بخشی از مقاله
خلاصه
چگونگی رابطه بصری میان انسان و محیط ، از جمله شرایطی است که در کنار سایر شرایط در ارزیابی کیفیت محیط حائز اهمیت است
به عبارت دیگر در صورتی که مناسب سازی محیطی را به فراهم ساختن مجموع شرایط آسایش حرکتی ، آسایش شنیداری، آسایش بصری ، آسایش اقلیمی آسایش اجتماعی و تجزیه و تعبیر نمائیم
این مقاله از حیث تبیین اینکه آسایش بصری چه نقشی در مناسب سازی محیط فضای انتظار مطب دارد ،تهیه و ارائه شده است
در چاچوب مقاله حاضر این مطرح می شود ؛" محیطی که از لحاظ معماری - مؤلفه های بصری - بخوبی طراحی شده است می تواند احساس آرامش و اطمینان را در بیمار و مراجعه کننده ایجاد نماید. نظم موجود در فضا و آرامش مطب به بیمار این پیام را می دهد که برای معالجه خود بجای مناسبی آمده است و در کاهش استرس بیمار میتواند موثر باشد." در چارچوب این مقاله هر یک از مؤلفه های شاخص ذیل و نقش واهمیت آنها در مناسب سازی محیطی تبیین می شوندْ ؛نقش نمادها ” اطلاعات و علائم محیطی “ ؛نقش کالبد” اغتشاش بصری مبلمان،حجم و عناصر “ ؛نقش رنگ در فضای معماری ؛نقش نور
مقدمه
با وجود توجه روز افزون به تاثیر کیفیات بصری محیط در سلامت،پایداری و ارتقای کیفیت زندگی،نقش این عوامل در طراحی فضاها تا حدود زیادی نادیده گرفته میشود.نقش مولفه های بصری و کیفیات محیطی با توجه به شرایط خاص جسمی و روحی بیماران ممکن است برجسته تر گردد.که لزوم بکارگیری صحیح این اصول در طراحی فضاهای درمانی و مطب ها را افزایش می دهد.
در این مقاله سعی شده است با بررسی عوامل بصری تاثیر گذار در ایجاد احساس آرامش و کاهش اضطراب بیمارانی که در فضای انتظار مطب حضور دارند.پیشنهاداتی برای کاهش آلودگی بصری و مطلوبیت فضای انتظار بدهد. بدیهی است که عوامل بیشماری در این زمینه نقش دارند. مانند نقش پر رنگ اقتصادی و البته تبحر پزشک .با این حال شاید نقش طراحی محیط نقشی تعیین کننده در مطلوبیت و احساس رضایت بیماران نباشد ولی بدون شک بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
آسایش بصری
آسایش بصری را می توان برای مکان هایی توصیف نمودکه این مکانها به علت کمیت وکیفیت مطلوب اطلاعات و شرایطی که ارائه میدهد به نحو سالمتر ، ایمنتر و مطلوبتری مورد استفاده واقع شده و نظارت های رسمی و یا اجتماعی بالاتری را نیزاز این حیث همراه دارند؟ مؤلفه های شاخص گونه مورد نظر در این خصوص، شامل محورهای زیر میشوندْ ٌ .نمادها - اطلاعات محیطی - و خوانایی ٍ .نقش کالبد و چیدمان فضا - اغتشاش بصری - َ .رنگ - کاربرد نامطلوب رنگ ها در فضا - ُ .نور و نقش روشنایی
نمادها - اطلاعات محیطی - و خوانایی
همه حیوانات در طبیعت برای مسیر یابی خود از نمادها ونشانه های طبیعی بهره می گیرند؟انسانها نیز در محیطهای انسان ساخت علاوه بر نمادها و نشانه های طبیعی ، بیشتر از نمادها و نشانه های مصنوع بهره می جویند
ارتباطات به موازات و به تناسب پیچیده تر شدن جوامع ما با سرعت فوق العاده زیادی افزایش مییابند. بنابراین، تجزیه و تحلیل نظام علایم و نشانه ها به معنی کشف رمز جهانی است که در آن زندگی می کنیم، یا به قول کوین لینچ، به معنی درک صحیح تمرکز انسان ها ، فعالیتها و شرایط تشکیلاتی آنهاس
"یک شهر، تجسم کامل جوامع بر روی زمین است ؟این تجسم از طریق انبوهی از علایم کم و بیش خوانا برای انسان مقیم، میهمان، بومی یا غریبه محقق میشود . این علایم با درجات گوناگون -مفاهیمی در بردارند که روابط میان انسان و سرزمین او را عینیت میبخشند .آنها در چارچوب نظام واحدی از رفتار جمعی افراد در یک محیط برحسب مورد، دارای نوعی نقش نمادین از تاریخ، اطلاعات و راهنمایی یا مقررات و یا نشانه ای از مجموع دو یا چند نوع از این اطلاعات هستند"
این اطلاعات در محیط های انسان ساخت آن چنان واجد اهمیت کاربردی هستند که "هرچقدر انسان بیشتر خود را درخانه حبس کند، نیاز کمتری به منابع اطلاعاتی آگاهانه طراحی شده در محیط کالبدی دارد."
اگر شخص یک بار گم شود؛ اضطراب و حتی وحشتی که به او دست می دهد، این نکته را روشن میدارد که توازن و سلامت وجود شخصی تا چه اندازه به آشنایی وی با محیط وابسته است. لغت انگلیسی Lost که معنی لغویش گم شدن است، تنها به گم گشتگی؛ عدم اطمینان از محلی که شخص در آن است اطلاق نمی شود و بیان دارنده درماندگی محض است
عاملی که میسر میدارد شخص بتواند راه و جهت خود را بیابد تصویری است که وی از محیط خود دارد؛ عکس هایی کلی که ذهن شخص از جهان خارج برمی دارداین تصویر هم حاصل احساس آنی شخص است و هم مبتنی بر خاطره تجارب گذشته او ؟نیاز به شناسایی محیط از ریش ههایی چنان استوار از گذشته برخوردار است که یافتن چنین تصویری هم از نظر احساس و هم برای مقاصد عملی انسان اهمیت فراوان دارد.واضح است که داشتن تصویری روشن از محیط، شخص را قادر می سازد به آسانی از جایی به جایی دیگر رود.
وجود آلودگیهای نمادی سبب شده است که اغلب "امروزه ما در شهرهای خود بیگانه ایم، نمیدانیم و نمیتوانیم ببینیم چگونه فعالیت ها انجام می گیرد
خیابان ها مملو از پیام های ضد و نقیض است ؟استفاده از تابلو در فضاهای شهری از کنترل خارج شده و به جای این که به روشن کردن معنی محیط کمک کنند، آن را مخدوش کرده اند ؟در شهرهای امروز ذهن بیننده با انبوهی از اطلاعات که برای جلب توجه وی رقابت می کنند، خسته و آزرده شده و قدرت او با پیام های گوناگون تبلیغاتی کهاکثراً ربطی به مقاصد وی ندارند مورد تجاوز قرار گرفته است."
"تصویری نیکو از محیط، به شخص نوعی احساس امنیت می دهد ؟وی میتواند رابط های موزون بین خود و جهان خارج به وجودآورد و این درست برخلاف احساس ترسی است که بر شخص مستولی می شود، وقتی که راه و جهت خود را گم کرده باشد
معنای این سخن آن است که احساس شیرینی که شخص از خانه و شهر خود دارد نه تنها به سبب آشنا بودن با آن است بلکه به این دلیل که تصویری دقیق از آن در ذهن او موجود است ؟به راستی، محیطی که در ذهن واضح و مشخص باشد نه تنها احساس امنیت بوجود می آورد بلکه عمق و شدت تجارب انسانی را افزون می کند ؟اگر چه با آشفتگی بصری که در شهرهای جدید موجود است زندگی در آن ها هنوز به حد غیرممکن نرسیده است اما اگر زندگی در زمینه ای روشن تر و مشخص تر صورت پذیرد معانی تازه می یابد."
دنیای هنر، محیطهای انسان ساخت را از اشیایی مملو کرده که بیانگر ظرافت و احساس اند ؟به گفته رنه دوبوا روح مکان، مظهر نیروهایی است کهمعمولاً در پشت چهر ه ظاهری اشیاء پنهان بوده و هویت هر مکان را مشخص می کند؟ به طور کلی کیفیت زندگی انسان به انواع پیا مهایی که از محیط زندگی و اطراف خود دریافت م یکند، بستگی دارد زیرا این طبیعت محیط است که طبیعت زیستی و ذهنی انسان را پی ریزی می کند.
گسترش پیچیدگیها در محیطهای انسان ساخت، نیاز به علایم را نیز افزایش داده است این علایم، به دلیل تعداد بی شمارشان، به سرعت از قلمرو و رمز و نماد خارج شده و به نوعی زبان تبدیل شده و به صورت نوشته و حتی زبان انتزاعی برای افراد بیسواد در آمدند
