بخشی از مقاله
چکیده:
این تحقیق با هدف طرح ریزی نظام ارزیابی عملکرد محیط زیستی شرکت کاشی کویر یزد در بخش آلودگی هوا با بهره مندی از مدل - - TOPSIS انجام گردید. مدل مذکور جهت دستیابی به یک ارزیابی دقیق و کارآمد و کمک به تعیین درجه و اندازه دستیابی به هدف های اختصاصی ، شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات کارخانه در بخش آلودگی هوا و تلاش در جهت جلوگیری از تکرار انحرافات و نقایص وضعف ها و ارائه راه حل های مناسب و کنترلی به کار برده شد. در این پژوهش، داده و مستند ها مورد نیاز از طریق مراجعات سازمانی و مطالعات کتابخانه ای ، بازدیدهای میدانی و انجام آزمایش و تکمیل کارشناسان و مدیران کارخانه و نتایج به دست آمده از آزمایشات مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت .
معیارهای مورد بررسی در این تحقیق شامل برنامه های مدیریت و پایش محیط زیستی، مصرف انرژی، مواد مصرفی، انتشار 'آلاینده های سولفید هیدروژن ، دی اکسید گوگرد، منو اکسید کربن، ذرات و گرد و غبار بوده و گزینه های مورد بررسی جهت ارزشیابی عملکرد کارخانه، سه سالن گرانیت ، سرامیک و سالن قدیم در نظر گرفته شد. سپس، با استفاده از ماتریس تصمیم گیری، وزن دهی معیارها در محیط Expert choice انجام گردید و با انجام مراحل مدل - TOPSIS - ، رتبه بندی گزینه های ارزشیابی صورت پذیرفت . ازبین معیار ها که معیار مدیریت، پایش وکنترل زیست محیطی بالاترین وزن را به خود اختصاص داده است. و نتایج این تحقیق نشان داد که سالن گرانیت در کارخانه کاشی کویر نسبت به دو سالن قدیم و سرامیک از عملکرد زیست محیطی در بخش انشار آلاینده های هوا برخوردار است.
مقدمه :
صنایع کانی غیر فلزی به ویژه کاشی و سرامیک به علت وجود معادن سرشار در استان یزد و نیاز روز افزون بازار، از صنایع مهم تلقی میگردد.درحال حاضر، بیش از 40واحد فعال کاشی و سرامیک در شهر یزد و مناطق اطراف آن نظیر شهرستان میبد و اردکان ، در حال فعالیتند که پایه های اصلی کاشی و سرامیک ایران و یک سوم کاشی و سرامیک تولیدی کشور را به خود اختصاص داده اند - مرشدی زاد، - 1388 تقسیم می شوند.
بسیاری از صنایع در جستجوی راههایی برای شناسایی، درک، تشخیص، بهبود و ارائه بهتر عملکرد زیست محیطی خود هستند و این موضوع زمانی محقق میشود که عوامل مؤثر بر محیطزیست تحت مدیریت کارآمد و مؤثر قرار گیرند و نیز بوسیله مدیریت مطلوب آن دسته از فعالیتها، محصولات و خدماتی که پیامدهای بارزی روی محیط زیست دارند. هر سازمانی در راستای ارائه عملکرد زیستمحیطی خود نیاز به اهرم های لازم جهت معرفی بهتر تلاشهای صورت گرفته برای سازگاری با معیارهای محیط-زیست دارد.در این راستا روند ارزیابی عملکرد زیست محیطی به عنوان یک ابزار و فرآیند مدیریت داخلی میباشد.
هدف اصلی
ارزیابی عملکرد زیست محیطی صنایع کاشی و سرامیک در بخش آلودگی هوا با بهره مندی از مدل TOPSIS
اهداف فرعی
✓ شناسایی و معرفی منابع آلاینده هوا در کارخانه کاشی کویر
✓ بررسی آلایندگی کارخانه کاشی کویر در انتشار آلاینده های هوا
✓ تعیین کارایی مدل تاپسیس در ارزیابی عملکرد زیست محیطی
✓ شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات کارخانه در خصوص عملکرد و مدیریت زیست محیطی
✓ ارائه راه حلهای مناسب در جهت ارتقاء عملکرد زیست محیطی کارخانه کاشی کویر
در دهه های اخیر ، برای تصمیم گیری های پیچیده ، توجه محققین به مدل های تصمیم گیری چند معیاره - MCDM - معطوف گردیده است که در آنها برخلاف مدل های کلاسیک بهینه سازی ، به جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چندین معیار سنجش ممکن است استفاده گردد.این مدل ها به دو دسته عمده مدل های تصمیم گیری چند هدفه - MODM - و مدل های تصمیم گیری چند شاخصه - MADM - تقسیم می شوند.
در این راستا در این تحقیق از بین مدل های تصمیم گیری به منظور تصمیم سازی در خصوص گزینه ها، از مدل های چند شاخصه - - MADM بهره خواهیم جست. در این مدل گزینه های مختلف بر اساس شاخصه های گوناگون الویت بندی میگردند و تصمیم سازی در خصوص تعیین موقعیت مکانی بهینه جهت استقرار نیروگاههای حرارتی صورت می پذیرد. تاپسیس یکی از روشهای تحلیل چند معیاره می باشد.
بنابراین این تحقیق با هدف طرح ریزی نظام ارزیابی عملکرد زیست محیطی صنایع کاشی و سرامیک در بخش آلودگی هوا با بهره مندی از مدل TOPSIS در کاشی کویر یزد در جهت دستیابی به یک ارزیابی دقیق و کار آمد و کمک به تعیین درجه و اندازه دستیابی به هدف های اختصاصی ، کمک در ارزیابی و نظارت بر گزینه های ارزیابی عملکرد ، شناسایی نقاط قوت و ضعف و مشکلات کارخانه و تلاش در جهت شکوفایی و افزایش قابلیت ها و اصلاح فعالیتها ، جلوگیری از تکرار انحراف ها و نقایص و ضعفها ، رفع نقایص و ارائه راه حل های مناسب ، کنترل مداوم جریان امور در کارخانه کویر و استقرار چرخه مدیریت بهره وری، بهبود تصمیم گیری در مورد حوزه و عمق فعالیت ها، برنامه ها و اهداف آینده کارخانه با استفاده از نتیجه ارزیابی و اولویت بندی گزینه ها در مدل، بهبود تخصیص منابع و استفاده بهینه از امکانات و منابع جهت اجرای برنامه ها و ارتقاء توانمندی سازمان در ارائه کمی و کیفی خدمات و رقابت پذیری در فضای ملی و بین المللی و...گام بر خواهد داشته شد.
از آنجایی که در استان یزد و کشور ما، ایران،صنایع کاشی به تعداد قابل توجهی وجود دارد و به عنوان یکی از ارکان صنعتی منطقه محسوب می گردد، عملکرد زیست محیطی آنها به لحاظ مسائل بهداشتی سلامتی شهروندان و جانوران بسیار حائز اهمیت می باشد. اگرچه در سالهای اخیر رویکرد تصمیم گیری چند شاخصه بسیار مورد توجه متخصصین امر به ویژه سیاستگزاران توسعه ، قرار گرفته است و تحقیقات زیادی در زمینه های مختلف به این روش انجام پذیرفته ، ولی تاکنون مطالعه ای در راستای طرح ریزی نظام ارزیابی عملکرد زیست محیطی صنایع کاشی و سرامیک در بخش آلودگی هوا با بهره مندی از مدل TOPSIS ، در استان یزد صورت نگرفته است.
لذا این پژوهش می تواند به مثابه یک رویکرد نوین در این حوزه تلقی شود . کتانستانتا و همکارش در تحقیقی به بررسی و برآورد نظام مدیریتی و عملکرد زیست محیطی شرکت های تولید آرد و نانوایی با هدف روشن ساختن جنبه های خاص موجود و مؤثر برنقش مدیریت در ارزیابی درست و مدیریت عملکرد در شرکتهای نانوایی پرداخته اند. - Constanta IACOB ، Marian TAICU ، . - 2012
چاچی سان مقاله ای را با هدف ایجاد مدل AHP و تاپسیس جهت ارزشیابی شرکت های مختلف کامپیوتر ، نوت بوک - ODM - و درواقع کشف مدل هایی برای ارزشیابی عملکرد در سال 2010 نگاشتند. در این تخقیق فاکتورهایی نظیر توانایی ساخت ، توانایی مالی ، توانایی اختراع و ابداع، منابع انسانی، کیفیت خدمات و... با ایجاد رتبه بندی ارزشیابی نهایی جهت اولویت بندی شرکت های کامپیوتر نوت بوک گزینش شده اند. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل های پیشنهادی قدرت تصمیم گیری تحلیل گران را با درک بهتر فرآیند ارزشیابی کامل ارتقاء داده و یک ابزار پشتیبان تصمیم گیری سیستماتیک، کاراتر و دقیق تر را فراهم می سازد.
- چاچی سان، - 2010 توما و همکاران مقاله ای را با هدف ارزیابی عملکرد زیست محیطی - EPE - دولت در بخش دفاعی پرتغال به عنوان یک بخش خاصی از خدمات عمومی نگاشتند. در این تحقیق پرسشنامه ای جهت ارزیابی مواردی نظیر اهمیت EPE، اجرا کنندگان EPE، دانش و پیاده سازی ISO14031، دانش و کاربرد شاخص های زیست محیطی، فرمت بهینه شاخص ها و مزایا و اشکالات استفاده از شاخص های زیست محیطی، طراحی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که ارزیابی عملکرد زیست محیطی یک واقعیت در حال رشد با افزایش علاقه در واحدهای نظامی پرتغال است.
