بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق شناسایی عوامل موثر بر نوآوری مبتنی بر دانش می باشد .این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی به شیوه پیمایشی بوده و به صورت مقطعی اجرا شده و از نوع هدف کاربردی و دارای ماهیت کیفی بوده است.این تحقیق در چهار مرحله صورت در مرحله اول که شامل مطالعات کتابخانه ای می شود تعدادی از عوامل پس از چند مرحله غربال گری شناسایی شد. در مرحله بعد با روش گلوله برفی 15 تن از خبرگان انتخاب و سپس فرم پرسشنامه خود ساخته در بین خبرگان توزیع، و با روش مقایسه میانگین کل عوامل با میانگین هر عامل توسط نرم افزار EXEl 412013 عامل انتخاب گردید.
در مرحله بعد با مراجعه به خبرگان چهار عامل زیر ساخت دانش،مدیریت منابع انسانی متناسب با حوزه نوآوری و دانش،مدیریت دانش و شبکه نوآوری به عنوان بعد و مابقی عوامل به عنوان شاخص از این 41عامل استخراج شد .نهایتاٌ بر اساس این چهار بعد و شاخصهای آن پرسشنامه دیگری تنظیم و روایی آن به تایید پنج تن از اساتید دانشگاه رسیده و پایائی آن با روش ضریب آلفای کرنباخ توسط نرم افزار spss 20 عدد 0,963 تعیین شد و به تایید رسید.
.1 مقدمه
نوآوری نوعی تغییر تازه و جدید بر اساس اندیشه هایی نو و بی سابقه است.[1]در بازار رقابتی امروزی شرکتها برای بقا نیاز به نوآوری دارند اما با نگاهی به سیر تکاملی نوآوری خواهیم دید که نوع نوآوریها متناسب با نیاز روز تغییر کرده و متحول گردیده است.[13]امروزه با توجه به اینکه حجم دانش مدام در حال افزایش بوده و سرمایه واقعی سازمانها از زمین و تجهیزات به سمت دانش تغییر کرده اهمیت پرداختن به دانش و نوآوری متناسب با آن ضروری به نظر می رسد.[11]با توجه به این مسائل در این تحقیق سعی شده عوامل موثر بر نوآوری مبتنی بر دانش استخراج شده و زمینه برای پیاده سازی این نوآوری در سازمانهای دولتی و خصوصی فراهم گردد.
.1-1 ادبیات و پیشینه تحقیق
در ذیل به ابتدا به برخی تعاریف مرتبط با موضوع و ادبیات آن پرداخته شده و سپس به کارهای انجام شده در این زمینه پرداخته شده است.
دانش: دانش مجموعه اطلاعات سازمان یافته با معیارها و قواعد معین و مشخص است.
مدیریت دانش: عبارت است از گردآوری دانش ،قابلیت ها ی عقلانی وتجربیات افراد یک سازمان وایجاد قابلیت بازیابی برای آن ها به عنوان یک سرمایه سازمانی.
نوآوری: استفاده از دانش جدید برای ارائه یک کالا یا خدمت جدید که مورد درخواست مشتریان است.
نوآوری مبتنی بر دانش: ایجاد،توسعه،تبدیل و کاربرد افکار جدید در قالب کالاها و خدمات قابل فروش که موجب موفقیت سازمانها،اعتبار اقتصاد یک ملت و پیشرفت و ترقی یک جامعه می شود.
اقتصاد مبتنی بر دانش: یک سیستم اقتصادی است که بطور مستقیم بر تولید، توزیع ، تبدیل و بهره برداری از دانش متکی است.
در عصر حاضر، استفاده از ابزاری به نام دانش برای ایجاد خلاقیت و نوآوری در سطح ملی از اهمیت بسزایی برخوردار است و کشورها با ارج نهادن به مدیریت دانش و به طور متقابل مدیریت خلاقیت و نوآوری، آن را نیازی استراتژیک جهت پیشگامی در عرصه ی رقابت پذیری تلقی میکنند.
همانطور که رضوانی و گرایلی نژاد - - 1390 ذکر کرده اند نوآوری مختلف هر کدام سازمان را به گونه ای مختلف تحت تاثیر قرار می دهند. اما با نگاهی به سیر تکاملی نوآوری که از مدلهای خطی شروع شده که تحت کشش بازار به وجود آمده به نوآوریهای خواهیم رسید که تحت تاثیر اقتصاد دانشی بوده است که نوآوری مبتنی بر دانش از این نوع نوآوری است.[16]با توجه به مسائل ذکر شده این تحقیق در پی شناسایی عوامل موثر بر نوآوری مبتنی بر دانش بوده تا مسیر را برای پیاده سازی این نوآوری در سازمانهای خصوصی و دولتی فراهم نموده،برای اقتصاد مقاومتی زمینه سازی کرده و نهایتاً زمینه را برای پیاده سازی نوآوری بسته،نیمه باز و باز فراهم نماید.
انتظاری - 1391 - در پژوهشی با بیان اینکه در اقتصاد صنعتی فرایند نوآوری یک فرایند نا پیوسته ، دوره ای و خطی بوده است؛ منابع کلیدی نوآوری یادگیری در فرایند کار و تا حدودی تحقیق و توسعه می باشد؛ محرکه های کلیدی تکنولوژی نیز مکانیزاسیون و اتوماسیون بوده است .در حالی که در اقتصاد مبتنی بر دانش فرایند نوآوری پیوسته و نظامند است .منابع کلیدی نوآوری ، تحقیق، نوآوری سیستماتیک، مدیریت دانش، ادغام ،ایجاد تجارت جدید، استراتژیهای سرمایه گذاری پرخطر و الگوهای تجاری جدید می باشند . محرک های کلیدی تکنولوژی نیز تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، تجارت الکترونیکی، طراحی و ساخت کامپیوتری هستند. در اقتصاد مبتنی بر دانش اساسا نوآوری و کارآفرینی مبتنی بر علم است.
میر فخرالدینی - - 1388 در پژوهشی دیگر به ارزیابی و اولویت بندی مولفه های مدیریت دانش ،مرتبط با نوآوری مبتنی بر دانش و عملکرد نوآوری پرداخته است. این پژوهش که در مجموعه شرکتهای شهرک صنعتی استان فارس و مجموعه شرکت های صنایع غذایی وآشامیدنی صورت گرفته است. ارتباط مثبت و معنادار نوآوری مبتنی بر دانش و مدیریت دانش و مدیریت دانش و عملکرد نواوری را به اثبات می رساند.
صنوبر و دیگران - 1390 - در پژوهش بعدی با بیان اینکه نوآوری تاثیر مثبت بر اقتصاد داشته بحث خود را آغاز کرده و در ادامه به پنج نظریه پایه در تشریح فرآیند توسعه نوآوری که هر کدام به نوعی سعی دارد ساز وکار و عوامل موثر در تحقق نوآوری به ویژه در سطح سازمان را شناسایی نماید پرداخته است .این نظرات شامل این موارد می باشد :نظریه شومپیتر و همچنین دانشمندانی چون نورث با مفهوم نوآوری فناورانه،فریمن با نگرش انجام تحقیقات پایه،اختراع،توسعه و نوآوری بوده و تئوری بعد که از اواخر دهه 80 بر نظام های نوآوری تاکید دارد و تئوری آخر به نوآوری علمی که به معنای ایجاد،ارزیابی،مبادله و بکارگیری طرح ها و ایده های جدید،به منظور رقابت و برتری بنگاههای اقتصادی در راستای شکوفایی و توسعه اقتصادی اجتماعی است که به فرآیندهای کسب دانش علمی جدید از طریق فعالیت های تحقیق و توسعه اشاره دارد.
ماهونی و دیگران - 2002 - در پژوهشی بهترین عملکرد برای مدیریت نوآوری را افزایش تمرکز بر روی اطلاعات دیجیتالی شده،به کارگیری دانش و تعامل مشترک دانسته است. در ادامه به یازده عملکرد که می تواند به ادامه موفقیت نوآوری مبتنی بر دانش منجر شود اشاره کرده اند.از جمله تلقی دانش،اطلاعات و مردم به عنوان دارائی استراتژیک،احتساب ارزشهای سرمایه فکری در محاسبات مدیریتی،توسعه فرهنگ نوآوری دوستانه در شرکت، هماهنگی اهداف نوآوری با اهداف فردی و تیمی و دیگر موارد که پژوهش به آن اشاره داشته است.
پارک و دیگران - 2005 - در پژوهشی به مقایسه سیستم های نوآوری مبتنی بر دانش در اقتصاد کره جنوبی و هلند با استفاده از شاخص های مارپیچ سه گانه پرداخته اند. محققین به این نتایج دست یافتند که کره جنوبی در خروجی علمی و فنی و پویایی دانش پایه در حال قوی تر شدن از هلند است . اما موقعیت فعلی کره جنوبی سنتی تر از هلند می باشد.
آمیدون و محجوبی - 1999 - در پژوهشی به ده معیاردانش،یادگیری شبکه ای،فرآیند مشارکت،رهبری دانش،وضعیت رقابت،اندازه گیری عملکرد،محصولات/خدمات،کامپیوترها/ ارتباطات،اتحادهای استراتژیک و تصویر بازار ازاین نوآوری اشاره کرده اند.
.2 روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی به شیوه پیمایشی بوده و به صورت مقطعی اجرا شده و از نوع هدف کاربردی و دارای ماهیت کیفی بوده است . اطلاعات مورد نیاز برای این پژوهش در دو مرحله جمع آوری شدند؛ مرحله اول اطلاعات کتابخانه ای و مرحله دوم مطالعات میدانی را شامل می شود.
. 1-2 سوال تحقیق
عوامل موثر بر نوآوری مبتنی بر دانش کدامند؟
.2-2 متغییرهای تحقیق
متغییرهای تحقیق شامل متغییر وابسته نوآوری مبتنی بر دانش و متغییر مستقل عوامل موثر بر نوآوری مبتنی بر دانش است.
