بخشی از مقاله
چکیده
GIS یکی از مهم ترین سیستم هایی است که موجب موفقیت و افزایش سرعت و بهره وری شرکت های توزیع برق در طراحی و نظارت بر پروژههای صنعت برق می شود. باتوجه به مکان مرجع بودن تاسیسات توزیع برق، میتوان با استفاده از روشهای نوین جهانی و انجام طراحی و نظارت صحیح علمی و برنامهریزی شده بهرهوری و کیفیت را افزایش و هزینهها را کاهش داد. GIS به طراحان و بهره برداران کمک می کند اطلاعات مکانی و توصیفی تمامی اجزای شبکه را در اختیار داشته باشند و بتوانند برای طراحی دقیق و مطمئن از آن استفاده کنند.
GIS می توان علاوه بر نظارت صحیح و دقیق بر شبکه، موارد خطا را به سرعت شناسایی کند، با استفاده از طراحی دقیق به کمک GIS و در نظر گرفتن رشد بار می توان مطمئن بود که شبکه طراحی شده پاسخگوی نیاز مشترکین خواهد بود. این مقاله پس از ارائه کاربردهای GIS درشبکه های توزیع برق براساس وضعیت موجود و آتی، به معرفی سیستم های طراحی و نظارت مبتنی بر GIS می پردازد و مزایای این سیستم ها را نسبت به سیستم های طراحی و نظارت قدیمی و نقش GIS در بهبود کیفیت آنها مورد بررسی قرار داده است.
-1 مقدمه
در دهه های اخیر به سبب گسترش تکنولوژی های کامپیوتری، سیستم های اطلاعات جغرافیایی امکان نگهداری به روز داده های زمین مرجع و نیز امکان ترکیب مجموعه داده های مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند. امروزه GIS برای تحقیق و بررسی های علمی، مدیریت منابع و ذخایر و همچنین برنامه ریزی های توسعه ای به کار گرفته می شود. مکان یابی تخصص بسیار مهمی در نصب نیروگاههای برق ، ایستگاههای مخابراتی ،ایستگاه های خدمات شهری ، پایگاه های نظامی ، مراکز توریستی و مکان یابی ماشین آلات تولیدی در واحدهای صنعتی ، به شمار می رود.
به عنوان مثال در مکان یابی نیروگاه های برق که مقصود این پروژه است ، هدف تعیین موقعیت احداث یک یا چند نیروگاه به منظور تامین انرژی موردنیازمناطق مسکونی یا صنعتی ، سهولت دسترسی به منابع سوخت ، سهولت دسترسی به مناطق مصرف ، سهولت دسترسی به منابع آب ، نیروی کارو سهولت دسترسی به شبکه حمل ونقل می باشد.
از این رو ، با توجه به مسائلی همچون عدم وجود اطلاعات مکانی دقیق و به هنگام از شبکه برق، حجم زیاد اطلاعات توصیفی موجود و مورد نیاز، ساز و کارها و محیط های گوناگون در دریافت، ذخیره سازی، بازیابی، به هنگام رسانی، پردازش و تبادل اطلاعات موجود، همچون آنالوگ بودن بخش اعظم اطلاعات و مشکلات ناشی از این موارد در فرآیند برنامه ریزی و مدیریت بهینه اطلاعات، در جهت پیاده سازی GIS شبکه انتقال و فوق توزیع برآمدیم .
مهمترین ابزار جهت مدیریت کارآمد در هر زمینهای وجود اطلاعات است. دنیای امروز دنیای اطلاعات و مدیریت بهینه آنهاست.[1] وجود اطلاعات و در دسترس بودن آنها بخصوص در سازمانهایی که با حجم عظیم دادهها مواجه هستند، امری لازم و ضروری است. وجود سیستمهای اطلاعاتی به منظور جمع آوری، طبقه بندی، سازماندهی و ایجاد زمینه مناسب جهت سهولت دسترسی به آنها، راهکاری مناسب جهت جلوگیری از اتلاف زمان، افزایش هزینه و بهبود بهرهوری سیستمهاست در این میان استفاده از سیستمهای اطلاعات مکانی - - GIS جهت مدیریت اطلاعاتی که دارای ماهیت مکانی هستند، امری ضروری است.
با توجه به گستردگی شبکههای توزیع برق در سطح شهرها و روستاها و ماهیت مکان مرجع بودن اغلب اطلاعات شبکه های توزیع برق، استفاده از GIS برای این شبکهها در حال افزایش است. از سیستم GIS برای آنالیزهای پیچیده در مجموعه داده های مختلف جهت مدیریت به عنوان ابزاری مفید و موثر میتوان استفاده کرد. انجام پردازشهای تکراری با در نظر گرفتن شرایط مختلف برای دستیابی به نتایج بهینه مشابه، تنها توسط کامپیوتر امکان پذیر است که می تواند عملیات را با سرعت زیاد و هزینه نسبتا کم انجام دهد.
از این رو اغلب کشورهای پیشرفته با استفاده از این تکنولوژی راه مدیریت صحیح شبکه های توزیع را برخود هموار کردهاند. در کشور ما نیز از چند سال گذشته استفاده از GIS در شبکه های توزیع برق آغاز شده است. لیکن با توجه به جدید بودن این فناوری، توجه به کاربردها و چگونگی استفاده از این سیستمها و نحوه راهبری آنها در وهله اول لازم و ضروری است .[1],[2]
دراین مقاله سعی براین است تا کاربردهای GIS در شبکههای توزیع برق متناسب با وضعیت موجودو پیش بینیهای آینده تاسیسات برق ارائه گردد. در ابتدا به معرفی سیستم طراحی و نظارت بر پروژه ها در شرکت توزیع پرداخته میشود. سپس استفاده از GIS در موارد یاد شده مورد بررسی قرار میگیرد و در نهایت مزایای استفاده از این سیستم در بهبود کیفیت طراحی و نظارت مورد بحث قرار می گیرد.
-2 معرفی سیستم های اطلاعات مکانی
GIS به معنی سیستم اطلاعات جغرافیایی است. این سیستم، یک سیستم کامپیوتر مبناست. به عبارت دیگر، مجموعهای متشکل از سخت افزار، نرم افزار، اطلاعات جغرافیایی، نیروی انسانی و مدلهای پردازش داده است که قابلیت جمع آوری، ذخیره سازی، مدیریت، تغییر، تحلیل، مدل سازی و نمایش اطلاعات مکانی و غیر مکانی - توصیفی - را دارد. در گذشته کاربرانی که با سیستم های ترسیم نقشه، مانند Auto Cad کار می کردند همواره خواستار این بودند که اطلاعات و مشخصات عوارضی که ترسیم میکنند را بر روی یک پایگاه داده که متصل به عوارض ترسیم شده باشد مشاهده نمایند.
همچنین کاربران پایگاههای داده نیز همواره خواستار رویت اطلاعات مکانی اطلاعات پایگاه داده خود بر روی یک نقشه بوده اند .[3] این خواستهها اکنون با پیدایش سیستمهای اطلاعات جغرافیایی - GIS - محقق شده است. ویژگی بارز و با ارزشی که سیستم اطلاعات جغرافیایی را از دیگر سیستمهای اطلاعاتی متمایز میکند، توانایی به کار گیری توام داده های مکانی و توصیفی است.
این مجموعه، دادههایی را که برمبنای موقعیت هایشان مشخص میشوند با اطلاعات غیر مکانی ادغام کرده و در اهداف مورد نظر بکار میگیرد. GIS، کاربر را قادر به نمایش و تحلیل نقشه و داده های جدولی به طور همزمان میکند و از طریق یکی از آنها دیگری را بازیابی می نماید. با توجه به قابلیتهای اساسی این سیستمها در شبکه های توزیع در ادامه به معرفی این قابلیتهای اجرایی با توجه به نیازهای مدیریت توزیع و رفع چالشهای موجود در صنعت برق میپردازیم.
-1-2 معرفی سیستم طراحی و نظارت پروژه در شرکت توزیع برق
جهت طراحی شبکه های برق در شرکت توزیع پس از درخواست برق توسط متقاضی و عقد قرارداد، فرم تهیه طرح تکمیل و به طراح ارجاع داده می شود سپس طراح بعد از چند مرتبه حضور در محل، مشخصات کلی فیدر 20kv، ترانس موجود در محل و ترانس های مجاور محل مورد نظر را بررسی می کند که این مستلزم چند مرتبه بازدید و صرف وقت جهت شناسایی مشخصات مورد نیاز است.[2] از طرفی درصد خطا نیز در این گونه موارد بالاست. در برخی موارد، طراح برای تشخیص مقطع سیم و یا طول شبکه مجبور به بازدید جزء به جزء شبکه می باشد که مستلزم صرف زمان قابل توجهی است.
