بخشی از مقاله
چکیده
پول به عنوان یکی از ابزارهای خرید و فروش از دیرباز به اشکال مختلف مورد استفاده بشر قرار گرفته است. با پیشرفت فناوری و افزایش استفاده از فضای مجازی،استفاده از ارزهای دیجیتال برای انجام مبادلات، به جای پول های کاغذی با شکل و حجم بزرگ و غیر قابل حمل، رواج بیشتری یافته است. امروز، ما شاهد این هستیم که تعداد فزاینده ای از پرداخت در اقتصاد ما به صورت دیجیتال وغیر نقدی انجام می شود.
تمامی کسب و کارها مبتنی بر تجارت الکترونیک هستند و شرکت های تاسیس شده به دنبال راه های جدید برای گسترش روش های پرداخت موجود خود هستند. مفهوم ارزدیجیتال به معنای پول رمزگذاری شده، به منظور تسهیل انجام امور مالی و ایجاد پولی بدون حضور واسطه ها و توسط افراد جامعه مطرح شد .ارزدیجیتال هیچ سرویس دهنده مرکزی یا مؤسسه مالی برای کنترل نقل و انتقال ندارد؛ چون همه چیز بر ارتباطات نظیر به نظیر بنا شده است .ارزدیجیتال یک ماهیت غیر متمرکز دارد که بر اساس آن تمامی فرآیند انتشار، پردازش و اعتبارسنجی معاملات توسط شبکه کاربران و بدون هیچ واسطه ای صورت میپذیرد .
تعداد ارزهای دیجیتال در دنیا در حال افزایش است که از آن جمله میتوان به بیتکوین به عنوان پرکاربردترین و با ارزشترین پول مجازی در دنیای واقعی، اشاره داشت . بیتکوین یک سیستم اینترنتی عمومی است که یک شبکه پرداخت وجوه و تولید پول به صورت کاملا الکترونیکی معرفی کرده است. همچنین به عنوان یک ارز دیجیتالی در طی سال ها پس از آغاز به کارش، ثابت کرده که قابل اعتماد است و پتانسیل زیادی برای رشد دارد مخصوصا در کشورهایی که در رابطه با مبادلات ارزی و دادوستد بین المللی مورد تحریم یا محدودیت هایی می باشند.
مقدمه
پول از معدود پدیده هایی است که به قامت عمر بشر قدمت دارد. آغاز زایش مفهوم پول را می توان از زمانی دانست که انسان های نخستین برای رفع نیازهای اولیه خود دست به دامان طبیعت شدند و به حیات پرداختند. پس از آشنایی انسان با مفهوم انباشت و مزیت نسبی گروه های انسانی همجوار در کالاهای ذخیره، مفهوم ارزش و مبادله متولد شد. مبادلات تهاتری به عنوان اولین گونه پدیده پول نمایان شدند. تطور پول در دوره های بعدی با توجه به مزایا و معایب خاص شکل آن در هر دوره- به صورت پول کالایی، پول فلزی، پول کاغذی و پول تحریری- ظهور کرد.
به کارگیری انواع کارت ها و پول های الکترونیک نیز از آخرین اشکال پول بود که در راستای تأمین دغدغه بشر برای انتقال ارزش مبادله ای، با کمترین زمان و هزینه و بالاترین اطمینان به خدمت گرفته شده است. بنابراین در ابتدا خرید و فروش در بین انسان ها به صورت تجارت کالا به کالا رواج داشت، اماتدریجاً این نوع تجارت جای خود را به واحدهای پولی-ارزی داد. واحدهای پولی-ارزی امکان امتیازهای زیادی از جمله سهولت در خرید و فروش، یکسان سازی دنیا در خرید و فروش و غیره را فراهم می کنند اما مشکلات بسیار مهمی بر سر راه آنها وجود دارد که عبارت اند از: خطر سرقت، وجود پشتوانه های تغییرپذیر همچون طلا و نقره، دولت ها و ارگان ها، اخذ هزینه اضافی برای نقل و انتقالات، و غیره
بنا بر تعریف بانک مرکزی اروپا پول مجازی یا ارز دیجیتال نوعی از پول دیجیتال مقررات گذاری نشده است که بصورت معمول توسط توسعه دهندگان آن کنترل میشود و توسط اعضای یک جامعه مجازی خاص پذیرفته شده و مورد استفاده قرار میگیرد
پول مجازی هیچ سرویسدهنده مرکزی یا مؤسسه مالی برای کنترل نقل و انتقال ندارد؛ چون همه چیز بر ارتباطات نظیر به نظیر بنا شده است . این ماهیت، پدیدهای است که دولت ها نمی توانند آن را دستکاری کنند و بانک ها نمیتوانند ارزش آن را کم یا زیاد نمایند. احساس نیاز به پول دیجیتال از آنجا آغاز شد که برخی فعالیت های اینترنتی دارای ارزش اقتصادی شدند .برای شرکت در فعالیت ها یا دریافت خدمات آنان بایدعِوضی پرداخت میشد در حالی که این فعالیت ها جنبه واقعی و ظهوری در دنیای حقیقی نداشتند
به طورکلی تجارت در عصر کنونی از مرزها عبور کرده و پا به عرصه جهانی گذاشته است .در این میان وجود واسطه های زیاد از جمله نهادهای بین المللی باعث افزایش مشکلات در انجام معاملات جهانی گردیده است.به همین علت پول مجازی یا همان ارزهای دیجیتالی ایجاد گردید تا دست واسطه ها را در این میان کوتاه کرده و در روابط پولی و تجاری تسهیل ایجاد کند. در چندسال اخیر واحدهای پول جدیدی بر بستر شبکه و اینترنت به نام ارزهای دیجیتالی ازجمله معروفترین آنها بیت کوین به دنیا معرفی شده است که علاوه بر عدم وجود مشکلات واحدهای پولی رایج، دارای امتیازهای دیگری نیز مانند حذف واسطه ها، حذف اخذ مالیات، امنیت و کنترل، شفافیت است.
این پول بین المللی بوده و تحت حمایت هیچ بانکی نمیباشد .ساختار امنیتی آن به گونه ای است که شخص پرداخت کننده در آن به صورت گمنام باقی می ماند. .بیت کوین از ساختار شبکه ای نظیر به نظیر استفاده می کند که در آن هر کامپیوتر به عنوان یک سرورعمل می کند . ارزش بیت کوین در ابتدا بسیار پایین بود اما با افزایش محبوبیت آن در جهان ارزش آن نیز روز به روز افزایش می یابد
در این مقاله برآنیم تا ضمن بررسی مفهوم ارز دیجیتال، تاریخچه ، انواع ارزهای دیجیتالی و مزایا و معایب آن ، نقش ارزهای دیجیتالی در اقتصاد و معادلات بازرگانی را نیز مورد مطالعه قرار دهیم و از آنجاکه بیت کوین اولین و معروفترین پول مجازی است که در سال 2009 به همگان معرفی گردید بیشتر به این نوع ارز دیجیتالی اشاره خواهد شد.
-1 مفهوم ارز دیجیتال
واژه »ارز دیجیتال« ترجمه فارسی عبارت انگلیسی «cryptocurrency» است. این کلمه انگلیسی از دو عبارت crypto به معنای رمز و currency به معنای ارز تشکیل شده است. به همین دلیل گاهی از معادل »رمزارز«، »ارز رمزگذاری شده« یا »ارز رمزینه« برای این مفهوم نیز استفاده میشود. ارز دیجیتال در واقع یک شکل الکترونیکی از پول است که به صورت رمزنگاری شده در اینترنت از یک نفر به فردی دیگر متصل میشود. رمزارزها غیرقابل هک هستند. ارزهای دیجیتالی رمزگذاری شده در واقع پول هایی هستند که با استفاده از نرم افزارهای رمزگذاری اطلاعات ایجاد شده اند که در شبکه ای از کاربران میتوان از آن برای پرداخت به عنوان پول استفاده کرد. این روش در واقع راهکاری است برای افزایش سطح امنیت و همچنین مدیریت مشکلات و موانعی که پیش از این مانع از موفقیت ارزهای دیجیتالی معمولی - بدون رمزگذاری - شده بودند
ارز دیجیتال بهعنوان یک واحد پولی یا واسطه تبادل - جدا از واسطههای فیزیکی مانند اوراق بانکی یا سکه - برپایه ی اینترنت تعریف میشود که ویژگیهایی مشابه با پول فیزیکی را داراست، اما تراکنشهای انتقال سرمایه را بهصورت آنی و بدون مرز بین افراد انجام میدهد. ارزهای دیجیتال از فناوری غیرمتمرکز استفاده می کنند و به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت نام یا استفاده از بانک ها و سازمان های واسطه می دهند. اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده ای به نام بلاک چین اجرا می شوند. بیشتر واحد های اصلی ارز دیجیتال - به جز توکن ها - توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می شوند
هر کشوری واحد رسمی پول و یا ارز خود را دارد، مثلا اکثر کشورهای اروپایی از یورو استفاده میکنند، ارز روسیه روبل و ایالات متحده دلار آمریکا است و در بانکها یا مبادلات خارجی از ارز مشخصی برای انتقال به حساب افراد و شرکتها استفاده میشود. اکنون چند سالی است که در مقابل این ارزهای رسمی هر کشوری، ارز دیجیتال که یک فرم از پول الکترونیکی است، مطرح گردیده که از رمزنگاری برای انتقال در اینترنت استفاده میشود.
پول مجازی به واسطه الکترونیکی بودن شکل آن، هزینه های پول های فعلی را - مانند مالیات،کارمزد خدمات، هزینه چاپ و نگهداری و غیره - را ندارد و استفاده از آن در دنیای مدرن از سهولت بیشتری برخوردار و منعطف تر است. همچنین حساب های کاربران پول های مجازیعموماً رایگان است و می تواند به شخصیت حقیقی افراد ارتباطی نداشته باشد و برخی کاربران دنیای مجازی ترجیح می دهند در دنیای مجازی از این ارزهای دیجیتال استفاده کنند و حتی کاربرد آن را به دنیای حقیقی سرایت دهند
پول معمولی با ارز دیجیتال تفاوت هایی دارند ازجمله اینکه پول معمولی یا همان ارزهای رسمی - مثل ریال، دلار یا یورو - توسط بانک مرکزی هر کشور منتشر میشود. بانک مرکزی باید مقداری شیء با ارزش - نظیر طلا - را به عنوان پشتوانه این پول منتشر شده در اختیار داشته باشد. اما ارز دیجیتال این گونه نیست و بیشتر آنها بدون هر نوع پشتوانه فیزیکی منتشر میشوند.
البته استثناهایی نیز در این میان وجود دارد. برای نمونه ارز دیجیتال »وانگرم« که توسط یک استارتاپ اماراتی عرضه شده و منطبق با قوانین شرعیت اسلامی است، دارای پشتوانه طلا است. دومین تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال به ساختار تراکنش آنها مربوط میشود. در تراکنشهای آنلاین بین دو نفر، یک واسطه - معمولا - بانک وجود دارد که بر آن نظارت میکند. اما نقلوانتقال ارز دیجیتال بین دو نفر به صورت همتا به همتا صورت میگیرد. به جای وجود یک نهاد واسطه مرکزی - مثل بانک - درستی تراکنش در ارز دیجیتال توسط شبکهای از کاربران که بر روی شبکه بلاک چین حضور دارند تایید میشود. بازگشت ناپذیری تراکنشهای ارز دیجیتال سومین تفاوت است.
