بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه زندگی شهری و نظام اجتماعی موجود در شهرها، انسانها را از مسیر اصلی زندگی دور کرده و با وجود رفاه و امکانات بسیاری که در اختیارشان قرار داده از سادگی طبیعت دور شده اند. یکی از بهترین راه های تبادل فرهنگی، گردشگری است. گردشگری شهری به عنوان فرآیندی در توسعه شهری قلمداد می شود که با ایجاد فعالیت های مکمل کشاورزی، می تواند زمینه توسعه اقتصادی و زیست محیطی شهری را در زمینه افزایش درآمد، اشتغال زایی و معیشت پایدار شهری فراهم کند که بهبود کیفیت زندگی و توزیع متعادل و مناسب خدمات و تسهیلات را در چارچوب توسعه منطقه ای و محلی، به همراه دارد.
در این میان قابلیت ها و جاذبه های طبیعی مناطق شهری ایران، می توانند منابع و در عین حال فرصت هایی در توانمند سازی شهری به شمار روند. از میان 12 شهرستان مصوب هدف گردشگری در استان اردبیل، شهرستان سرعین با وجود ویژگی های محیطی منحصر به فرد دارای قابلیت بالاتری در زمینه گردشگری نسبت به سایر شهرهای این استان دارد، و اینکه این شهر یکی از مراکز مهم گردشگری است که متأسفانه نبود امکانات اولیه مناسب باعث شده است تا بازدید گردشگران از این شهر محدود به دیدار چند ساعته شود. پس با ایجاد امکانات مناسب با توجه به ظرفیت های بالای این شهر می توان سرعین را به یکی قطب های گردشگری در مقیاس استانی- ملی تبدیل کرد.
مقدمه
فراغت یکی از بخش های اصلی فعالیت انسانی به شمار آمده و استفاده مناسب از اوقات فراغت کمکی در راه پیشرفت و آسایش انسان است. در این زمینه سفر، سیاحت و گردشگری به عنوان یکی از بهترین راههای پر کردن اوقات فراغت شناخته می شود، که علاوه بر این عاملی برای کسب تجربه و افزایش توانایی های جسمی و ذهنی افراد است، وسیله ارتباط بیشتر با سایر مناطق و ملل مختلف و باعث کسب منافع اقتصادی فراوان می شود.
با وجود آثار تاریخی متعددی که در شهر مورد مطالعه وجود دارد و اینکه این شهر یکی از مراکز مهم گردشگران داخلی و خارجی است متأسفانه نبود امکانات اولیه مناسب باعث شده است تا بازدید گردشگران از این منطقه خوش آب و هوا محدود به دیداری چند ساعته شود. پس با ایجاد امکانات مناسب با توجه به ظرفیت های بالای این شهر می توان سرعین را به یکی از قطب های گردشگری و جهانگردی تبدیل کرد.
توجه به توریسم در دهه های اخیر باعث شده که محیط های طبیعی مربوط به توریسم که عمدتا منابع ثروت کشورها تلقی می شود، به دلیل استفاده بی رویه رو به نابودی می گذارند. به همین دلیل مقابله با این موضوع، مسئله اکوتوریسم و حفظ منابع در رابطه با توریسم به بحث مهمی در جوامع بین المللی تبدیل شده است.نیاز روانی انسان به در دل طبیعت زیستن از سمتی و دوری روز افزون انسان از طبیعت و ماشینی شدن بیش از پیش زندگی، هیاهوی شهرها، ترافیک، آلودگی های هوا، آب، صوتی و ... همه و همه دست به دست هم داده و انسان را وا می دارد که اوقات فراغت خود را به سمت طبیعت بازگشته و ساعاتی را در دل آن بیارامد.
تا حدی که حاضر است در زیر درختی یا بر روی چمنی در میان انبوه ساختمان ها بنشیند. با ساخت مجموعه های تفریحی و گردشگری مسئله ایرانگردی - و حتی جهانگردی - را در پی خواهد داشت به خصوص اینکه در کنار این مجموعه ها، مجتمع های اقامتی نیز ایجاد نمود؛ مجموعه های تفریحی تمام رده های سنی را به خود جذب کرده و پاسخ می گوید. کودکان و نوجوانان علاوه بر استفاده بردن از جنبه تفریحی - مانند بازی و گردش - جذب فعالیت های هنری فرهنگی آن شده و اوقات خود را به بهترین نحو سپری می کنند. برای کهنسالان نیز مکانی جهت انبساط خاطر و اتصال به طبیعت و گاهی مکانی جهت مطالعه می باشد. برای توریست نیز جذاب می باشد چرا که با معماری و تمدنی کاملا متفاوت با آنچه خود دارا هستند آشنا شده و به محیطی سازگار با طبیعت گام نهاده اند. بنابراین طراحی چنین مجتمعی طی این مقاله پیشنهاد می گردد.
-1وجه تسمیه اردبیل:
اردبیل یا » ارده بئل « شهری است که در مورد قدمت و معنی لغوی آن سخنان زیادی گفته شده است. در مورد معنی لغوی اردبیل و تاریخ ساخته شدن این شهر می توان به قدیمی ترین سنگ نوشته ها و متون قدیمی به زبان ترکی سومری مراجعه کرد که در آنها به شهر »آرآتا« اشاره شده است که که بزرگترین ایالت آن دوران بوده است که در زبان ترکی به معنی »پدر قهرمان« می باشد.
کلمه اردبیل یا ارده بئل از سه واژه "ار" که در زبان ترکی به معنای مرد قهرمان و جنگجو و "ده" در اصل بصورت "دا" و "آدا" بوده است که در اثر قانون هماهنگی اصوات در زبان ترکی، صوت کوتاه و ظریف فتحه را به خود گرفته و به شکل کنونی در آمده و در زبان ترکی سومری به معنی پدر می باشدکه در ترکی امروزی نیز به صورت آتا، تاتا و ده ده در آمده است. کلمه "بئل" درسرزمین های ترک نشین بسیار به کار رفته است. شوربیل - یا شورقان بئل به معنی کمره شوره زار - ، بئلاساغون - پناهگاهی در کمره کوه - ، اربیل - اربئل به معنی دامنه کوه مرد قهرمان - ، بئلداشی - سنگ دامنه کوه - ، بیله دره - بیله درق به معنی دماغه کوه و گندمی که در دامنه کوه سالها بماند و مزه اش از بین نرود - و بئلو - نام شهرکی است در سرزمین آرغوی ترکستان که بر دامنه کوه آمده است. در نتیجه معنی کلی ارده بئل در زبان ترکی یعنی "دامنه کوه پدر قهرمان" یا "سرزمین پدر قهرمان" می باشد.
-2آب های معدنی جهان:
آب های معدنی ارتباط مستقیم با فعل و انفعالات درون زمین از جمله آتشفشانها و گسل ها دارد. از این رو در نقاطی از کره زمین که فعل و انفعالات زمین ساختی جوان و متحول و به سطح زمین نزدیک است، این چشمه ها ظاهر می شوند. حدود شصت کشور جهان دارای چشمه های آب معدنی است. در اروپا در دامنه های کوه های آلپ در سوئیس، اتریش، آلمان و همچنین در فرانسه و مجارستان یا در آسیا در کشورهای فیلیپین، ژاپن، نیوزلند و استرالیا آب های معدنی پراکنده است. در برخی کشورهای پیشرفته جهان از جمله فرانسه، ژاپن و ایتالیا برای استفاده مردم از آب های معدنی تاسیسات مدرن و مجهزو کاملاً بهداشتی ساخته شده است که برای مسافران و علاقه مندان علاوه بر درمان محل تفریح و سیاحت نیز می باشد.
-3بررسی اجمالی مراکز آبدرمانی در کشورهای مختلف:
مدت مدیدی، از مراکز آب گرم اروپا استفاده های گوناگون می شده. از قدیم الایام علاوه بر استفاده های درمانی از این مراکز استفاده های اجتماعی نیز می شده است. تعداد کثیری از سیاستمداران، ادبا و صاحبان مشاغل به مراکز آب معدنی به منظور استفاده از آب مراجعه نموده و سلاطین زیادی نیز از اثرات شفا بخش آب معدنی برخوردار گشته اند. مراجعه چنین افراد برجسته به مراکز را به نقاط مطلوب برای بعضی تبدیل کرده بود.
امروزه دیگر به چنین محیطهای اشرافی در مراکز اب معدنی اروپا نمی توان برخورد و لیکن فعالیتهای درمانی، باعث جذب بیماران و همراهان آنها می شود. وجود فعالیتهای تفریحی در مراکز واقعی جهانگردی به حساب آورد. در اکثر کشورها هر مرکز آب معدنی باید حداقل دارای تسهیلات جهانگردی - رستوران، سینما، فضاهای تفریحی و ... - باشد.
چشمه های آب گرم سرعین بارزترین و معروفترین این چشمه ها هستند که هر ساله هزاران نفر را از نقاط مختلف استان و استانهای همجوار بسوی خود جلب می کنند. چشمه های آب گرم و معدنی این شهر توریستی یکی از منابع ثروت طبیعی استان و کشور بشمار می روند و شایان شایان هرگونه بذل توجه هستند. علاوه بر آن، چشمه های سردابه بوشلی، قوتور سویی، قاینارجا، شابیل، موئیل، بیله درق و سرعین ایلاندو و سایر چشمه ها از جمله پتانسل های آب درمانی منقطه هستند که علیرغم عدم تجهیز بیشتر آنها به تاسیسات و امکانات میزبانی و گردشگری شایسته و مناسب، سالانه هزاران تن از دوستداران طبیعت و مشتاقان آب درمانی را به سوی خود جلب می کنند.
-4ضرورت انجام پژوهش
فراغت، نیم دیگر از انسان است که بدون آن نیمه اولی یعنی کار معنی خود را از دست می دهد؛ به بیان دیگر کار و مشغله با پایان فراغت آغاز می شود و فراغت با پایان کار شکل می گیرد. اما این بدان معنا نیست که هر پایان کاری لزوماً فراغتی سالم و مناسب به دنبال دارد؛ بلکه همان گونه که کار نیازمند برنامه ریزی است و اصولی برای بهبود کیفیت آن وجود دارد، اوقات فراغت نیز نیازمند سازماندهی و برنامه ریزی است تا بتواند وظیفه خود را به عنوان آمادگی برای کار و تلاش و همچنین لذت بردن از زندگی و درک مفهوم آن و سرانجام تعالی نفس بشر به بهترین نحوی انجام دهد. امروزه و در جوامع مدنی، تفریح و تفرج به عنوان یکی از اشکال گذراندن اوقات فراغت مورد توجه و برنامه ریزی است.
هر چند ریشه های تفریح را می دانیم به وضوح در فرهنگ سنتی خود دنبال کنیم.
برنامه ریزی تفرجی فرآیندی است که اوقات فراغت افراد را به فضا و مکان مرتبط می کند. این برنامه ریزی هنر و علمی است که مفهوم و روش های مربوط به گرایش های علمی بسیاری را به منظور فراهم کردن فرصت های فراغتی جمعی و خصوصی در شهرها مورد استفاده قرار می دهد.
تأکید کلان یر روی حمایت و نگهداری از فضاهای باز - Open Space - و نیز توسعه اینگونه فضاها به منظور فعالیت های تفرجگاهی می باشد. تا قبل از دهه هفتاد میلادی، طراحی مکانی فضاهای ورزشی برنامه ریزی شده و فضاهای باز عمومی، کانون اکثر طرح های تفرجی را تشکیل می داد. ماهیت ایجاد مجموعه های تفریحی بر مبنای فرضیه های زیر است:
· پارک های عمومی، خدمات و سرویس های اوقات فراغت و فضاهای باز، جنبه های حیاتی و ضروری فرم و عملکردهای شهری هستند.
