بخشی از مقاله
چکیده
برونسپاری پتانسیل لازم برای تاثیر بر دسترسی، برابر،عدالت و کارآیی را در نظام سلامت دارا میباشد و میتواند باعث ارتقای اهداف نظام سلامت گردد و محیطی را برای همکاری بخش خصوصی ایجاد نماید. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر برونسپاری خدمات پاراکلینیک انجام گرفت. مطالعه حاضر توصیفی و مقطعی میباشد که در سال 1395 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 11 نفر از متخصصان به منظور تایید روایی عوامل شناسایی شده و 23 نفر از خبرگان در زمینه مدیریت مراکز پاراکلینیکی به منظور اولویتبندی عوامل شناسایی شده میباشد.
برای جمعآوری دادهها از مرور منابع و همچنین به منظور اولویت بندی عوامل از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد.دادهها با استفاده از نرمافزار Expert Choice مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت.10 عامل به عنوان عوامل موثر بر برونسپاری خدمات پاراکلینیک شناسایی شد و در نهایت 9 عامل مورد تایید قرار گرفت. در مجموع بیمارستانهای مورد مطالعه،عامل»بهبود مدیریت و کنترل مراکز پاراکلینیکی«با میانگین 0/219 بالاترین اولویت و »وجود بخش خصوصی توانمند و مشتاق«با میانگین 0/061 پایینترین اولویت را نسبت به سایر عوامل کسب کردند.
به کارگیری عوامل موثر بر برونسپاری در خدمات پاراکلینیک میتواند در نهایت منجر به افزایش عدالت کارآیی دسترسی و اثربخشی خدمات گردد. برای انجام این کار می توان از راهکارهایی همچون استفاده از استراتژی کاهش هزینه در کنار افزایش کیفیت خدمات، افزایش آموزش مدیران در زمینه مدیریت اثربخش و کارآ،حمایت دولت از بخش خصوصی، استفاده از تکنولوژی های جدید و در نهایت استفاده از راهبردهای افزایش دسترسی و رضایت گیرندگان خدمت، استفاده نمود.
مقدمه
امروزه بسیاری از سازمان ها و تامین کنندگان آنها با شرایط رقابتی سخت و بسیار پیچیده هم در سطح بازارهای جهانی و هم در سطح داخل مرزهای سازمان روبرو هستند. مشتریان تقاضاهای بیشتر و جزئی تر داشته و به دنبال محصولات و خدمات ارزان تر، با کیفیت باﻻتر و زمان تحویل سریع تر هستند - Momme 2002، . - Ebadi Fardazar et al. 2015 تحولات اقتصادی و فناورانه در سطوح متفاوت جهانی، منطقه ای و حتی محلی، رفتار و عملکرد سازمانها را تحت تأثیر قرار می دهد. بر این اساس یکی از ویژگیهای بارز مدیران و رهبران سازمانهای پیشرو درک و شناخت محیط و سازگاری فعال با الزامات و دﻻلت آن است.
برون سپاری یا پیمان سپاری از جمله این ضرورت ها به شمار می آید - Nouri Kouhani Pardis, . - Nouroalnesa Rasoul et al. 2014 برون سپاری عبارتست از واگذاری تمام یا بخشی از مسئولیت انجام یک وظیفه سازمانی مشخص به یک فرد، گروه یا سازمان تخصصی تا ضمن کاهش هزینه ها امکان تحقق کیفیت های برتر نیز فراهم گردد - Greaver 1999 ،. - Overby 2013 در تعریفی دیگر برون سپاری عبارتست از: عمل انتقال بعضی از فعالیت های داخلی یک سازمان با یا بدون واگذاری حق تصمیم گیری به عرضه کننده بیرون از سازمان بر اساس قرارداد.
در حقیقت در واگذاری یا برون سپاری، سازمان از دانش و تجربه و خلاقیت ارائه دهندگان خدمت جدیدی کهقبلاً استفاده نکرده است بهره مند می شود - Young 2005،. - Overby 2013 برون سپاری به عنوان یکی از ابزار های توسعه سازمان ها و ارتقای بهره وری در قالب کوچک سازی، در سال های اخیر مورد توجه مدیران و مسئولان سازمان قرار گرفته و به صورت های مختلف به اجرا در آمده است - . - Mohammad karimi, 2012
به منظور بهبود کیفیت خدمات و کاهش هزینه ها، برون سپاری به طور روزافزون در بخش دولتی کشورهای در حال توسعه برای خرید خدمات خاصی از بخش خصوصی ادامه دارد - Siddiqi, . - Masud et al. 2006 همچنین بستن قرارداد برای خرید مراقبت های بهداشتی درمانی در کشور های توسعه یافته مانند آمریکا، فنلاند، هلند و انگلستان امری رایج می باشد - . - Khalilifar et al, 2015
مراحل برون سپاری را می توان شامل تعیین واحد تصمیم گیرنده مناسب، تعیین فعالیت های قابل واگذاری، انتخاب پیمانکار، تنظیم قرارداد، مدیریت و کنترل فرآیند و در نهایت تصمیم گیری درباره خاتمه واگذاری دانست - Musakhani et al, . - , Ferdosi et al, 20132007 مطالعات نشان داده است که برون سپاری پتانسیل لازم برای تاثیر بر دسترسی، برابر، عدالت و کارآیی را در نظام سلامت دارا می باشد و می تواند باعث ارتقای اهداف نظام سلامت گردد و محیطی را برای همکاری بخش خصوصی ایجاد نماید - Roberts . - , Belcourt 20062001
همچنین برون سپاری در نظام سلامت مزایای فراوانی دارد که از جمله این مزایا می توان به کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت خدمات، افزایش اثربخشی با تمرکز بر روی قابلیت ها و فعالیت های اصلی و محوری که سازمان در انجام آن تخصص دارد، صرفه جویی در وقت برای انجام فرآیندهای داخلی، کاهش ریسک از طریق شریک شدن با یک واحد دیگر در بازار کسب و کار نامطمئن، افزایش رضایت مشتریان و شفاف سازی هزینه ها اشاره کرد.
- Quélin and Duhamel 2003،Kremic et al, 2006 Belcourt 2006 ,،. - Khalilifar et al, 2015 از معایب برون سپاری نیز می توان به عدم توجه به عدالت و مسئولیت های اجتماعی اشاره کرد که منجر به ایجاد بازار داخلی یا شبه بازار ها در بخش دولتی می شود - . - Joudaki et al, 2015 از جمله اهداف و سیاست های برون سپاری می توان به توسعه امکانات بهداشتی و درمانی با مشارکت با بخش خصوصی، ایجاد تسهیلات و دسترسی بیشتر برای بیماران و جلب رضایت مراجعین، کاهش هزینه های عملیاتی سازمان، تمرکز سازمان بر فرآیندهای محوری خود و دستیابی به تخصص های برون سازمانی اشاره کرد - , Quélin Young and
بیمارستان ها و مراکز بهداشتی جزو سازمان هایی می باشند که برون سپاری در آنها به طور گسترده ای صورت می گیرد. برخی از خدماتی که توسط بیمارستان ها برون سپاری می شود شامل: سیستم های اطلاعات مدیریت بیمارستان، خدمات تعمیر و نگهداری، خدمات نظافت، خدمات تغذیه و خدمات پاراکلینیکی مثل خدمات رادیولوژی، آزمایشگاه و داروخانه، می باشند - . - Yigit , Tengilimoglu et al. 2006 بررسی و ارزیابی برون سپاری در بیمارستانهای تایوان نشان داد که در حوزه غیر بالینی بیشترین میزان برون سپاری مربوط به دفع زباله و کمترین میزان مربوط به بخش نگهداری تجهیزات بوده است.
در حوزه بالینی بیشترین برون سپاری مربوط به مراکز همودیالیز و خدمات آمبولانس و کمترین میزان برون سپاری مربوط به تغذیه، داروخانه و خدمات پرستاری بوده است - . - Hsiao, Pai et al. 2009 یافته های مطالعه انجام شده در کشور ترکیه نشان داد 75 درصد از خدمات تغذیه ای، 48 درصد خدمات تصویر برداری، 60 درصد MRI ها و بیش از 72 درصد خدمات تعمیر و نگهداری به بخش خصوصی واگذار شده است - . - Yigit , Tengilimoglu et al. 2006
بررسی نتایج برون سپاری داروخانه بیمارستان فیروزگر تهران نشان داد که برون سپاری میزان هزینه ها را به صفر کاهش داده و ماهانه 100 میلیون ریال از اجاره محل داروخانه عاید بیمارستان شده است. تعداد پرسنل پس از واگذاری از 9 نفر به 14 نفر افزایش و میزان نسخ پیچیده شده دو برابر شد . - , Mousazadeh et al, 2013Torani et al, 2009 - در کشور ایران نیز در سال های اخیر با افزایش کیفیت خدمات بهداشتی درمانی، افزایش رضایت بیماران و کاهش هزینه ها، بخشی از مراقبت ها از جمله مراقبت های مربوط به بخش های پاراکلینیکی نظیر رادیولوژی، آزمایشگاه و داروخانه به بخش خصوصی واگذار شده است - . -
Khalilifar et al, 2015 در برنامه های سوم، چهارم، و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380/11/27 مجلس شورای اسلامی و بخشنامه های صادره از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و شورای عالی کشور، برون سپاری مورد تاکید قرار گرفته است. در اجرای این قوانین، برون سپاری خدمات سلامت نه تنها در مورد خدمات پشتیبانی مانند انرژی، تغذیه، نظافت، امنیت و ...، بلکه در مورد خدمات بهداشتی، درمانی و پاراکلینیک نیز به کار گرفته شده است - . - Joudaki et al, 2015
لذا به توجه به اهمیت خدمات پاراکلینیک در بیمارستان ها و نبود انجام مطالعه ای در کشور در زمینه عوامل اثر گذار بر موفقیت برون سپاری این خدمات، مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر برون سپاری خدمات پاراکلینیک انجام گرفت. چارچوب مفهومی مطالعه حاضر در شکل 1 نشان داده شده است.
