بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در اثر تحولات پرشتاب جهانی و توسعهی روز افزون علوم و فناوری، روش های آموزشی سنتی کارایی کمتری داشته و تحولی گسترده در نظام های آموزشی و فرایند یادگیری - یاددهی ایجاد شده است. یکی از مهمترین عوامل تأثیر گذار در این راستا، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین یکی از پیشرفت های شگرف این حوزه آموزش مجازی می باشد. هدف از این تحقیق بررسی ضرورت آموزش مجازی و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان روش تدریس نوین در مدارس کشور میباشد. این مقاله با روش توصیفی وکتابخانهای گردآوری شده است.
نتایج این تحقیق نشان میدهد که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و محصول این تکنولوژی در حوزهی آموزش یعنی آموزش مجازی به عنوان روش تدریس نوین در ارتقای کیفیت یاددهی و یادگیری مدارس کشور ضرورت اساسی دارد همچنین اگر قصد استفاده اثربخش از فناوری فراهمشده برای مدارس را داریم، پرورش حرفهای معلمان مطمئنا ضروری است.
مقدمه
آموزش، رکن اصلی در توسعه پایدار هر کشور است و آموزش الکترونیکی، امروزه از جدیدترین، موثرترین و مطمئنترین روش-ها در توسعه آموزشهای فردی و سازمانی محسوب میشود. سیستم نوین آموزش الکترونیکی فواید و مزایای منحصربه فردی را برای افراد، سازمانها و مراکز آموزشی به همراه دارد. در گذشته تمامی آموزشهای کارکنان در شرکتها و سازمانها به شیوه کلاسهای حضوری برگزار میگردید که در آن محوریت کلاس با مربی آموزش بود. با ظهور اینترنت، آموزش الکترونیکی باعث گسترش دامنه آموزش و نیز به اشتراکگذاشتن دانش و اطلاعات شده است.
مدرسه هوشمند مدرسهای فیزیکی است؛ کنترل و مدیریت آن، بر اساس فناوری کامپیوتر و شبکه انجام میگیرد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن نیز هوشمند است - مهری، . - 1391 امروزه مهمترین دغدغهی نظام آموزشی و پرورشی یک کشور، ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی سرمایههای فکری در جامعه اطلاعاتی و دانایی محور میباشد. برای آنکه همهی گروههای اجتماعی قادر باشند بطور موثر در چنین جامعهای مشارکت داشته باشند، باید یادگیری پیوسته، خلاقیت، نوآوری و نیز مشارکت فعال و سازندهی اجتماعی را بیاموزند.
تحقق این امر مستلزم تعریف مجدد و نوینی از نقش و کارکرد مدارس به عنوان اصلیترین نهادهای آموزشی در جامعه میباشد. امروزه نظام آموزشی کشور به مدرسهای نیاز دارد که با بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - ، امکان یادگیری پیوسته را فراهم نموده و فرصتهای نوینی را در اختیار افراد برای تجربهی زندگی در جامعهی اطلاعاتی قرار دهد، به گونهای که این فناوری نه به عنوان ابزار، بلکه در قالب زیرساخت توانمندساز برای تعلیم و آموزش حرفهای محسوب میشود - وزارت آموزش و پرورش، . - 1390
بیان مسأله
با گسترده شدن فناوری اطلاعات و نفوذ وسایل ارتباط از راه دور به عمق جامعه، ابزارها و روشهای آموزش نیز دچار تحول شدند. تحول این ابزارها در جهتی است که هر فرد در هر زمان و هر مکان بتواند با امکانات خودش و در بازده زمانی که خودش مشخص می کند مشغول یادگیری شود. با ورود کامپیوتر به زندگی انسانها و به موازات آن گسترش شبکه اینترنت، بسیاری از تعاریف و خدمات اجتماعی تغییر یافته و یا به سمت تحول بنیادی در حرکت است، و هر روزه تأثیرات این دگرگونیها در زندگی روزمرهی ما بیشتر نمایان می گردد.
این جهان مجازی که پدیدهی هزارهی سوم تمدن بشری است، در ابتدای راه خود دستاوردهای کم نظیری برای جوامع امروزی به ارمغان آورده است - کاظمیان و دیگران،. - 1392 همچنین رشد سریع استفاده از کامپیوتر و فناوری-های مبتنی بر آن در طی دو دهه ی گذشته تأثیر شگرفی را بر نظام آموزشی سراسر جهان داشته است. دانش و مهارت های فناوری کامپیوتر در حال مبدل شدن به یک ابزار آموزشی در مدارس و موسسات آموزش عالی است.
آن گونه که از یک تمدن انتظار می رود، تفکرات، تصورات و شیوههای جدید و جایگزین در عرصههای علمی، صنعتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به تدریج جایگزین وضعیت در حال زوال شده است و وضعیت نوین در تمامی عرصههای حیات بشری، به سرعت در حال شکلگیری و استقرار است. نظامهای تعلیم و تربیت نیز طبعاً از تحولات حادث شده در عرصهی فناوری بی نصیب نبوده اند و ندای » انقلاب آموزشی « به مثابه یک ضرورت، فضای نظامهای آموزش و پرورش دنیا را پر کرده است.
کشورهای گوناگون طی دههی گذشته کوشش بسیار در راستای تحقق انقلاب آموزشی کرده اند و پیش بینی می شود طی دهه-های آینده نیز از این پدیده یعنی ICT حضور خود را در حکم یکی از محورهای اساسی تغییر و نوآوری در صحنه تعلیم و تربیت جهان حفظ کند. فصل مشترک کوششهای به عمل آمده در این زمینه، فراهم کردن زمینهی استفاده از نرمافزارهای آموزشی و بالاخره تدارک محیطهای مجازی برای یادگیری یا همان یادگیری الکترونیکی است - مهرمحمدی، . - 1389 به اعتقاد مهرمحمدی - 1383 - عمدهترین تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش را در حوزههای ارتقاء تواناییهای معلمان، تغییر ساختار آموزش، ایجاد فرصتهای یادگیری بیشتر و جامعتر، ارتقاء کیفیت آموزش و بهبود شیوههای تدریس، میتوان مشاهده نمود.
ضرورت، اهمیت و اهداف آموزش الکترونیکی
نیازهای روزافزون مردم به آموزش، عدم دسترسی آنها به مراکز آموزشی، کمبود امکانات اقتصادی، کمبود آموزشگران مجرب و هزینههای زیادی که صرف آموزش می شود، متخصصان را بر آن داشت تا با کمک فناوریهای اطلاعات، روشهای جدیدی برای آموزش ابداع نمایند که هم اقتصادی و هم با کیفیت باشد و هم بتوان با استفاده از آن به طور همزمان جمعیت کثیری از فراگیران را تحت آموزش قرار داد.
امروزه مفهوم سواد، دیگر توان خواندن و نوشتن نیست. به قول الوین تافلر در قرن بیست و یکم، بیسوادان آنهایی نیستند که نمیتوانند بخوانند یا بنویسند بلکه کسانی هستند که نمیتوانند یاد بگیرند و بازآموزی کنند. تحولات سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه ی اخیر، جهان را با یک بی ثباتی به تعبیر جدید و نیاز همهگیر به بازآموزی و یادگیری مواجه ساخته است. اقدام به صدور گواهینامه بین المللی کاربری رایانه یکی از اقدامات جهانی در زمینهی بازآموزی است - کلارک و
روشهای سنتی آموزش، دیگر پاسخگوی این حجم عظیم تقاضا برای آموزش نیست. نهضت سواد آموزی الکترونیکی به جای سواد آموزی متعارف، به عنوان یک راهکار برای گذر به جامعه ی اطلاعاتی مطرح شده است، با این تفاوت که اجرای آن به جای بیسوادان جامعه، در میان باسوادترین اقشار باشد. طبیعی است که نظام آموزش کشور، نخستین مکان اجرایی آن خواهد بود.
از جمله عوامل دیگری که بر ضرورت استفاده از آموزش الکترونیکی تأکید دارد عبارتند از:
- افزایش تقاضا برای یادگیری مادام العمر: با توجه به گسترش روز افزون علوم و فناوریها و ضرورت به کارگیری آنها در همه ی امور زندگی از جمله محیط های کاری و دانش بر شدن فعالیت های اقتصادی و تخصصی شدن مشاغل، مفهوم کسب و کار نیز دگرگون شده است. کار بدنی در برابر کار فکری بیش از پیش کم ارزش تر شده و مفهوم کارمند دانش به میان آمده است.
