بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه در استان سمنان، به منظور بررسی ضرورت توسعه کارآفرینی تعاونی زنان روستایی انجام گردید. 110 نفر از اعضای تعاونی ها - N=918 - به روش نمونه گیری تصادفی ساده با انتساب متناسب برای پاسخ دادن به پرسشنامه تحقیق انتخاب شدند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین متغیرهای سن زنان روستایی، تحصیلات، بازاریابی محصولات، تولید محصول با کیفیت، فروش محصولات، تهیه و توزیع کالاهای مصرفی خانوار، اشتغال زایی با کارآفرینی تعاونی رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام حاکی از آن بود که متغیرهای معنی داری تحقیق 43/3 درصد از تغییرات کارآفرینی تعاونی را تبیین کردند. در این مقاله پیشنهاداتی در راستای تحقیق انجام شده ارائه خواهد گردید.
مقدمه
تاکنون کارآفرینی تعاونی در جوامع شهری بیشتر از جوامع روستایی مورد توجه قرار گرفته است . در صورتی که توسعه کامل یک جامعه وقتی امکان پذیر خواهد بود که بخش های آن جامعه به صورت یکپارچه توسعه یافته باشند. در این راستا ایجاد توسعه در جوامع روستایی همزمان با جوامع شهری ضروری به نظر می رسد ، به دلیل این که کارآفرینی تعاونی می تواند برخی از مشکلات روستایی را رفع کرده و برخی دیگر از مشکلات را کاهش دهد . به عنوان مثال می توان به مشکلاتی از قبیل افزایش فقر، کمبود فرصتهای شغلی، مقدار زیاد مهاجرت به خارج و افزایش تعداد افراد سالخورده در روستا اشاره کرد . - Center for Rural Entrepreneurship, 2002 - در این راستا کارآفرینی تعاونی در جوامع روستایی از چند جهت دارای اهمیت است:
- 1 ایجاد شغل با هزینه سرمایهای نسبتا" کم
- 2 توسعه یک سرمایه گذاری مشترک توسط کارکنان ماهر
- 3 از طریق ایجاد تجارتهای کوچک در یک جامعه، سرمایه گذاری ها و پسانداز محلی افزایش یافته و استفاده از منابع محلی تشویق می شود - . - Texas Department of Agriculture,2003 وقتی از جوامع روستایی صحبت می شود بیشترین چیزی که باید مورد توجه قرار گیرد بخش کشاورزی است . به دلیل این که کشاورزی یکی از بخشهای اقتصاد کشور است که تامین کننده سهم مهمی از تولید ناخالص داخلی، اشتغال، نیازهای غذایی، صادرات غیرنفتی و نیاز صنایع است . توسعه بخش کشاورزی، پیش شرط و نیاز ضروری توسعه اقتصادی کشور می باشد و تا زمانی که موانع توسعه در این بخش برطرف نشود، سایر بخشها نیز به شکوفایی و رشد و توسعه دست نخواهند یافت - نصوحی ، . - 1384 برخی دلایل توسعه کارآفرینی تعاونی در جوامع روستایی عبارتند از:
- بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی
- حل مشکلات جامعه
- توسعه جامعه
افرادی که تعاونی تشکیل میدهند یا گروههای خودیار تاسیس میکنند به این نتیجه رسیدهاند که کسب موفقیت در تشریک مساعی و کار با یکدیگراست . این شکل خودیاری سازمانهای خودیار تضمین کننده همکاری بین افرادی است که دارای علایق مشابه هستند و معتقد به کسب سود از روش همکاری با یکدیگر میباشند . با الحاق به یکدیگر در گروههای خودیار و تعاونیها، اعضا از خدمات ارائه شده بطور مستقیم سود می برند در حالی که در تشکیلات اقتصادی مالکان انتظار دارند سود بدست آمده از بازگشت سرمایه آنان باشد - . - Harms,2004
راه اندازی و ارتقاء کسب و کار خرد و کوچک به طور فزاینده ای به عنوان ابزاری برای ایجاد فرصت های اشتغال پایدار، به ویژه برای افراد حاشیه ای مانند زنان ، فقرا و افراد معلول مورد توجه قرار می گیرد. تعاونیهای کوچک و متوسط به عنوان یک راه مهم برای ترویج توانمند سازی اقتصادی زنان مطرح هستند . با فراهم آوردن یک منبع درآمد و افزایش دسترسی و کنترل بر منابعی مانند زمین ، زنان می توانند کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند. توانمند سازی اقتصادی موجب می گردد که تاثیر مثبت در اعتماد به نفس، مذاکره و موقعیت زنان در درون خانواده ، و افزایش نقش زنان در فرایند تصمیم گیری بوجود آید. مزایای توانمند سازی اقتصادی زنان از طریق افزایش کارآفرینی نصیب زنان می شود - . - Harms,2004
در طی دهه گذشته، توسعه کارآفرینی یکی از سیاستهای کشاورزی اروپا به عنوان ابزاری جهت افزایش ارزش تولیدات کشاورزی بوده است. تجدید ساختار بخش کشاورزی در نتیجه تغییرات در سیاستهای ملی و بینالمللی، تقاضا برای فعالیتهای کارآفرینانه در بین کشاورزان را افزایش داده، لذا کشاورزان میتوانند منشاء نوآوری در جوامع کشاورزی و یک منبع بالقوه کارآفرینی باشند - . - Borch & Forsman, 2001 چرخه ارتباطی بین کارآفرینان و موسسات کارآفرینی را با تعاونی ها و جوامع روستایی را می توان ترسیم نمود. در صورتی که این مسیر بتواند به شکل صحیحی ترسیم گردد می توان امیدوار به توسعه محیط های روستایی و حل مشکلات این نواحی در جهت گسترش کارآفرینی بود.
همان طور که مشخص است کارآفرینی روستایی باید بتواند باعث فقرزدایی، توانمند سازی مردم بویژه فقرای روستایی و اشتغال زایی شود. در این راستا باید ارتباط مستقیم و موثری بین کارآفرینی در روستا با تعاونی وجود داشته باشد - عزمی ، . - 1387 ترویج کارآفرینی تعاونی ، زنان را توانمند می سازد تا برای رسیدن به موفقیت های اقتصادی همانند مردان عمل کنند - دوستی،. - 1388
توسعه کارآفرینی تعاونی در روستاها مستلزم سه استراتژی اساسی می باشد. این استراتژی ها شامل جذب کسب و کارها از مناطق دیگر، حفظ و توسعه کسب و کارها از طریق سیاست های حمایتی و حمایت از ایجاد کسب و کارهای جدید از دل خود مناطق روستایی می باشد. یافتههای تحقیق مانکلو و بیل نشان داد که کسب درآمد انگیزه ای برای زنان کارآفرین جهت راهاندازی کسب و کار میباشد. از نظر کارآفرینی مهارتهای فردی شامل بازاریابی، ارتباطات و روابط با مشتریان می باشد که نقش بسیار مهمی در راه اندازی کار دارد.
از دیگر عوامل موثر بر کارآفرینی زنان حمایت خانوادگی و کار گروهی بیان شده است Bill,2005 - . - Mankelow یافته های بیور و هاردا نشان داد که تحصیلات و سن اعضاو تجربه فرد، را از جمله عوامل مؤثر در موفقیت در کارآفرینی تعاونی ها می باشد Beaver,2002 - - ، . - Harda,2003 - نتایج تحقیقی در زمینه تعیین اهمیت کارآفرینی در آمریکای جنوبی نشان داد که بالای70 درصد کارهای برجسته گوناگون اقتصادی از طریق فعالیت های کارآفرینانه انجام شده است . - Mack, 2002 -
تحقیق لطیفی و فتحی بیانگر آن است که تعاونی ها در جوامع روستایی از طریق افزایش اشتغال نقشی مستقیم در کاهش فقر دارند، همچنین به طور غیر مستقیم از طریق نقشی که در تقویت سرمایه های اجتماعی و توسعه روستایی و کشاورزی دارند، زمینه توانمندسازی فقرای روستایی را فراهم می آورند - لطیفی و فتحی ، . - 1390 مرادی و همکارانش پژوهشی در مورد نقش تعاونی های کشاورزی در تولید اشتغال و کارآفرینی استان گلستان انجام داده اند. نتایج تحقیق نشان داد که کارآفرینان در بخش کشاورزی قادرند نرخ بیکاری را کاهش دهند .
در صورتیکه منابع و امکانات مالی بیشتری در اختیار اعضا و مسئولان تعاونی ها قرار گیرد، با تمرکز بیشتر بر مسئولیت ها و حوزههای کاری محوله ، تعاونی ها خواهند توانست نقش بزرگ تری در توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال ایفا نمایند - مرادی و همکاران ،. - 1390 تحقیق آجیلی و همکارانش نشان داد که بین سن و کارآفرینی تعاونی رابطه معنی داری دیده شده است - آجیلی و همکارانش،. - 1388
فیض آبا دی و محمدنیا بر این باورند که بین کارآفرینی وموفقیت تعاونی ها رابطه معنی داری وجود دارد - فیض آبادی و محمدنیا ،. - 1387 در پژوهشی گلرد بیان کرد که بین تحصیلات زنان با کارآفرینی رابطه معنی داری وجود دارد - گلرد ،. - 1386 سرسختی عراقی در تحقیقی بیان کرد در تعاونی ها عوامل فردی سواد و تجربه قبلیاعضابر وضعیت عملکرد تعاونی ها را مثبت می داند - سرسختی عراقی،. - 1374 هدف کلی تحقیق حاضر بررسی ضرورت توسعه کارآفرینی تعاونی زنان روستایی استان سمنان می باشد. در راستای هدف فوق، اهداف اختصاصی زیر مد نظر قرار گرفتند:
-1 تعیین ویژگی های فردی اعضای تعاونی های کارآفرین استان سمنان.
-2 تعیین تاثیر همزمان متغیرهای کارکرد تعاونی ها بر کارآفرینی تعاونی.
روش شناسی پژوهش
تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، از نوع تحقیقات توصیفی است. جامعه آماری تحقیق 918 نفر از زنان روستایی عضو تعاونی های استان سمنان در سال 1389 -90 می باشد که در جدول 1 به تفکیک تعاونی در هر شهرستان آورده شده است. به منظور تعیین حجم نمونه از این جامعه به طور تصادفی و با انتساب متناسب، 110 نفر به عنوان نمونه و با استفاده از فرمول کوکران، انتخاب شدند.
