بخشی از مقاله
خلاصه
صنعت ساخت با مشکل رشد تعداد ادعاها مواجه است که اگر حل وفصل نشوند، ممکن است به اختلاف میان افراد منجر شوند. محققان ادعا را از زوایای مختلف بررسی کرده اند. با این وجود، بهتر است که مطالعات بیشتری در زمینه دلائل ریشه ای ادعاهای ساخت و ساز انجام شود. هدف از این مطالعه، پرکردن این شکاف توسط شناسایی عوامل ریشه ای ادعا می باشد.
به علاوه، این تحقیق با تمایز قائل شدن بین دلائل ریشه ای ادعا و شرایطی که ممکن است به ادعا منجر شوند، به شناخت بهتر واژه ادعا کمک شایانی می کند، همچنین توسط مطالعه سیستماتیک مطالعات حرفه ای و علمی و مصاحبه با کارشناسان و انجام نظرخواهی، به آنالیز رابطه بین این دلائل ریشه ای ادعا و شرایطی که ممکن است به ادعا منجر شوند، می پردازد. دستاوردهای این تحقیق کمک شایانی به تلاش برای توسعه تکنیک های مناسب مدیریت ادعا و بهبود اسناد قرارداد صنعت ساخت و ساز، می کند.
1. مقدمه
در طول چند دهه گذشته، عملکرد کلی صنعت ساخت در جهات مختلف از جمله بهره وری، پایداری و ایمنی بهبود یافته است. با این وجود، اسناد نشان می دهند که تعداد ادعاها و اختلافات به طور مداوم در حال افزایش هستند. یک ادعا می تواند به درخواست پیمانکار برای خسارت وارده شده به او براساس قرارداد مورد توافق برای خساراتی که به آنها در قرارداد اولیه اشاره نشده است، تعریف شود.
یک اختلاف بر اساس یک تضاد به وجود می آید وقتی که یک طرف قرارداد، ادعا طرف دیگر قرارداد و رد می کند.[2] تا وقتی که اختلاف به طور موثر حل و فصل نشود می تواند به هزینه های اضافی، تاخیرو از دست دادن سود منجر شود .[3,4,5] حل وفصل اختلاف اغلب شامل صرف زمان و هزینه زیادی برای دو طرف قرارداد می باشد. در سراسر جهان، صدها میلیون دلار برای حل و فصل اختلاف در صنعت ساخت و ساز خرج شده است.
به علت عدم اطمینان و پیچیدگی های صنعت ساخت و ساز که درحال افزایش هستند، شرایطی که باعث به وجودآمدن ادعا می شوند هم درحال افزایش هستند. به علت عواقب نامطلوب ادعاها، منافع مشترک دوطرف قرارداد بر پیشگیری و حل وفصل ادعاها با استفاده از تکنیک های مناسب می باشد. به منظورتوسعه تکنیک های پیشگیری و حل وفصل ادعا باید به شناسایی و طبقه بندی انواع ادعاهای رایج، شرایطی که به ادعا منجرمی شوند به علاوه دلایل ریشه ای ادعا پرداخت. مطالعات گذشته را براساس نگرششان به ادعا می توان به چهار گروه: - 1 دلائل ادعا - 2 تاثیرات ادعا - 3 تکنیک های مدیریت ادعا - 4 نگرش های حقوقی مربوط به ادعا، تقسیم کرد.
بااین وجود، مطالعات گذشته در معرض چند کاستی کلیدی هستند که آنالیزمطالعات موجود نشان می دهد که تمایزی بین ادعا و اختلاف درنظرگرفته نشده است و واژه هایی مثل ادعا و اختلاف به طورجابجا استفاده می شوند.[7] با این وجود، این دومحقق با نشان داده مدلی از ریسک، تضاد، ادعا و اختلاف، نشان می دهند که این واژگان ذاتا با هم متفاوت هستند
به علاوه، بررسی تحقیقات موجود در زمینه ادعا نشان می دهد که اگرچه دلائل ریشه ای ادعا و شرایطی که به ادعا منجر می شوند دو نگرش متمایز هستند، به تفاوت بین آنها به ندرت اشاره شده است. درحقیقت، مطالعات موجود واژه هایی مانند منبع، دلائل، دلائل ریشه ای، فاکتورها، طبقه بندی، شرایط و انواع را به منظور بیان این نگرش ها به کار می برند و در مورد تمایز بین آنها صحبت نمی کنند. با درنظرگرفتن محدودیت این مطالعه، تحقیق نیازمند توسعه مفهوم ادعا ساخت وساز می باشد.
به خصوص، نیازمند شناسایی و طبقه بندی دلائل ریشه ای ادعا مانند شکست افراد در اجرای تعهدات حرفه ای خویش، شکست در اجرای احتیاط لازم به منظور آسیب وارد نکردن به طرف دیگر[8]، وجود شروط مبهم درقرارداد وشکست درجلوگیری از بارمالی ناروا به طرف دیگرقرارد. وجود این دلائل ریشه ای ادعا اغلب منجر به شرایطی می شوند که باعث به وجود آمدن ادعا می شوند.
هدف از این تحقیق استفاده از یک روش تحقیق سیستماتیک براساس مطالعه ادبی، نظرخواهی و مصاحبه با کارشناساس به منظور شناسایی و طبقه بندی دلائل ریشه ای ادعاهای پیمانکاران به همراه شرایطی است که منجربه ادعا می شوند. همچنین این تحقیق با توسعه مفهموم ادعا کمک شایانی به بدنه دانش دراین زمینه می کند. آگاهی از دلائل ریشه ای ادعا ذی نفعان پروژه را در شناخت مسئولیت ها و حقوق یکدیگر و استفاده از بهترین روش مدیریت ادعا، توانمند می کند. به علاوه، آگاهی از دلائل ریشه ای ادعا کلید توسعه فرم های جدید قرارداد و بازکردن زمینه ای برای مناسبترین تکنیک های مدیریت ادعا و اختلاف می باشد.
2. روش تحقیق
در میان مطالعه گسترده مطالعات حرفه ای وعلمی، یک لیستی از شرایطی که ممکن است منجربه ادعا شوند به همراه دلائل ریشه ای ادعا تهیه شد. سپس، مصاحبه با ده کارشناس صنعت ساخت و ساز انجام شد. مصاحبه شوندگان، متخص در زمینه ادعا ساخت و ساز می باشند که تجربه کاری آنها بین 20 تا 35 سال می باشد و تمام آنها تجربه های گسترده ای در زمینه مدیریت پروژه های بزرگ داشته اند. علاوه برکارشناسان ذکر شده، شش کارشناس بین المللی در زمینه قوانین ساخت و ساز مورد مصاحبه قرار گرفتند که تمام آنها بیشتر از 15 سال تجربه در این زمینه دارند. ازمصاحبه شوندگان خواسته شد تا به مطالعه و بررسی لیست شرایطی که ممکن است منجر به ادعا شوند به همراه دلائل ریشه ای ادعا، بپردازند.
خروجی این کار منجربه تهیه لیستی از 70 شرایطی که ممکن است منجر به ادعا شوند، شد که در در جدول 1 به نمایش درآمده است. این شرایط به شش دسته اصلی ادعا طبقه بندی شدند که شامل ادعاهای مربوط به قرارداد، ادعاهای مربوط به برنامه زمانبندی، ادعاهای مربوط به تغییرات، ادعاهای مربوط به تفاوت در قیمت و اندازه، ادعاهای مربوط به خسارات و ادعاهای مربوط به رفتارهای فرصت طلبانه، می باشند که در جدول 1 این طبقه بندی ادعاها به صورت اعداد از 1 تا 6 بیان می شوند. به علاوه، در دور دیگر مصاحبه با کارشناسان، هفت دلائل ریشه ای ادعا شامل شکست افراد در اجرای تعهدات خویش، مورد بررسی قرار گرفتند. دستاوردهای فرآیند مطالعات ادبی و مصاحبه با کارشناسان دردو مرحله اعتبارسنجی شدند.
در مرحله اول، روش تحقیق شارت با ده کارشناس بین المللی در زمینه ادعا ساخت وساز، انجام شد. شارت به طور معمول به منظور شرکت دادن صنعت در فرآیند شناسایی و بررسی بهترین روش ها مورد استفاده قرار می گیرد .[9] درقسمتی ازاین شارت، دستاوردهای مطالعه ادبی شامل شرایطی که ممکن است منجر به ادعا شودند به کارشناسان این امر به صورت دلائل و تاثیرات ادعا ارائه شدند. نظرات و پیشنهادات کارشناسان همزمان با انجام شارت دریافت و اعمال می شدند. این فرآیند تا رسیدن به یک اجماع میان همه کارشناسان ادامه پیدا می کرد. در دومین مرحله، دلائل ریشه ای شناسایی شده ادعا درمیان مصاحبه با کارشناسان بین المللی حقوق، اعتبار سنجی شدند.
.3 نتایج و بحث
جدول 1 دستاوردهای این تحقیق و در سه ستون نشان می دهد. اولین ستون دلائل ریشه ای ادعا را نشان می دهد. در دومین ستون، شرایطی که ممکن است به ادعا منجر شوند به نمایش درآمدند که این شرایط زمانی که با دلائل ریشه ای به درستی برخورد نمی شود، به وجود می آیند. ستون سوم انواع ادعا را مشخص می کند. محتویات هرستون و رابطه منطقی بین ستون ها از طریق دومرحله ذکر شده در بالا اعتبارسنجی شده اند.
در ستون یک، دلائل ریشه ای به صورت شکست کارفرما در انجام تعهدات خودش، به نمایش درآمدند که اگر کارفرما هریک از تعهدات خودش مربوط به نیازهایی اجرایی را انجام ندهد، یک یا چندین شروط ادعا که در ستون دوم هستند، می توانند به ادعا تبدیل شوند. مکانیسم های متعددی می توانند می توانند به منظور توسعه و قضاوت دانش کارفرما از تعهدات خویش، انجام شوند. به طور مشابه، مکانیسم های متعددی می توانند به منظور اطمینان ازاینکه کارفرما ظرفیت و توانایی اجرای تعهدات خویش را داراست، انجام شوند.
همچنین یک نیازی برای توسعه فرم های استاندارد قراردادها با هدف حذف دلائل ریشه ای شناسایی شده ادعا، دیده می شود که اگر این دلائل به درستی به آنها در قرارداد پرداخته نشود، ادعاها می توانند به تاخیر در پروژه ها و در نتیجه از دست دادن سود کارفرما و پیمانکار منجر شوند. بنابراین به کاربردن مکانیسم هایی برای حذف این دلائل ریشه ای ادعا در فرم های استاندارد قرارداد می تواند برای کارفرما و پیمانکار مفید باشند.
مصاحبه ها با کارشناسان همراه با دیگر دستاوردهای این تحقیق اهمیت آگاهی پیمانکاران در مورد حقوق خویش را در زمان مواجه با هرشرایط ادعا، مشخص می کند. متخصصین براین باورند که درحالی که پیمانکاران بهتراست که از ادعا به منظور بدست آوردن سود غیرموجه خود استفاده نکنند، آنها بهتر است که آگاهی کامل از حقوق قانونی خویش به منظور دفاع از اهداف خود در مذاکره، داوری و حتی روندهای قانونی را داشته باشند. توسعه و تکامل فرم های قراردادی که در بالا به آنها اشاره شد می توانند به این هدف کمک کنند.
