بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر عدم تمایل دبیران به تحقیق و پژوهش در آموزش و پرورش از دیدگاه دبیران دوره راهنمایی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت و هدف، این تحقیق از نوع توصیفی - کاربردی به شیوه پس رویدادی است.
جامعه آماری شامل کلیه دبیران دوره راهنمایی شهرستان نکا در سال تحصیلی 93-94 ، تعداد 324 نفر می باشد که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان متناسب با جامعه آماری، تعداد 176 نفر به عنوان نمونه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. از پرسشنامه محقق ساخته برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است .
پایایی سوالات با استفاده از فرمول آلفای کرانباخ 0,85 مورد سنجش و تایید قرارگرفت، تحلیل داده ها به وسیله آزمون مجذور کای و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین وضع اقتصادی و معیشتی دبیران، عدم حمایت مسئولان از نتایج تحقیقات، عدم تشویق دبیران پژوهنده، میزان رضایت شغلی دبیران، عدم دسترسی به اطلاعات و منابع آموزشی با تحقیق گریزی آنان رابطه معناداری وجود دارد.
.1 مقدمه
امروزه تمامی کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه برای حفظ یا ایجاد بنیان های توسعهیافتگی و ارتقای قدرت رقابت خود با دیگر کشورها، علم و فناوری را به عنوان محور اصلی فعالیت های خود مورد توجه قرار دهندمی . علم و فنّاوری محصول فعالیّت های پژوهشی است و در صورتی که فعالیّت های علمی و پژوهشی با سایر فعالیّت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیب گردد؛ قطعاً توسعه پایدار حاصل خواهد گردید. در جهان رقابتی امروز، یکی از ابزارهای مهم برای ایجاد تحول و بقای سازمانی و رسیدن به اهداف و رسالت های مورد نظر برنامه ها و رویکردهای نوین آموزش ، تحقیق وپژوهش است.
تحقیق و پژوهش کلید طلایی رشد و توسعه است، تحقق موفق رشد و توسعه در هر جامعه ای در گرو انسان های محقق ، پژوهشگر ، پژوهنده و به طور کلی توسعه یافته است که قدر و اهمیت تحقیق و پژوهش را دانسته و به آن ها بها دهند.
بدون تردید آموزش و پرورش به عنوان موتور محرک توسعه قلمداد می شود. به گونه ای که درجه توسعه یافتگی جوامع با میزان توجه دولت ها به این نهاد مهم وتاثیر گذار ارتباط دارد، هر جامعه ای که نسبت به این موضوع توجه و اهتمام بیشتری داشته باشد در واقع بستر مناسب و مطمئنی برای رشد و بالندگی فراهم نموده و به تبع آن تعادل ، دوام و بقای جامعه را نیز تضمین کرده است.
.2 ارسال مقالات کامل
اهمیت و جایگاه پژوهش و تحقیق در توسعه همه جانبه برکسی پوشیده نیست، تحقیق و پژوهش شاهراه ورود به خودکفایی و استقلال همه جانبه است تا جامعهای از نظر علمی جایگاه مورد قبولی در جهان کنونی نداشته باشد نمیتواند از استقلال سخن بگوید. در جهان کنونی جامعهای مستقل است که در داد و ستد اطلاعاتی تنها گیرنده و مصرف کننده نتایج تحقیق و پژوهش دیگران نباشد زیرا در این صورت آنچه او لازم دارد در اختیار او قرار نمیدهند، بلکه آنچه دیگران میخواهند و با منافع ملی آنها سازگار است ارایه میدهند
آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان نظام آموزشی و نهادی که مسئولیت هدایت نسل های جدید را بر دوش دارد برای ای نکه بتواند رسالت خود را به خوبی انجام دهد نیاز به پژوهش دارد. مطالعه و تحقیق دو مقوله ی اساسی آموزش و پرورش در دنیای امروزی محسوب می گردد . هر نظام آموزشی که به این مقوله مداقه و التفات کافی بکند ، بی شک آینده درخشانی را برای جامعه ی خود رقم خواهدزد.
برای دستیابی به این مهم ، معلمان نقش بسزائی دارند. امروزه برهیچ کس پوشیده نیست که حضور فیزیکی و آموزش درمکان های خاص آموزشی، تنها برای کسب دانش مهم نیستند ، بلکه پژوهش و تحقیق درعصر کنونی از مهم ترین عوامل تولید و افزایش دانش است. دبیران بوسیله تحقیقات اولا به بهبود کیفیت تعلیم و تربیت کمک می نمایند و ثانیا توانائی هائی را که از طریق آموزش بدست آوردند ازطریق پژوهش می توانند افزایش دهند
عدم علاقه دبیران به تحقیق و پژوهش مساوی با رکود جامعه در تمامی شاخص های توسعه است . لذا باید به دنبال کشف مواردی باشیم که این ضعف را در جامعه آموزش و پرورش ایجاد کرده است . این تحقیق به دنبال کشف همین موارد است. حال سوال اینجاست، دلیل این ضعف موجود در آموزش و پرورش چیست ؟ چرا دبیران به دنبال تحقیق و کشف واقعیت های جدید نمی روند ؟ علت تحقیق گریزی و عدم علاقه آن ها به تحقیق و پژوهش چیست؟
.3 مروری بر ادبیات تحقیق
-3-1 مفهوم تحقیق و پژوهش
پژوهش معادل کلمه Ingury است که اسم مصدر پژوهیدن است به معنی رسیدگی کردن رسیدن، درست کردن، بازجویی ، پژوهش ، مطالعه، حقیقت، واقعیت - فرهنگ معین - ، پی جویی ، جویایی ، بازجستن ، جستجو ، ، بازجست ، محض ، تفحص ، بحث ، تجسس ، رسیدگی ، بر رسیدن ، تحقیق ، استفسار ، تتبع ، - فرهنگ عمید - در جایی دیگر پژوهش به معنی مؤاخذه ، عقاب ، جاسوسی ، خبرچینی ، احوال پرسی و استعلام حال هم آمده است.
واژه تحقیق اززبان عربی گرفته شده و در زبان فارسی به معنای رسیدگی کردن، بررسی،بازجویی - فرهنگ قریب - وارسی واقعیت - فرهنگ نفیسی - راست و درست کردن ، بازجویی کردن - فرهنگ عمید - به کار رفته است.همچنین به معنی به کنه مطلب رسیده و واقع چیزی را بدست آوردن،واجب کردن وتأکید واثبات کردن چیزی را، برآوردن، روا کردن - فرهنگ دهخدا، ص - 428 به طور کلی تحقیق را دانشمندان مختلف به گونه های متفاوت تعریف کرده اند که آن ها را به اختصار جمع بندی می نماییم.
از نظریک دانشمند علوم اجتماعی، یا پژوهشگری که در علوم کاربردی تحقیق می کند ، تحقیق عبارتست از » فرآیندی که پژوهشگر می کوشد بدان وسیله پیچیدگی های روابط متقابل بین افراد را بهتر درک کند .« به گفته کاپلن» 1 تحقیق چیزی جز منطق بازسازی شده علم نیست « - اعرابی و پارسائیان، - 31: 1377 تحقیق به غور و تعمق و بررسی در موضوع خاصی گفته می شود تا در نتیجه جمع آوری مطالب، مقایسه و نقد آنها ، محقق به حقیقت مطلب دست یابد.
هرگونه فعالیت منظم جهت مطالعه مسائل برای رسیدن به اصول کلی تحقیق نامیده می شود. به عبارت دیگر تحقیق عبارتست از کاربرد روش های علمی در حل یک مسأله یا پاسخ گویی به یک سؤال به زبان ساده تحقیق یعنی : مسأله یابی یا راه حل یابی. از دیدگاه کرلینجر2 تحقیق عبارتست از بررسی و مطالعه منظم ، کنترل شده و آزمایش قضیه های فرضی درباره روابط احتمالی بین پدیده های طبیعی و دیدی انتقادی
تحقیق را به شیوه های متفاوت طبقه بندی نموده اند که در زیر جمع بندی این نظرات ارائه شده است
انواع روش تحقیق از نظر هدف:
- 1 کاربردی - تصمیم گرا - :هدف آن دستیابی به پیامدهای عملی، پیدا کردن راه حل برای مسائل واقعی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص.
- 2 بنیادی - نتیجه گرا - : هدف آن آیجاد و آزمون نظریه،کشف حقایق اساسی،گسترش مرزهای دانش و تبین روابط بین پدیده هاست..
انواع روش تحقیق از نظر موقعیت :
- آزمایشگاهی: تحقیقی که در موقعیت آزمایشگاه انجام می شود.در این تحقیق محقق امکان کنترل زیاد بر فرایند تحقیق را دارد
- میدانی: نحقیقی که در موقعیت واقعی زندگی انجام می شود و نتایج آن اسانتر از تحقیق آزمایشگاهی قابل تعمیم است.
انواع تحقیق از نظرزمانی:
- گذشته نگر: تحقیقی که درباره رویدادهای مربوط به زمان گذشته انجام می شود.
- آینده نگر: تحقیقی که محقق باید رخداد آنها را طی دستکاری هائی نسبت به یک متغیر بوجود آورد.
-3-2 ضرورت توجه معلمان به تحقیق و پژوهش
در جامعه امروزی تحقیق و پژوهش و مطالعه نتایج و یافته های پژوهشی برای یک معلم ضرورت مهمی به شمارمی آید.پژوهش وتحقیق باشغل معلمی درآمیخته است ویک فعالیت جنبی و اضافی دیگری نیست.بلکه پژوهندگی در ذات شغل معلمی نهادینه شده است.معلم بودن بدون پژوهندگی بی معناستاصلاً. امکان ندارد معلمی بگوید من معلم هستم ولی پژوهنده نیستم. باید توجه داشت که سیمای معلم پژوهنده را نباید طوری ترسیم کرد که همه هدف این باشد که اقدام پژوهی بکنند به خاطر این که پاداش بیرونی بگیرند. - ساکی عضو هیئت علمی پژوهشکده تعلیم و تربیت - تحقیق و پژوهش لازمه هر تغییر و تحول است معلم خوب معلمی است که هدفش فقط درس دادن نباشد بلکه معلم خوب معلمی است که خوب درس بدهد، خوب فکر کند و خوب تغییر دهد.
معلمان و مدرسان باید به امر پژوهش معتقد باشند ،درامرآموزش فقط درس دادن ملاک نیست بلکه گاهی اوقات ممکن است روش تدریس درمدارس و مناطق مختلف متفاوت باشد که دراین صورت معلمان باید از ابتکاروخلاقیت لازم برخوردار باشند.برخی افراد تحقیق را به معنای رونویسی از دستاوردهای دیگران میدانند که این رونویسی فقط اتلاف بیتالمال است وهیچ بازتاب ونتیجهای ندارد.درتحقیق وپژوهش رعایت اخلاق حرف نخست رامیزند وافراد بایداین مهم راموردتوجه جدی قراردهند..
امروزه همه مشاغل رو به حرفه ای شدن و تخصصی شدن حرکت می کنند. معلمی نیز افزوده بر هنر بودن ؛ مستلزم مهارت داشتن در حرفه خود است. هم چنان که پزشک برای عمق دادن به حرفه خود روی بیماران و بیماری ها دست به پژوهش می زند تا نحوه ی مداوا را بهتر از پیش گرداند؛ معلمان نیزبرای بهسازی حرفه خود که همانا آموزش و یادگیری و رهبری دانش آموزان در راه بالندگی و رشد همه جانبه است ؛ از مهارت های پژوهشی دست کم ازپژوهش در سطح کلاس درس و مدرسه برخوردار باشند. قضاوت های معلمان اگر مبتنی بر یافته های پژوهشی برخاسته از کلاس درس و محیط مدرسه نباشد از اعتبار بالایی برخوردار نخواهدبود.پژوهندگی ؛ معلمان را به آزادگی و استقلال رای رهنمون می شود.
وقتی معلم دست به پژوهش می زند خود را از قیودات القا شده توسط دیگران رها می سازد. معلمان از صورت کارگزار صرف بودن و مطیع اوامر بالادستی ها شدن خارج می شود و خود به عنوان داور حرفه ی آموزشی یعنی حرفه معلمی آزادانه و اندیشمندانه تصمیم گرفته و عمل می کنند. چرا که عمل شان بر مبنای پژوهش و بازتاب سنجیده حاصل از جریانات کلاس و مدرسه خواهد بود. با پژوهشگر شدن معلمان فاصله نظر و عمل که همواره مورد انتقاد اکثر صاحب نظران و دست اندرکاران است از میان می رود . میان نظرات علمی و دانشگاهی و کلاس درس پیوند حاصل می شود.
خود معلمان بالنده شده و رشد می یابند ؛ خودباوری در آنان تقویت می شود. به موضوع ها و مسائل محلی و منطقه ای توجه کافی می شود. حس تعلق و مشارکت جویی در آنان تقویت می شود ؛ اعتبار کارشان بیشتر می شود و خلاقیت های شان گسترش می یابد. پژوهنده شدن معلمان سبب رشد پرسشگری در محیط مدرسه و کلاس می شود. اگر آموزش مبتنی بر پژوهش باشد ؛ به ناچار بافت مدارس سراسر بر مبنای پرسش ها و پاسخ ها شکل خواهد گرفت.
در نتیجه ضمن بالنده شدن خود معلمان ؛ دانش آموزان نیز روحیه پژوهشگری و پرسشگری پیدا خواهند کرد. محک تمام ارزش ها و نظرات و عمل ها پژوهش خواهد شد. در چنین فرایندی در کلاس و مدرسه ؛ قطعیت و مطلق جای خود را به نسبیت و خردورزی خواهد داد. هیچ چیزازپیش برای معلم و شاگرد - البته در عرصه علوم و فنون و نحوه اندیشیدن و جز این ها - قطعی و یقینی نخواهد بود. تفکر و عمل ؛ نقش محوری خواهد داشت که در هر محل و منطقه به صورت های گوناگون مطرح می شود.
-3-3 پیشینه تحقیق
شمس مورگانی - 1381 - در تحقیقی به بررسی علل عدم علاقه معلمان منطقه زرین شهر به فعالیت های پژوهشی پرداخت. یافته های پژوهش نشان داد معلمانی که دارای تحصیلات بالایی هستند ، نسبت به دیگر معلمان دارای قدرت و توانایی علمی بیشتری بوده و در نتیجه تمایل بیشتری به انجام تحقیقات دارند
