بخشی از مقاله
چکیده
در سالهای اخیر رشد اقتصادی موجب تشدید فشار بر سیستمها و منابع طبیعی کره زمین و روند رو به رشد تخریب محیط زیست گردیده است که کاهش این آسیبها از اهداف و دغدغههای اصلی سازمانهای امروزی به شمار میآید.توسعهای پایدار است که بتواند با حفظ محیط زیست، رشد اقتصادی کشور را به گونهای تضمین کند که ضمن افزایش رفاه نسل حاضر منابع لازم را برای تأمین رفاه نسلهای آینده باقی بگذارد .سیستم حسابداری مدیریت زیست محیطی نیز یک معیار حمایت کننده برای دست یابی به توسعه پایدار است که تا اندازهای ابزار اصلی برای اندازه گیری، کنترل و تصمیمگیری می باشد .
شرکتها از طریق بکارگیری حسابداری مدیریت زیست محیطی که توسعه ی پایدار هدف اصلی آن است، می توانند به یک مزیت رقابتی پایدار دست یابند.فعالیت مدیریت زیست محیطی یک نهاد اقتصادی منجر به هزینههای مشخصی میشود و ممکن است منافع یا صرفه جویی را به همراه داشته باشد.
حسابداری مدیریت زیست محیطی با ثبت و تجزیه و تحلیل این عناصر سرو کار دارد. هزینههای زیست محیطی را میتوان هزینههای حفاظت از محیط زیست یا میزان ارتباط آن با کاهش مواد و انرژی دانست.این مقاله با بیان چگونگی ارتباط مدیریت هزینههای زیست محیطی، اهداف، مزایا و رویکردهای حسابداری مدیریت زیست محیطی در رشد و توسعه اقتصادی به بررسی نقش حسابداری مدیریت زیست محیطی بعنوان معیار پشتیبان جهت دستیابی به توسعه پایدار پرداخته است.
مقدمه
مهمترین هدف حسابداری مدیریت بدست آوردن اطلاعات مفید برای تصمیمگیری است. حسابداری مدیریت زیست محیطی یک توسعه پایدار برای فعالیتهای اقتصادی، تجزیه و تحلیل هزینه و منفعت بوسیله تأثیر بر فعالیتهای محیطی، توسعه شیوهها و سیاستهایی بر کنترل آلودگی و تهیه مواد لازم با هزینه کم و جایگزینی برای بازیافت احتمالی را فراهم میآورد. بسیاری از هزینههای زیست محیطی را میتوان با استفاده از تصمیمگیریهای تجاری بهتر، سرمایه گذاری در فن آوریهای سازگارتر بامحیط زیست و طراحی دوباره فرآیندها و محصولات تولیدی به طورقابل ملاحظه ای کاهش داد و یااصلاً آنها را حذف کرد .
مدیریت بهتر هزینههای زیست محیطی میتواند عملکرد زیست محیطی شرکت را نیز بهبود بخشیده و مزایای قابل ملاحظه ای را برای جامعه به همراه داشته باشد.
ظهور مشکلات زیست محیطی در هر حوزه علمی در سطح جهانی تاثیر میگذارد، در نتیجه حسابداری باید به این مشکلات و چالشها پاسخ دهد. یکی از راهها اجرای حسابداری زیست محیطی است. ریشه حسابداری زیست محیطی به سیستم حسابداری اجتماعی بازگشته است، جایی که در حال حاضر به سیستم فرعی تبدیل شده است که میتواند سیستم حسابداری سنتی را تکمیل کند.
مقررات در زمینه محیط زیست بسیار کم توسعه یافته است. در عین حال، استفاده از آن نباید برای هر سازمان نادیده گرفته شود.
هر سازمان برای انجام فعالیتهای خود، نیازمند استفاده از سه عامل مهم منابع انسانی، منابع مالی، ومنابع طبیعی است. با توجه به اهمیت هزینههای زیست محیطی میتوان آنها را به عنوان بخشی از بهای تمام شده محصولات یا خدمات واحدهای تجاری قلمداد نمود. لذا عدم گزارش اینگونه هزینهها در صورتهای مالی موجب میشود که اولاً هزینههای زیست محیطی از دید مدیریت پنهان مانده واقدامات لازم برای کنترل آنهاصورت نگیرد. ثانیاً عدم گزارش هزینههای زیست محیطی بعنوان بخشی از بهای تمام شده باعث مخدوش شدن مهمترین ویژگی کیفی اطلاعات حسابداری، یعنی قابل اتکا بودن آنها میگردد.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش پرداختن به مسائل زیست محیطی به اواسط دهه 70 میلادی در شرکتهای صنعتی برمی گردد که بامفهوم گزارشگری بدهیهای زیست محیطی روبه رو شدند .شرکتهای یاد شده نخست تمایلی به افشای زیانهای وارده به محیط زیست در صورتهای مالی خود نداشتند، اما بر اثر مرور زمان وافزایش میزان خسارتها، شرکتها ناگزیر به رعایت این مسائل شدند
در سال 1990 میلادی، هیأت تدوین استانداردهای حسابداری بحث سرمایه ای کردن هزینههای آلودگی محیط زیست را منتشر کرد و در سال 1995 استاندارد ایزو 14000 برای تشویق وترغیب شرکتها به رعایت سیاستهای حسابداری محیط زیست به وجود آمد.
زیرمجموعهای از حسابداری زیست محیطی، حسابداری مدیریت زیست محیطی، است که به عنوان بسط حسابداری مدیریت سنتی مطرح شده و کانون توجه این تحقیق است. به طور کلی، تحقیقات و پژوهشهای انجام شده در حوزه ی حسابداری مدیریت زیست محیطی محدود بوده و در این میان، آنچه مرتبط با موضوع تحقیق ماست، اندکتر وعموماً به مطالعات موردی خلاصه میشود؛ که در ادامه به آنها اشاره میکنیم. مطالعات تجربی، به موانع گوناگونی در مسیر اجرای روشهای حسابداری مدیریت زیست محیطی اشاره میکنند.
کاترین و راگر - 2012 - 1 طی تحقیقی به بررسی حسابدارانی که نقش فعلی و آتی حسابداری مدیریت زیست محیطی را در سازمان خود درک کرده پرداختندو ترسیم نظریه احتمالی چارچوب تحقیقاتی آنها شامل اندازه سازمانی، صنعت و محیط زیست، استراتژی و ساختار سازمانی بودو درکل آنها به این نتیجه رسیدند که بین استراتژی زیست محیطی، صنعت و اندازه سازمانی رابطه معنیداری در استفاده ازحسابداری مدیریت زیست محیطی در حال و آینده وجود دارد که حسابداران آن را درک نمودند. واسیل و من - 2012 - 2 طی تحقیقی به مزایای حسابداری مدیریت زیست محیطی در فرایند تصمیمگیری وافزایش مزیت رقابتی و جذب و انگیزش کارکنان و همچنین مزایای اجتماعی وتلاش برای کاهش هزینهها پی بردند.
حسابداری مدیریت زیست محیطی
حسابداری مدیریت زیست محیطی یک تعریف مشخص و فراگیر ندارد برخی از تعاریفی که تا کنون از حسابداری مدیریت زیست محیطی ارائه شده اند عبارتند از:
حسابداری محیط زیست در بر گیرنده مجموعه قواعدی است که موجب بهبود توان سیستم حسابداری برای شناسایی، ثبت و گزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی محیط زیست میشود.
حسابداری محیط زیست مبتنی بر تلفیق محیط زیست به عنوان یک منبع سرمایه و در نظر گرفتن هزینههای زیست محیطی به عنوان یکی از هزینههای قابل قبول در فرآیندهای اقتصادی و محاسباتی میباشد.
حسابداری مدیریت محیط زیست راهی است که شرکتها را در خصوص استفاده از مواد و هزینههای محیطی فعالیت خود پاسخگو میسازد
