بخشی از مقاله
چکیده
تجارت یکی از مولفه های مهم در توسعه اقتصادی است. تجارت خارجی منبع تأمین درآمدهای ارزی برای سرمایه گذاری در فناوری های نوین، گسترش بازار داخلی، رشد بهره وری و افزایش توان تولیدی در جهت توسعه اقتصادی است. از سوی دیگر نیاز کشور به درآمدهای ارزی غیر نفتی، ضرورت توجه به عوامل موثر در امر بازرگانی تجار موفق را دوچندان می کند. از آنجا که سیاستگذاری، حمایت و پشتیبانی، بسترسازی و ایجاد تسهیلات و زیرساخت ها ی ضروری ماموریت های سازمان توسعه تجارت ایران معرفی شده است، در این تحقیق، به بررسی عوامل موثر در امر بازرگانی تجار موفق پرداخته شده است.
پژوهش حاضر، توصیفی از نوع مطالعات کتابخانه ای اسنادی است و با مطالعه کتب و مقالات متعدد علمی پژوهشی- تدوین و نگارش شده است. یافته های پژوهش نشان داد که استفاده از فناوری های روز دنیا، ساخت نام تجاری - برند - برای محصولات صادراتی کشور، بازاریابی بر فروش بهینه محصولات و تجارت الکترونیک از عوامل موثر در امر بازرگانی تجار موفق قلمداد می گردد و در تجارت ایران تاثیر بسزایی دارد. لذا تجار و سایر دست اندرکاران در امر تجارت باید عوامل موثر در امر تجارت را شناخته و اولویت بندی کنند، سپس ضریب اهمیت هر کدام را معین نموده و در نهایت الگویی جهت پیاده سازی مناسب تجارت موفق ارائه دهند.
مقدمه
بعد از جنگ جهانی دوم، تجارت بین الملل رشد سریع تری یافته به طوری که در دهه های اخیر رشد تجارت جهانی عمدتاً سریع تر از تولید جهان افزایش یافته است. در این میان، سهم کشورهای در حال توسعه در تجارت نسبت به کل تجارت رشد فزاینده تری داشته است. بر اساس مطالعه بالاسا1 و گروبل 2 در مورد جریان تجارت میان کشورها، افزایش صادرات با تأکید بر کالاهای صنعتی در تمام کشورها در حال افزایش است.
به عبارت دیگر، تجارت بین الملل به طور گسترده ای به عنوان یکی از اجزای اصلی در دستور کار کشورها قرار گرفته و فشار عوامل اقتصادی و رشد فوق العاده تکنولوژی های ارتباطی و مخابراتی، نوع جدیدی از مناسبات تجاری میان کشورها و مناطق مختلف جهان را فراهم آورده است. همچنین رشد بسیار حجیم تجارت کالا و نیز سرمایه گذاری های خارجی، نقش این عوامل را در رشد اقتصادی کشورها فوق العاده اقرایش داده است
به طور کلی تجار موفق و تجارت سودآور، نیازمند ایفای نقش بازیگران و عوامل مختلف با توانمندی های متفاوت است تا بتوانند ایده ها را به یک کسب و کار موفق و سودآور تبدیل کنند. از گذشته های بسیار دور، به ویژه در سال های بعد از انقلاب صنعتی، تجارت همواره مسئله ای مهم در اقتصاد کشورهای جهان به شمار آمده است. حضور در بازارهای جهانی با شیوه های موفق و کارآمد، از جمله ضرورت های تطبیق با نظام بین الملل کنونی، پیشرفت های حاصله در عرصه های اقتصادی و صنعتی است
بی شک، بهره گیری از فناوری اطلاعات یگی از حلقه های لازم برای افزایش کارایی تجاری در اقتصاد ملی است. نیل به هدف افزایش کارایی، مستلزم حرکت در دو محور اساسی اطلاع رسانی بازرگانی و تسهیل تجارت است. اطلاع رسانی بازرگانی، در دو محور اساسی اطلاع رسانی بازرگانی و تسهیل تجارت است. اطلاع رسانی بازرگانی، با شکستن انحصار اطلاعات، زمینه رقابت و در نتیجه، ارتقای بهره وری را ایجاد کرده و گام بلندی در تامین عدالت اجتماعی به شمار می رود.
در محور تسهیل تجارت باید از شیوه های نوین بازرگانی بهره جست که شامل بکارگیری از خط نماد - بارکد - ، استانداردهای مبادله الکترونیکی داده ها و انجام معاملات به صورت تجارت الکترونیکی و بدون کاغذ می شود.ایجاد تسهیلات تجاری می تواند روشنایی بخض راه حضور بیشتر در مبادلات جهانی باشد. با تسهیل ارتباط میان عوامل عرضه و خرید کالا و خدمات، حجم تجارت روند رشد روزافزون تری یافته و مبادلات سریع، مطمئن و کاراتر خواهد شد.
اما تحصیل چنین فرایندی مستلزم تدابیر و ابتکاراتی پویا در جهت اصلاح ساختار حذف موانع و از سویی تسهیل امور بازرگانی در امر تجارت می باشد. یکی از بهترین شیوه ها اشاعه فرهنگ استفاده از تسهیلات تجاری و تمام بخش های تجاری با کاربرد چنین امکاناتی است. بی شک، بهره گیری خردمندانه از فناوری تجارت الکترونیک می تواند ما را در بهبود کارایی تجاری و حضور فعالتر در عرصه تجارت جهانی یاری داده، به تقویت جایگاه کشورمان در بازارهای منطقه ای و جهانی کمک کرده، جایگزین مناسبی برای اقتصاد تک محصولی نفت باشد و اقتصاد کشور را بهبود بخشد.
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهمیت امور اقتصادی در تاریخ بشری امری بدیهی و انکارناپذیر است. تمدن بشری محصول کار و تلاش انسان برای بهتر زیستن است و در این میان نباید از اهمیت تاثیر عوامل اقتصادی غافل بود. تعاون و همکاری اقتصادی در واقع نوعی تمدن را به دنبال دارد که ورای وابستگی بیشتر انسان ها به یکدیگر و ایجاد محدودیت های خاص خویش، جلوه ای از رفاه را عاید جوامع بشری می سازد.
در این خصوص تجارت به عنوان شاه بیت رابطه اقتصادی کشورها مطرح می گردد و همچون راهکاری اساسی در جهت کسب سود و منفعت بین المللی فراروی کشورها قرار می گیرد. جریانات تجاری هرچه در ساختار خود سود و منفعت بیشتری را عاید کشورها نمایند از جذابیت بیشتری برخوردار خواهند بود. یکی از تجربیات موفق در این زمینه امور بازرگانی است که می تواند تجارت را تسهیل و بر آن بر رشد و توسعه تجارت مثبت تأثیر مثبت گذارد، به خصوص کشور ما به اقتصاد تک محصولی - نفت - وابسته است، ورود به بازارهای بین المللی و استفاده از این فرصت ها برای جمهوری اسلامی ایران امری حیاتی و ضروری است.
پیشینه مطالعاتی پژوهش
حاجی پور و همکاران - 1396 - در پژوهشی به فراترکیب عوامل موفقیت تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته پرداختند. یکی از دلایل اصلی توسعه سریع فناوری در کشورهای توسعه یافته صنعتی، توجه به فرایند تجاری سازی نتایج تحقیقات پژوهشی و ایده های فناورانه آن کشورهاست. این پژوهش با هدف ترکیب کیفی مطالعات صورت گرفته در حوزه تجاری سازی و تحلیل جامع آنها، انجام شده است.
در این پژوهش، با بررسی های صورت گرفته پیرامون علل موفقیت تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی، تعداد 118 مقاله در این زمینه شناسایی گردید. در ادامه ضمن به کارگیری رویکرد فراترکیب و شیوه تحلیل زمینه، به تجزیه و تحلیل نتایج و یافته های محققان قبلی پرداخته شد. در پایان عوامل موفقیت در 3 بعد اصلی - فردی، سازمانی و عوامل محیطی - ، 19 مولفه - فردی ذهن مدیر، فردی شخصیتی مدبر، بین فردی مدیر، شرایط عمومی، تجربه، منابع انسانی، منابع مالی، توانمندی فنی، توانمندی تولید، توانمندی بازاریابی و فروش، توانمندی جذب و مذیریت پروژه، توانمندی های راهبردی، ظرفیت جذب سازمانی، رقبا، نهادهای حمایتی، زیرساخت، عوامل اجتماعی، عوامل قانونی و دیگر عوامل سیاسی اقتصادی و فناوری - و 99 شاخص شناسایی و طبقه بندی گردیدند.
حضار مقدم و عبدلی - 1392 - با مطالعه ای تحت عنوان »آزمون اثرات آزادسازی تجاری بر بهره وری بخش صنعت« با استفاده از تابع هزینه ترانسلوگ و با روش SUR برای دوره زمانی - 1353 -1385 - پرداخته اند. این مطالعه از یک پایه تئوریکی اقتصاد خرد به منظور آزمون اثرات یک پدیده کلان استفاده نموده است. به این منظور از قضیه دوگان، اثر متغیر آزادسازی تجاری از 2 جنبه هزینه ئ تولید مورد مطالعه قرار گرفته است.
طبق این مطالعه، آزادسای تجاری بر بهره وری از 2 جنبه تولید و هزینه تاثیر می گذارد. اثر مذکور از جنبه تولید همان تولید متوسط است و از آنجا که هزینه دوگان تولید است، این اثر از جنبه هزینه متناسب با عکس تولید متوسط خواهد بود. نتایج حاصل از مطالعه آنها نشان داد که آزادسازی تجارت از 2 جنبه افزایش تولید و کاهش هزینه اهمیت دارد.
