بخشی از مقاله
چکیده
موضوع تحقیق حاضر، بررسی عوامل موثر بر اجرای مدیریت کیفیت در ساختمانهای آموزشی اداره کل نوسازی مدارس یزد با رویکرد مدیریتی در جهت شناسایی، تجزیه و تحلیل و تعیین میزان نقش و چگونگی تأثیر عواملی است که بر - عدم - کیفیت ساخت و سازهای ساختمانها در مدارس شهر یزد مؤثر میباشند.
این موضوع به ویژه از آن جهت اهمیت پیدا مینماید که عوامل مزبور در حالت کلی مستقل از یکدیگر نبوده و علاوه بر اثرگذاری بر »پارامتر هدف« که عبارت از »کیفیت ساخت و سازهای مدارس شهر یزد« میباشدبر، یکدیگر نیز آثار متقابل و بعضاً تشدید کننده دارند این تأثیرات تعاملی در فضای چند متغیره پارامترهای اثرگذار بر کیفیتوضعیت، نسبتاً بغرنج و پیچیدهای را از نقطه نظر تجزیه و تحلیل و تعیین میزان نقش و چگونگی تأثیر عوامل ایجاد مینماید.
تحقیق حاضر تلاش مینماید با استفاده از روشهای علمی و مدیریتی پاسخ روشنی را برای این موضوع پیدا نماید. بدیهی است شناسایی عوامل اثرگذار بر کیفیت، لازمه تدوین برنامه راهبردی جهت ارتقاء کیفیت ساخت و ساز بوده و متعاقب این امر، راهکارهای مناسب جهت ارتقاء سطح کیفیت سازهای ساختمانها از منظر مدیریتی و کلان قابل ارائه خواهد بود. لذا هدف تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر اجرای مدیریت کیفیت در ساختمانهای آموزشی اداره کل نوسازی مدارس یزد هست.
مقدمه
طی دو دهه گذشته ساختمانسازی به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع تولیدی کشور شناخته شدهاست. سرمایه های هنگفتی در بخش نیروی انسانی و اقتصاد ملی را به خود اختصاص دادهاست, متاسفانه عدم توجه به معیارهای واقعی و اصول حاکم بر صنعت ساخت و ساز و از همه مهمتر ضعف مدیریت و کیفیت در این صنعت باعث شده تا توسعه و گسترش آن مطابق با ایجاد حس رقابتپذیری صحیح بین تولیدکنندگان صورت نگیرد و به تبع آن دوام و عمر مفید بخش عظیمی از ابنیه ساختمانی موجود در کشور در برابر شرایط محیطی و سوانح طبیعی بسیار کمتر از مقادیر پیش بینی شده باشد
و همچنین از نظر آسیبپذیری بر اساس استانداردهای جهانی و یا استانداردهای ملی مانند آییننامه 2800 - طراحی ساختمانها در برابر زلزله - با نارسایی و ضعف زیادی مواجه باشد. از طرفی پیامدهای ناشی از فقدان مدیریت کیفیت ساخت و ساز باعث شده است تا نه تنها خسارات جانی و مالی فراوان در اثر وقوع سوانح طبیعی ببار آید, بلکه بر خلاف سیاستهای توسعه پایدار بخش قابل توجهی از انرژیهای تجدید ناپذیر و سرمایههای ارزشمند مصالح ساختمانی در این صنعت اتلاف میگردد.
بنابراین تحقیق حاضر به دنبال بررسی عوامل موثر بر اجرای مدیریت کیفیت در ساختمانهای آموزشی اداره کل نوسازی مدارس استان یزد می باشد. محدوده تحقیق حاضر منحصر به کیفیت سازهای ساختمانهای مدارس شهر یزد میباشد. بر این اساس: الف - »کیفیت« موردنظر در تحقیق عبارت از »کیفیت سازهای ساختمانها« بوده و سایر جنبههای کیفیتی از قبیل مؤلفههای معماری و نظایر آن را در بر نمیگیرد.ب - ساختمانهای مورد بررسی در تحقیق حاضر فقط ساختمانهای مدارس شهر یزد میباشد.
روش تحقیق
در انجام تحقیق حاضر بر مطالعات میدانی و بررسی نظر تعدادی از خبرگان و متخصصین عرصه ساخت و ساز تکیه میشود. در این راستا، از روشها و الگوریتمهای ریاضی و منطقی حوزه تخصصی »مدیریت صنایع« بهرهگیری میشود. این روشها که بعضاً دارای قدمت چند ده ساله میباشند، در تجزیه و تحلیل و حل مسائل و مشکلات مدیریتی توسط کارشناسان حوزه مزبور به طور طبیعی بکار گرفته میشوند. و به خوبی نیز ایفای نقش میکنند. معهذا روشهای مزبور به دلیل فقدان آشنایی کامل، کمتر در حوزه تخصصی رشته »عمران« مورد توجه و بهرهبرداری بودهاند. در این زمینه از تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره فازی بهره گرفته میشود. روشهای مزبور از روشهای شناخته شده در حوزه مدیریتی »تصمیمگیری چندمتغیره گروهی« میباشند. علاوه برآن، به منظور ارائه مدل از وضعیت تعاملی عوامل اثرگذار بر کیفیت ساخت سازهها، از متدولوژی » پویاییهای سیستم« یا »سیستم دینامیک« استفاده می کند.
تاریخچه مدیریت کیفیت
بحث کیفیت و قدمت آن بر میگردد به حدود صدها و یا شاید هزاران سال پیش یعنی از زمانی که تجارت به جایی رسیده بود که تجار سعی بر این داشتند که مازاد محصول خود را به نوعی تغییر دهند که هم سفارش بیشتری دریافت کنند و هم چیزی به عنوان مازاد باقی نماند. کیفیت تمرکزی خاص بر روی سلامت محصول دارد نه نوع آن
هزاران سال قبل از میلاد در مصر باستان کتابی وجود داشت به نام »کتاب مرگ« که میشود آن را به عنوان اولین مدرک سیستم کیفیت بر روی زمین نام نهاد. در این کتاب شرح کاملی از روند آمادهسازی اجساد برای حیات پس از مرگ وجود دارد. کشف مقبرههای فراعنه نمایانگر این مطلب بود که این روندها بسیار سختگیرانه پیگیری میشده و سالم ماندن مومیاییها ثابت میکند که اثر بخشی این سیستم تا چه حد در تضمین کیفیت عمل انجام شده موثر بوده است.
در حدود قرن یازدهم حک کردن عیار بر روی محصولات نقره و طلا باب شد تا حداقل درصد وجود هر کدام از فلزات
گرانبها در محصول برای مشتری معلوم گردد. پس از قرون وسطی کیفیت محصولات بستگی شدیدی به مهارت صنعت گران داشت به طوری که تجار با داشتن صنعتگران ماهر میتوانستند تمام بازار را در مورد محصول خود در دست گیرند
اما انقلاب صنعتی این امکان را به خود صنعتگران داد تا بتوانند با کمک ابزار و ماشینآلات مختلف به کیفیت مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند .در همین زمان بود که کارخانههایی با تعداد بسیار زیاد کارگر و ماشینهای مدرن راه افتادند و اینجا بود که برای کنترل این جمعیت زیاد و کنترل ماشینآلات ترکیب جدیدی از سیستم مدیریت پدیدار شد. ترکیبی شامل کارگران، سرکارگران، سرپرستان و مدیران ترکیبی که زنجیروار به یکدیگر مرتبط بوده و نقص در یکی از ارکان آن نقص در کل سیستم را موجب میشده و در نهایت سازماندهنده نهایی و پایهگذار امروزی بحث فراگیر سیستم کنترل کیفیت جنگ جهانی اول و پس از آن جنگ جهانی دوم بود که کارخانجات را مجبور میکردند طبق درخواستها و استانداردهای ارتش محصولات خود را تهیه، آماده و ارسال نمایند.
و اما امروز در جهانی هستیم که افرادی چون تاگوچی، ایشی گاوا، شین گو و کراس بی، توسعهدهندگان و بنیانگذاران صنعت نوین سیستم مدیریت کیفیت میباشند. سیستمی که نداشتن آن در آیندهای نه چندان دور باعث از دور خارج شدن از صحنه رقابت در بازار کار و تجارت خواهد شد.
کیفیت از دیدگاه های گوناگون
تعاریف مختلفت کیفیت از دیدگاههای گوناگون به صورت زیر هست:
- کیفیت یعنی مطابقت با مشخصات و نیازمندیها
- کیفیت یعنی رضایت مشتری
- کیفیت یعنی به وجدآوردن مشتری
- کیفیت یعنی مناسببودن برای منظور
- کیفیت یعنی مشتری برگردد اما محصول برنگردد
- کیفیت یعنی قابلیت نگهداری و تعمیر
- کیفیت یعنی قابلیت اعتماد و دوام محصول ک
- کیفیت یعنی تحویل به موقع
- کیفیت یعنی بینقصبودن
مطالعات انجام شده در زمینه کیفیت در ساخت و ساز
گزارشات و مقالات ارائه شده در این مطالعات و سمینارها دلالت بر ابعاد مختلف وضعیت ساختوساز داشته و محورهای زیر را مورد توجه و اشاره قرار میدهند. خاطرنشان مینماید علاه برمطالعات فوق که عمدتاً به طرح مباحث نظری و نتیجهگیریهای مدیریتی به منظور ارائه برنامه در جهت کاهش آسیبپذیری ساختمانها پرداخته است، طی سالیان اخیر پروژههای مقاومسازی متعددی در راستای بهبود وضعیت ساختمانهای ساخته شده مهم مورد مطالعه و اجرا واقع گردیده است. نمونهای از مطالعات حرفهای در این زمینه توسط یکی از مهندسین مشاور در خصوص 62 ساختمان صورت گرفته است که در این تحقیق مورد بررسی واقع گردید
محمود احمدی نژاد و جلال ابویی نژاد در پژوهش خود با عنوان »فاکتورهای موفقیت در استقرار موفقیت آمیز سیستمهای مدیریت کیفیت در صنعت ساخت کشور« چهار فاکتور اصلی استاندارد ایزو 9000 را در صنعت ساخت، تعهد مدیریت ارشد، سیستمها و فنون، جنبه منابع انسانی و تغییرات سازمانی میدانند. در این پژوهش با ارائه پرسشنامه به تعدادی از مدیران در صنعت ساخت کشور و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مهمترین فاکتور در استقرار موفقیتآمیز سیستمهای مدیریت کیفیت، تعهد مدیریت ارشد بیان شده است.
