تسلط کشورهای پیشرفته صنعتی بر روند انتقال تکنولوژی، آنچه در انتقال تکنولوژی مدنظر قرار میگرفت، بیشتر ماشین آلات بود نه تکنولوژی به معنای واقعی، از این رو انتقال تکنولوژی بدون فعالیتهای تحقیق و توسعه نتوانست زمینه ساز توسعه تکنولوژیک در اغلب کشورهای در حال توسعه شود. این تصور که کشورهای درحال توسعه به تحقیق و توسعه نیازی ندارند و وارد کردن تکنولوژی از کشورهای پیشرفته بسنده و کافی است، تصوری بی اساس است - بلابادی،. - 1391
امروزه بر خلاف گذشته که بدلیل ساده تربودن تکنولوژیها و نیز نا آگاهی کشورهای در حال توسعه، انتقال تکنولوژی بدون بسترسازی داخلی کافی به نظر میرسید، برای بنگاهها و صنایع کشور خریدار،زمانی فرآیند کسب یک تکنولوژی خارجی با موفقیت به پایان میرسد که آن تکنولوژی از طریق جذب، قابل تولید مجدد باشد و به اصطلاح بومی شود . - صالحی وزیری،اسدی فرد - 1382
فرایند انتقال تکنولوژی یک فرایند یادگیری است که نتایج و منافعی دارد بنابراین، مدیران باید دانش قبلی شرکت و فرایندهای یادگیری و ظرفیت جذب سازمان را گسترش دهند تا منافع حاصل از انتقال تکنولوژی افزایش یابد. توانایی کارکنان به مهارت های شغلی و سطح آموزش ها بستگی دارد و در نتیجه توانایی و انگیزه بالای کارکنان منجر به انتقال دانش و مهارت ها می شود. تحقیقات اخیر در مورد کشورهای "تازه صنعتی شده " نشان می دهد که نقش توانمندی های فناورانه در موفقیت اینگونه کشورها مؤثر بوده و آنها را قادر ساخته تا وابستگی به کشورهای پیشرفته را کاهش داده و بر فناوری وارداتی به طور موفقیت آمیزی تسلط یابند.
