بخشی از مقاله
چکیده
با کاهش حمایت مالی دولتها از تحقیق، به تدریج محققان به سمت پشتیبانی بخش صنعت و تجاریسازی ایدههایشان گرایش پیدا کردهاند و اینکار به شیوههای گوناگونی نظیر تحقیق قراردادی، فروش مالکیت فکری و ایجاد شرکتهای زایشی انجام میگیرد.. از آنجایی که اکثر محصولاتی که در حوزه ICT تجاریسازی میشوند، با استفاده از تکنولوژیهای برتر تولید میشوند، در نتیجه راهاندازی، انتقال، تولید و کاربرد محصولات با تکنولوژی برتر نیازمند همکاری فناورانه است.
در ادبیات مدیریت فناوری، تجاریسازی محصولات با تکنولوژی برتر با همکاری فناورانه همپوشانی زیادی دارند؛ لذا گاهی اوقات این مفاهیم به جای یکدیگر بهکار رفتهاند. همچنین در برخی موارد روشهای همکاری به جای روشهای انتقال فناوری استفاده شده است. هدف این پژوهش این است که مهمترین راهبردهای همکاری فناورانهای که در راستای تجاریسازی دستاوردهای پژوهشی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرند را شناسایی و رتبهبندی نماید. برای این منظور ابتدا مجموعه راهبردهای همکاری فناورانه با استفاده از مطالعه ادبیات شناسایی گردید. همچنین مجموعه راهبردهای تجاریسازی نیز با استفاده از ادبیات شناسایی شدند.
سپس اشتراک بین آنها استخراج شد و با کمک خبرگان این حوزه در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، راهبردهایی که برای بکارگیری در حوزه ICT مناسب هستند، شناسایی و با استفاده از آزمون ناپارامتریک فریدمن رتبهبندی شدند. در آخر نیز از طریق مصاحبه با خبرگان در پژوهشگاه، پروژههای مرتبط با هریک از راهبردهای اولویتدار شناسایی شدند. با توجه به نتایج بهدست آمده، راهبردهایی همچون: شبکهسازی، سرمایهگذاری مشترک، و استخدام پرسنل فنی و علمی دارای بیشترین اولویت در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند.
-1 مقدمه
اهمیت انتقال دانش و استفاده از نتایج پژوهش برای تصمیمگیران در کشورهای پیشرفته و در کشورهای درحال توسعه کاملا روشن است. یافتههای پژوهشی در ارتقای کیفیت زندگی و توسعه سطح رفاه جامعه نقش بهسزایی ایفا میکنند. اما این یافتهها تا زمانیکه جنبه کاربردی پیدا نکنند و در دسترس متقاضیان قرار نگیرند اهمیت ندارند و هزینههای زیادی را که صرف پژوهش و تولید علم میشود، جبران نخواهند کرد.
کشورهای کم درآمد بدلیل کمبود منابع، با چالشهای بسیاری برای کاربردی کردن دانش روبرو هستند . - Santesso and Tugwell, 2006 - رقابت بین سازمانها، تلاش برای بهبود مستمر، توجه به خصوصیسازی و استقلال مالی سازمانها و از سوی دیگر، مشکلات و چالشهای جدیدی که نوع بشر با آنها مواجه میشود، سازمانهای دولتی و غیردولتی را به جستجوی راهحلهای منطقی و دستیابی به ابزارها و فرایندهای علمی و نوآورانه علاقهمند کرده است.
تجاریسازی، فرایند تبدیل فناوریهای جدید به محصولات موفق تجاری است. به عبارت دیگر، تجاریسازی دربرگیرنده آرایههای مختلفی از فرایندهای مهم فنی، تجاری و مالی است که باعث تبدیل فناوری جدید به محصولات یا خدمات مفید میشود. این فرایند شامل فعالیتهایی از قبیل ارزیابی بازار، طراحی محصول، مهندسی تولید، مدیریت حقوق مالکیت معنوی، توسعه راهبرد بازاریابی، افزایش سرمایه و آموزش کارگر میشود - متین و محمدی زاده، . - 1392
امروزه اغلب مدیران و صاحبنظران بر این عقیدهاند که همکاریهای فناورانه منبع کلیدی نوآوری و از جمله مهمترین ابزار مدیریت کسبوکار برای بهبود رقابتپذیری سازمانها بهویژه در محیطهای پیچیده و پویا است. همکاری فناورانه توافقی است که آگاهانه و آزادانه میان دو یا چند بنگاه برای تبادل، به اشتراک گذاشتن و توسعه فناوری شکل میگیرد .
Katila and Mang, 2003 - در همکاری فناورانه، دو شرکت توانایی فناورانه خود را جهت رسیدن به فناوری جدید به اشتراک میگذارند - . - Combs, 1999 تحقیقات نشان میدهد که در دو دهه اخیر، رشد زیادی در همکاری فناورانه کشورها در سطح جهان دیده میشود. - صبحیه و همکاران، . - 1389 مهمترین دلیلی که باعث رشد همکاریهای فناورانه شده این است که شرکتهای اندکی قادرند که تمامی مراحل توسعه یک فناوری را بهتنهایی طی کنند.
علاوه بر این، همکاری فناورانه باعث سرعت بخشیدن به فرآیند یادگیری و نوآوری میشود . - Kim and Song, 2007 - برای اینکه نتایج قابل قبولی از همکاری فناورانه بهدست آید میبایست همپوشانی قابل قبولی بین تواناییهای طرفین وجود داشته باشد، زیرا اگر این همپوشانی خیلی زیاد باشد فرصتی برای یادگیری از هم، و انتقال فناوری وجود نداشته و هیچ یک از طرفین چیز جدیدی برای ارائه نخواهد داشت.
اگر همپوشانی خیلی کم باشد، بهدلیل اینکه امکان کار کردن با توانمندیهای فناورانه یکدیگر کاهش مییابد، همافزایی بسیار کمی بین آنها بهوجود خواهد آمد و یادگیری به حداقل خواهد رسید - Daellenbach and .Davenport, 2004 - در ادامه و در بخش 2، مبانی نظری و ادبیات پژوهش مرور میشود. در بخش 3، روش انجام پژوهش - متدولوژی - معرفی شده است. در بخش 4 به تجزیه و تحلیل نتایج پرداختهشده و در بخش 5، بحث و نتیجهگیری ارائه خواهد شد.
-2 مبانی نظری پژوهش
-1-2مفهوم تجاریسازی
تجاریسازی دانش و فناوری دارای سابقه طولانی است. درگذشته، هرچند بهصورت محدود، فناوریها و دانش حاصل از پژوهشهای علمی، به بازار عرضه شده و تجاری میشدند. ولی بهنظر میرسد شروع تجاریسازی دانش و فناوری با بحثهای همکاری بین صنعت و دانشگاه در سال 1862 اتفاق افتاده است . - Karlsson, 2004 - در منابع تجاریسازی دانش و فناوری، تعاریف متفاوتی از تجاریسازی ارائه شده است. تجاریسازی در فرهنگ لغات هریتیج - 2015 - 1 به معنی »بهکارگیری روشهای کسبوکار بهمنظور سود و انجام بهرهگیری« آمده است.
لغتنامه کمبریج ادونس لرنرز - 2015 - 2 واژه تجاریسازی را بهمعنای »سازماندهی چیزی برای کسب سود« تعریف میکند. تعاریف متعددی از قبیل »معرفی یک محصول یا خدمت در بازار برای سود« و یا این تعریف »فرایند تبدیل چیزی به فعالیت تجاری« تعاریف تقریبا مترادفی هستند که در سایر فرهنگ لغتها برای تجاریسازی میتوان یافت. در ادبیات نوآوری نیز تعاریفی نزدیک بههم از تجاریسازی صورت گرفته است.
دایان - 2004 - 3 سادهترین تعریف تجاریسازی را »عرضه یک محصول جدید در بازار« میداند. در تعریف دیگری که در آن بیشتر بر مراحل و گامهای اساسی تجاریسازی تاکید شده است، بر اساس دیدگاه مرکز منطقهای انتقال تکنولوژی آسیا و اقیانوسیه - APCTT - 4، تجاریسازی شامل مجموعهای از فعالیتها میشود که قادر به کسب ایدهها، به مرحله رشد رساندن آنها، توسعه فناوریهای حاصل از تحقیقات، ساخت نمونه اولیه، گسترش فناوریهای توسعه یافته، توسعه فرایند جدید یا بهینهسازی فرایندهای موجود، عرضه محصول به بازار، ایجاد موقعیت فروش و ایجاد زیرساختهای جدید است - APCTT, . - 2005 فرایند تجاریسازی را فرایند انتقال دانش و فناوری از مراکز تحقیقاتی به صنایع موجود یا کسبوکارهای جدید مینامند.
دولت کانادا در سند برنامه بودجهای سال 2004، تجاریسازی را اینگونه تعریف کرده است: فرآیندی که از طریق آن یافتههای حاصل از تحقیق به بازار آورده میشوند و ایدههای جدید به محصولات و خدمات جدید یا تکنولوژی فروختنی در سراسر جهان توسعه مییابند. تعریف دیگری که کاربرد بیشتری در سازمانهای تحقیقاتی دارد، فرآیند تجاریسازی را فرآیند انتقال دانش و فناوری از مراکز تحقیقاتی به صنایع موجود یا کسبوکارهای جدید مینامند - آقاجانی و یزدان پناه، . - 1384
