بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این تحقیق عوامل موثر بر توسعه صادرات گل و گیاه زینتی در استان تهران بوده است این تحقیق از نظر هدف، پژوهشی کاربردی ودر دسته تحقیق های علمی قرار دارد. جهت بررسی فرضیه های مطرح شده و تجزیه و تحلیل های آماری از روش میدانی و از ابزار پرسشنامه به منظور گرد آوری داده ها استفاده شده است.
جامعه آماری این تحقیق صادرکنندگان گل و گیاه زینتی در استان تهران بوده است که تعداد اعضای جامعه مورد بررسی بالغ بر 98 نفر بوده است. در این تحقیق با توجه به محدود بودن جامعه مورد بررسی اقدام به نمونه گیری نشده و پرسشنامه بین تمامی اعضا توزیع شد که نهایتا تعداد 67 پرسشنامه برگشت داده شده است.در این تحقیق برای آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون t - آزمون میانگین یک جامعه - استفاده شده است. با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها نتایج حاکی از آن بوده است که عوامل اقتصادی و عوامل اجتماعی در امر صادرات تاثیر مثبتی بر صادرات گل استان تهران دارد.
مقدمه
یکی از اهداف کشورهای در حال توسعه، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است. دراین راستا شناخت عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی اهمیت ویژه ای دارد. بنابراین، اهمیت کاهش وابستگی اقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت از یک طرف و جایگاه صادرات و تنگناهای آن در مسائل اقتصادی از طرف دیگر کاملاً محسوس است. از جمله کالاهایی که در برخی از نقاط ایران قابل تولید است و همچنین ارزآوری بالایی دارد و می تواند به عنوان یکی از کالاهای عمده غیرنفتی در ترکیب صادرات کشور قرار گیرد، گلها و گیاهان زینتی می باشد.
تولید وپرورش گل و گیاه، بویژه تولید خارج از فصل آن در شرایط و محیطهای کنترل شده گلخانه ای، به یک بخش مهم در مجموعه باغبانی و کشاورزی تبدیل شده است و بسیاری کشورها با بهره گیری از دانش تولید و تجهیزات وارقام مناسب به تولید این محصولات می پردازند و علاوه بر تأمین نیاز داخلی، مبالغ قابل توجهی ارز از طریق صادرات آن کسب می کنند.
بسیاری از کشورهای صنعتی با پی بردن به آثار مفید استفاده از گلها وگیاهان زینتی، مانند افزایش بهره وری و ضریب امید به زندگی در محیطهای کاری، گیاهان زینتی را همچون کالاهای مصرفی وارد می کنند. ایران با برخورداری از تنوع مناسب آب و هوایی، داشتن نیروی کار ارزان و مناسب، میزان نور کافی، فراوانی ضایعات سلولزی و نزدیکی به بازارهای مصرف، برای تولید و عرضه انواع گل و زینتی بسیار اندک است. شناسایی عوامل تاثیرگذار در توسعه صادرات گل وگیاهان زینتی ایران و بالاخص استان تهران می تواند راهکار های مفید و ارزنده ای را در اختیار صادرکنندگان گل وگیاه جهت بهره برداری هر چه بهتر از این بازار قرار دهد.
بیان مساله
در جهان متلاطم و شتابان امروز، رفاه و آسایش، و افزایش سطح کیفیت زندگی از اهداف اساسی انسانها و جوامع می باشد. افزایش سطح رفاه مردم در گرو رشد و توسعه اقتصادی است و یکی از مولفه های رشد اقتصادی کشور ها، موفقیت در بخش صادرات می باشد.در حال حاضر یکی ازراهبردهای مهم در رشد اقتصادی در کشور ما، توسعه صادرات غیرنفتی است .
کاهش صادرات نفتی وجایگزینی صادرات غیرنفتی از اولویتهای بخش صادرات کشور است. با توجه به تحولات عظیم اقتصادی و گسترش صادرات، جایگاه ویژه صادرات غیرنفتی در تصمیمگیریها و مشارکت فعالانه آن در افزایش تولید ملی و نهاتاًی درآمد سرانه محسوستر گشته است. به دلیل وجود عوامل درونی و بیرونی موثر هنوز صادرات کشور نتوانسته است جایگاه واقعی خود را پیدا نماید.بنابراین شناخت دلایل موفقیتکشور در امر صادرات و استفاده از آن برای رفع موانع رشد و توسعه بازرگانی خارجی کشور یک ضرورت است.در اکثر کشورهای پیشرفته بویژه کشورهای صنعتی فعالیتهای وسیعی در این زمینه صورت گرفته و به راهکارهای علمی و عملی مناسبی منجر گردیده است.
توسعه صادرات معرف گرایش به آزادی در تجارت بین الملل است. این سیاست نشان می دهد یک ملت تا چه حد متوجه بازارهای خارجی و تابع نیازهای آن است .سیاست توسعه صادرات باعث تقویت تجارت خارجی آزادمی شود ، تجارت خارجی آزاد نیز باعث هدایت تولید و تخصیص منابع در جهتی می شود که کشور در آن جهت نسبت به خارج دارای مزیت نسبی است .تخصیص منابع در کارآمدترین رشته های تولید باعث چنان افزایشی در تولید داخلی و درآمدهای صادراتی می گردد که گویا جزء از راه تجارت خارجی تامین آن امکان پذیر نیست
از سوی دیگر باید توجه داشت که این بخش با تمام ظرافت وسختی کاری که در تولید با آن روبروست از موقعیت اقتصادی مناسبی برخوردار است و با توجه به ظرفیتهای طبیعی و همچنان توان صادراتی کشور و میزان رو به رشد تقاضای بین المللی می تواند درآمد ارزی بسیار مناسبی برای کشور تولید نماید. پاسخ اصلی که در این تحقیق سعی داریم به دنبال پاسخی برای آن باشیم اینست که عوامل موثر برصادرات گلهای زینتی در استان تهران کدامند؟
ضرورت و اهمیت تحقیق
در دنیای امروز، ارتباطات، مبادلات کالا، اطلاعات و فناوری بیش از پیش گسترش یافته و پیشرفت نموده است. تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا نسبت به گذشته، فرصت بهتری یافته اند تا در بازارهای بین المللی به رقابت بپردازند و از این طریق دامنه فعالیت خود را توسعه دهند. سنتی ترین راه ورود به این بازارها یعنی صادرات کالاها باعث پیشرفت بیشتر و گسترده تر، درآمد بیشتر و آگاه شدن مستمر از آخرین تحولات تکنولوژی و دانش نسبت به گذشته شده است. بالا بردن توان صادراتی موجب افزایش تولید داخلی و افزایش سطح اشتغال در زمینه های مختلف، بهبود کیفیت تولیدات و ایجاد زمینه های رقابت، با توجه به امکان عرضه بیشتر و بهتر محصولات تولیدی و تعادل تراز پرداخت ها در کشور می گردد
در کشور ما سالانه بیش از دو میلیارد ساخه گل بریده، 36 میلیون گل گلدانی، 137 میلیون اصله درخت و840 میلیون بوته گیاهی فصلی و نشایی تولید می شود.در همین حال مصرف سرانه گل در کشورهای اروپایی150 شاخه و در کشور ما کمتر از15شاخه است. از این اعداد و ارقام میتوان نتیجه گرفت که هنوز ارزش واقعی گل و گیاه در کشوری مانند ایران که تنوع آب و هوایی منحصر به فرد آن زبانزد خاص و عام بوده به درستی شناخته نشده است.
درکلانشهری همچون تهران تنها دو بازار عمده عرضه گل و گیاه وجود دارد و این درحالی است که بسیاری از شهرها،گل مورد نیازشان را از طریق این دو منبع تهیه می کنند.کارشناسان معتقدند که راه اندازی مرکز عرضه مستقیم گل و گیاه،یکی از راه های تعادل قیمت و افزایش سرانه ی این محصول محسوب می شود. اگرچه به تازگی گامهای موثری در راستای ایجاد مراکز عرضه و فروش گل و گیاه برداشته شده است اما باید توجه داشت که تداوم این اقدامات میتواند به افزایش سطح سرانه مصرف و همچنین کاهش ضایعات گل کمک شایانی نماید
ادبیات و پیشینه تحقیق
صادرات عبارتست از ارتباط و کار کردن با بازارهای حرفه ای و حرفه های بازار در آن سوی مرزها. صادرات نقطه آغاز ارتباط برقرار کردن با دیگران است. صادرات برای رشد و توسعه اقتصادی کشور است که از فروش تولیدات یا خدمات به کشورهای دیگر برای کسب درآمد ارزی حاصل می شود و در برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل اقتصادی کمک شایانی می نماید
عمده ترین هدف شرکتها از ورود به بازارهای بین المللی، ایجاد فرصت های مناسب برای کسب سود است. همین دلیل، باعث می شود تا تعدادی از شرکتها پس از دریافت سفارشی غیرقطعی از خارج، به تحقیق در فرصت های موجود در آن بازار خارجی، برانگیخته شوند. وقتی شرکتی به طور قطع تصمیم می گیرد وارد بازار خارجی شود، مجبور است به طور جدی و موثر خود را متعهد به ارائه پیوسته کالا و خدمات بداند. صادرات، آسانترین و کم هزینه ترین راه ورود به بازارهای خارجی است
منظور از صادرات کالا، صدور قطعی کلیه کالاهایی است که در داخل کشور تولید شده و یا بصورت مواد اولیه و یا کالای نیمه ساخته یا قطعات جداگانه به کشور وارد شده و پس از تغییر شکل یا مونتاژ به طور قطعی صادر می گردد
یکی از مشکلات اقتصادی کشورهای در حال توسعه تک محصولی بودن اقتصاد آنهاست. به این ترتیب که بخش عمده ای از درآمدهای ارزی این کشورها منحصراً از طریق صدور یک یا چند قلم کالای محدود به دست می آید. بدیهی است که هر گونه نوسان غیرعادی در قیمت این کالا یا کالاهای محدود به وجود آید که منبع اصلی این کشورها را تشکیل می دهند، اثرات پردامنه ای در کل اقتصاد این کشورها بر جای خواهد گذاشت. به عنوان نمونه اتکا به درآمدهای حاصل از صدور نفت در ایران دست کم از ربع قرن پیش مانع از آن شده که مسئولان برنامه ریزی برای ایجاد تنوع در منابع درآمدهای ارزی و توسعه صادرات غیرنفتی چاره اندیشی اساسی کنند. چراکه از سالیان گذشته ساختار اقتصادی کشور بر اساس واردات و مصرف از محل درآمد حاصل از فروش نفت طرح ریزی شده بود و درآمد صادرات غیرنفتی رقم قابل توجهی از کل درآمد ارزی کشور را تشکیل نمی داد
عوامل موثر بر صادرات غیرنفتی
تا کنون مطالعات و پژوهش های زیادی در مورد وضعیت صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران صورت گرفته است. عمده این پژوهش ها بر تاثیرگذاری عوامل قیمتی مثل نرخ ارز بر صادرات تاکید داشته و به عوامل غیر قیمتی مبنایی توجهی نداشته اند
در مورد عوامل تأثیرگذار بر صادرات، نظریاتی وجود دارد که بر روی نقش مؤثر و قابل ملاحظه عوامل قیمتی مانند نرخ ارز، سیاستهای ارزی، سیاستهای پولی و قیمتی تأکید می کند. بر اساس این نظریات، متغیرهای قیمتی و اصلاح آنها می تواند عوامل غیر قیمتی و پایه ای نظیر بهره وری، کیفیت و رقابت پذیری را ارتقا بخشد. در واقع، بر اساس این نظریه، در همه وضعیت های ساختاری و نهادی اقتصادها، قیمتها نقش یکسان و منحصر به فردی دارند. قیمت تنظیم کننده همه امور و تصحیح کننده همه کاستیها و موانع و عدم تعادلها است. راهکار اساسی و محوری این نظریه، برای ارتقای صادرات و به ویژه صادرات صنعتی و شتاب دادن به آن، سیاست ارزی تضعیف پول ملی است.
