بخشی از مقاله
چکیده
شرکت برق منطقهاي آذربایجان به منظور بازنگري برنامهریزي استراتژیک خود و پیادهسازي استراتژيهاي حاصل از این بازنگري از روش ارزیابی متوازن استفاده نمود. براي اجراي این طرح در فاز اول این مطالعات به تعیین مدل مفهومی بازنگري و عملیاتی نمودن استراتژيها و همچنین بازنگري برنامههاي استراتژیک شرکت و در فاز دوم به چگونگی عملیاتی نمودن برنامهریزي انجام شده در قالب مدل ارزیابی متوازن و چگونگی مکانیزه نمودن آن و نحوة پایش آن پرداخته شده است.
-1 مقدمه
امروزه سازمانهایی موفق هستند که بتوانند استراتژي هاي تدوین شده خود را بطور اثربخش و کارا عملیاتی نمایند بعبارت دیگر عملیاتی نمودن استراتژي در این عصر از اهمیت بسزایی برخوردار هست چراکه اگر استراتژي ها عملیاتی نگردند دستیابی به اهداف سازمان با مشکلات عدیده اي روبرو خواهد شد و احتمال رسیدن به اهداف کاهش خواهد یافت
بر این اساس روش امتیازي متوئازن بعنوان یکی از مدلهایی محسوب می شود که در راستاي عملیاتی نمودن استراتژي در سازمانها بسیار کاربرد دارد. پژوهش حاضر نیز به منظور مطالعه و بازنگري استراتژي هاي شرکت برق منطقه اي آذربایجان با روش امتیازي متوازن صورت پذیرفته است که به کمک این روش نقشه استراتژي شرکت و شاخص ها و معیارهاي ارزیابی استراتژي تدوین شده است.
-2 تبیین مدل مفهومی بازنگري و عملیاتیکردن استراتژیها
هرچند مدلها، الگوها و ابزارهاي متعددي به منظور انجام فرآیند برنامهریزي استراتژیک و مدیریت استراتژیک، تاکنون طراحی و مورد استفاده قرار گرفتهاند اما لازم است در پرداختن به این فرآیند بسیار با احتیاط عمل نمود. زیرا تمامی رویکردها و مدلهاي موجود در این زمینه سودمندي یکسان ندارند و براي کاربرد موفقیتآمیز هر رویکرد شرایطی خاص حاکم است.
در فرآیند برنامهریزي استراتژیک شرکت برق منطقهاي آذربایجان در سال 1383 و 1384، از الگوي ارائه شده توسط فرد آر دیوید که مبتنی بر تحلیل SWOT مدل هاروارد طراحی شده بود، استفاده گردید. مدل دیوید به مثابه یک نورافکن، کل مجموعه شرکت برق منطقهاي را مورد شناسایی و تجزیه و تحلیل قرار داد و از میان انبوهی از نقاط ضعف، قوت و فرصت و تهدید، استراتژيهاي شرکت استخراج گردید.
البته همانگونه که در جلد اول سند برنامهریزي استراتژیک شرکت برق منطقهاي آذربایجان نیز به تفصیل به مبانی علمی برنامه ریزي استراتژیک پرداخته شد، اغلب مدلها و الگوهاي این نوع برنامه ریزي، رویکردي محتوایی داشته و به مانند یک نورافکن در فاز شناسایی و تحلیلهاي SWOT کل مجموعه سازمان را مورد توجه قرار میدهند. رویکردي که در مرحله بازنگريهاي دورهاي و سالانه، چندان کارآ و منطقی به نظر نمیرسد.
در این شرایط باید به دنبال رویکردي بود که نه به صورت یک نورافکن بلکه به شکل لیزري تنها نقاط و بخشهایی از سازمان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد که نهایتاً منجر به اتخاذ راهبردهایی براي تسهیل حرکت در مسیر چشمانداز و مأموریت شرکت گردد. مأموریت و چشماندازي که خود به صورت دورهاي میتواند مورد بازنگري و تجدید نظر قرار گیرد.
براین اساس در این پروژه سعی شده است تا به جاي پرداختن به رویکردهاي محتوایی - نورافکنی - ، رویکرد فرآیندي - لیزري - مورد توجه قرار گیرد. رویکردي که بر پایه مدیریت مسایل استراتژیک شکل گرفته است و اول بار در سال 1986 توسط »ایدي« براي سازمانهاي دولتی و غیرانتفاعی مطرح شد و جان.ام.برایسون این رویکرد را به صورت یک الگوي نظام یافته در فرآیند برنامهریزي استراتژیک براي سازمانهاي دولتی و غیرانتفاعی ارائه نمود.
به منظور بازنگري استراتژيهاي کلان شرکت فرآیند ارائه شده در شکل 1، به عنوان رویکرد بازنگري برنامههاي استراتژیک شرکت برق منطقهاي آذربایجان، در تطابق با الگوي برایسون، در نظر گرفته شده است. در این رویکرد سعی خواهد شد تا ضمن بازنگري جهت گیريها شامل چشمانداز و مأموریت، مسایل استراتژیک شرکت از طریق تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی و همچنین تحلیل ذینفعان داخلی و خارجی مورد شناسایی قرار گرفته و براي هر موضوع یا مسأله استراتژیک راهکارهایی در قالب هدف و راهبرد - استراتژي - تعیین گردد. در این مرحله اهداف تعیین شده را اهداف کلان شرکت و راهبردها را استراتژيهاي کلان شرکت مینامیم.
شکل : 1 رویکرد بازنگري برنامههاي استراتژیک شرکت برقمنطقهاي آذربایجان
همانگونه که در شکل 1 نشان داده شده است، فرآیند بازنگري شامل 6 مرحله اصلی میباشد که عبارتند از:
.1 بازنگري جهتگیريھاي شرکت
.2 تجزیه و تحلیل محیط داخلی شرکت
.3 تجزیه و تحلیل محیط خارجی شرکت
.4 تحلیل ذینفعان
.5 تشخیص و تحلیل مسایل استراتژیک شرکت
.6 تدوین اھداف و استراتژيھاي کلان
-1-2 بازنگري جهتگیريهاي شرکت
در این مرحله به بازنگري چشمانداز و مأموریت شرکت برق منطقهاي آذربایجان پرداخته خواهد شد، به نحوي که با تشکیل یک کمیته تحت عنوان کمیته راهبري متشکل از افراد یا تصمیمگیران کلیدي سازمان، چشمانداز و مأموریت ترسیم شده براي شرکت در سال 1383، با توجه به روند تغییرات صنعت برق کشور و همچنین تحولات شرکت برق منطقهاي آذربایجان مورد تجدید نظر و اصلاحات قرار گرفت.
-2-2 تجزیه و تحلیل محیط داخلی شرکت
هدف اولیه از تجزیه و تحلیل محیط داخلی، شناسایی نقاط قوت و ضعف شرکت میباشد. براي این منظور باید منابع، فرآیندها و عملکرد سازمان را به دقت مورد بررسی قرار داد. این بررسیها باید نهایتاً به تشخیص مسایل استراتژیک شرکت از بین نقاط قوت وضعف شناسایی شده، منجر گردد.
