بخشی از مقاله
چکیده
یکی از تنگنا های محیطی شهر داراب سیلاب می باشد به ویژه جنوب شهر داراب که در طول سال همواره با مشکل آبگرفتگی مواجه است وبرای شهروندان ومسوولین شهری مشکلات فراوان به وجود می آورد . هدف از این تحقیق علت یابی مشکل آبگرفتگی و رفع این مشکل در جنوب شهر داراب می باشد
به همین منظور برای دست یابی به این هدف ابتدا داده های اولیه از ویژگیهای فیزیکی و هیدرولوژیکی حوضه آبریز شهری داراب و زیر حوضه آبریز سوخکیان ، مورفولوژی مخروطه افکنه ها ، مرفومتری بستر رودخانه سوخکیان ها و ابعاد هندسی کانال های مصنوعی و پل ها و ویژگی حوضه رسوبی بین مخروطه افکنه ای از طریق بررسیهای میدانی،عکسهای هوایی سال 1334 و تصاویر ماهواری سال 1386 ، نقشه های توپوگرافی ، زمین شناسی و تفضیلی شهر داراب تهیه شد و سپس با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و مطابقت و ایجاد رابطه بین متغیرهای موثر بر سیلاب شهر داراب تجریه و تحلیل صورت گرفت.
بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد گسترش فیزیکی شهر داراب بر سطح قاعده مخروط افکنه های متقابل و حوضه رسوبی بین مخروط افکنه ای ، عدم سازگاری ابعاد هندسی کانال ها و پل ها با دبی اوج سیلاب رودخانه سوخکیان از جمله عوامل طبیعی وانسانی در بوجود آمدن مشکل آبگرفتگی جنوب شهر داراب می باشند که در این میان کوچک بودن ابعاد هندسی پل سوخکیان نسبت به دبی اوج سیلاب لحظه ای رودخانه سوخکیان به عنوان علت اصلی وقوع سیلاب در جنوب شهر داراب شناخته شد.
- 1 مقدمه
سیلابهای شهری در نقاط مختلف دنیا در حال افزایش هستند و در آینده به دلیل تغیرات اقلیمی، مخربتر خواهند بود - مونیچ3، 1 :2009، هرک4 و همکاران، . - 543 :2011 منشاء سیلاب شهری میتواند محلی و یا در سطح منطقهای باشد - آندجلکویچ5، . - 1 :2001 شهرنشینی از طریق محدود کردن جریان سیلاب، پوشش دادن زمین با خانهها و جادهها نقش زیادی در ایجاد سیلابهای شدید شهری دارد - کونارد6 و همکاران، 157 :2005، فرناندز7 و همکاران، . - 90 :2009 در اثر رشد سریع شهرنشینی سیلابهای شهری بیشتر از گذشته رخ میدهد
با توجه به جمعیت و تراکم بالای مناطق شهری، تعدد مکانهای فعالیت اقتصادی و اجتماعی در آنها مخاطره سیلاب در شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است - پلینگ9، . - 10 :2003 نقشههای خطر سیلاب شهری ابزارهای مفیدی برای برنامهریزی آینده جهت رشد شهر و کاهش اثرات ناشی از سیلاب هستند - بوچل10 و همکاران، . - 485 :2006 از جمله تحقیقات صورت گرفته پیرامون مسئله شهر و سیلاب میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
کوبال11 و همکاران - 1881 :2009 - به ارزیابی یکپارچه خطر سیلابهای شهری در لایپزیک آلمان پرداختند و بر اساس شاخصهای چند معیاره و وزندهی - شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی، جمعیت و آسیبپذیری گروهها - نواحی مستعد سیلاب را مشخص نمودند.
شهر داراب در جنوب ایران و در جنوب شرقی استان فارس، بین 54 درجه و 29 دقیقه تا 54 درجه و 41 دقیقه طول شرقی و 28 درجه و 43 دقیقه تا 28 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی واقع شده است
مجاورت واحد کوهستانی مرتفع و پر حجم با دره گسلی فرو افتاده داراب شرایط مناسبی جهت ایجاد مخروط افکنه های پایکوهی دراین دره فراهم آمده است که شهر داراب دراین دره وبر سطح این مخروط افکنه ها ایجاد وگسترش یافته است . اما از دهه 1360 به بعد که شهر داراب بر قاعده این مخروط افکنه ها گسترش فیزیکی یافته، طغیان آبهای سطحی به عنوان یکی از تنگناههای محیطی متداول جنوب شهر داراب می باشد که برای شهروندان و مسئولان برنامه ریزی شهری مشکلات فراوانی بوجود می آورد، به نظر می ر سد که طراحی نامناسب شبکه ارتباط شهری و ابعاد هندسی پل سوخکیان باعث سیل خیزی و مشکل آبگرفتگی جنوب شهر داراب باشد به طوری که با خارج شدن سیلاب از کانال سوخکیان و هجوم آن به سمت بلوار امام - ره - که مرکز تجاری شهر داراب و ورودی اصلی شهر داراب می باشد منجر به تعطیلی واحد های تجاری ، مشکل تردد وسایل نقلیه و آلودگی زیست محیطی و.... می شود که اهمیت و ضرورت دارد به منظور تامین آسایش شهروندان، مشکل سیل خیزی و آبگرفتگی جنوب شهر داراب رفع گردد. بنابراین در این تحقیق سعی شده است علل مشکل آبگرفتگی جنوب شهر داراب مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و به این سوال پاسخ داده شود که " چرا جنوب شهر داراب در طول سال با مشکل آبگرفتگی مواجه است ؟
شکل : 1 موقعیت حوضه آبریز شهری داراب و شهر داراب
