بخشی از مقاله
چکیده
حملونقل کاال در مناطق شهری، نیازمند محدودیتها و قانون گزاری هایی است که کارآیی شبکه جریان کاالها را کاهش میدهد. یکی از معمولترین قوانین محدودکننده مورداستفاده در شهرهای بزرگ، ایجاد پنجرههای زمانی دسترسی است که دسترسی وسایل حملونقل به مناطق متراکم شهری را به زمانی مشخص در طول روز محدود میکند.
برای جلوگیری از افزایش هزینههای ناشی از استفاده این خطمشی، در این مقاله طراحی یک شبکه مینیهاب برای مناطق شلوغ و متراکم شهری پیشنهادشده است. این روش عالوه بر اینکه هزینه را نسبت به سیاست پنجره زمانی کاهش میدهد، با پایداری محیط نیز هماهنگ است و باعث ترافیک و آلودگی بیشتر نمیشود. در این مقاله برای حل این مسئله یک مدل متناظر با مسئله مکانیابی -pمحور میانه ارائه شده است و برای بررسی تأثیر آن، محدوده اطراف حرم مطهر رضوی بهعنوان مطالعه موردی بررسی شده است.
.1 مقدمه
درزمینه طراحی سیستم حملونقل شهری بخش عمدهای از تحقیقات متوجه حملونقل عمومی و کاال است کهعمدتا در دو مقولهی ایجاد محدودیتها و تنظیم کردن جریان خودروهای شخصی یا برنامهریزی حملونقل عمومی انجام میگیرد که به دنبال تحلیل و کاهش ترافیک و افزایش کارایی و سطح دسترسی هستند. یرااخ برنامهریزی سیستم حملونقل شهری توجهات بیشتری به حملونقل شهری داشته است کهعمدتا مربوط به بخشهای اقتصادی کوچک مثل خردهفروشیها است که نقش عمدهای در اقتصاد ایفا میکند معموال کارهای انجامشده به تنظیم قوانین محدودکننده میپردازد. [1]
کاربردهای اصول پایداری1 نیز منجر به قوانین محدودکننده قویتری نسبت به حملونقل خودروها و کاالها میشود. [2] نیاز به برنامهریزی حملونقل شهری در حال افزایش است، چراکه به خاطر کاربردهای زنجیره تأمین به هنگام و رشد تحویل کاالهای فروش دیجیتال و بازرگانی الکترونیک، تعداد وسیلههای حملونقل و تحویل کاال در مراکز متراکم و مرکزی شهری افزایشیافته است و درنتیجه نیاز به فضاهای بیشتر پارکینگ، فضاهای بارگیری انعطافپذیر و سیالیت بیشتری است. [3]
سیاستهای "پنجره زمانی دسترسی"2 شامل طرحهایی میشود که ممکن است به بهبود سیستم حملونقل شهرها کمک کند، که بسیاری از آنها در شهرهای کشورهای اروپایی با حمایت اتحادیه اروپا آزمایش شده است. [4] استفاده از سیاستهای پنجره زمانی دسترسی منجر به افزایش هزینههای حملونقل کنندهها میشود و آنها نیازمند دیگر راههای ابتکاری هستند تا با هزینه کمتری بتوانند به فعالیت در مناطق شلوغ و پرتراکم شهری بپردازند. که یکی از این راهها، پیادهسازی یک شبکه مینیهاب است. [5]
مینیهاب ها مناطق مشخصشدهای هستند که وسایل حملونقل در هر زمانی بدون توجه به پنجره زمانی دسترسی به آنها دسترسی دارند و میتوانند از فضای پارکینگ موجودشان استفاده کنند و برای تحویل کاال از آن محل میتوان از چرخهای حمل کاال یا پیادهروی استفاده کرد. در این مسئله محدودهی اطراف حرم مطهر رضوی به شکل شماره 1 انتخابشده است و بازارهای بزرگ و پرتراکم بهعنوان مراکز تقاضا انتخابشدهاند و به ازای مینیهاب های مختلف مسئله بررسی شده است.
با توجه به مفروضات در نظر گرفته شده که در قسمت 2 و 3 بیان شده است، مسئله مکانیابی مینیهاب های شهری متناظر با مسئله مکانیابی -p محور میانه3 است.[6] [7] بااینوجود روشهای مختلفی نیز برای این مسئله در دیگر مقاالت وجود دارد. بهطور مثال، کرانیک و همکاران که مسئلهای مشابه را بررسی کردهاند، فرض کردهاند تعداد گرههای کاندید برای مینیهاب تعداد کم و محدودی است.[8] درحالیکه در روش ما، هر نقطه تقاضا میتواند به عنوان نقطه تقاضا انتخاب گردد.
.2 تعریف مسئله
در طراحیهای قدیمی شهریمعموال چگالی مراکز اداری، تجاری، فرهنگی و توریستی در مرکز شهر است و این امر باعث میشود این مناطق دارای خیابانها و معابر باریک باشند که درنتیجه جذابیت زیادی برای برنامهریزی سیستم حملونقل کاالها دارد. [9] در شهر مشهد نیز در اطراف حرم مطهر رضوی تراکم زیادی ازلحاظ مراکز گردشگری و تجاری است که این مقاله نیز به بررسی و طراحی یک برنامهی مینیهاب بهمنظور کاهش ترافیک و افزایش سرعت حملونقل کاالها میپردازد.
.2.1 فرضیات مدل
مسئله برای هر مرکز تجاری یک تراکم و به عبارتی تقاضا در نظر گرفته است و هر یک از این مناطق تجاری میتواند بهعنوان یک مینیهاب انتخاب شود و به دیگر مراکز تجاری تخصیص پیدا کند. هزینهها شامل دو بخش است، یک بخش هزینههای رانندگی که با توجه به مسافت و مصرف سوخت برای هر مسیر تعیینشده از قبل محاسبه میشود، بخش دیگر هزینهها، هزینهی پیادهروی است که این هزینه بین مراکز تجاری است، چراکه پیادهروی بین مینیهاب که خود یک نقطهی تقاضا است و یک نقطهی تقاضای دیگر است.
همچنین فرض شده است که خودروهای حامل بار از مناطق خاصی وارد منطقه میشوند که این مناطق شامل خیابانها و بلوارهای اصلی است و درصد وسایلی که از هر بخش وارد این منطقه میشود یک نسبت ثابت است. برای هر مینیهاب محدودیت فضا در نظر گرفتهشده است، که این فضا برحسب مترمربع برای هر نقطه کاندید مینیهاب در نظر گرفتهشده است.
هر نقطهی تقاضا میتواند به چند مینیهاب تخصیص پیدا کند و بخشی از تقاضای خود را از آن مینیهاب رفع کند که این امر انعطافپذیری مدل را افزایش میدهد. همچنین فرض شده است از هر نقطهی ورود به محدوده سه نوع خودرو شامل وانت، کامیونت و کامیون وارد می شود که این خودروها دارای ظرفیتهای مختلفی برای بار هستند.
