بخشی از مقاله
چکیده:
جهت ارزیابی خصوصیات کمی مینی تیوبر ارقام سیب زمینی تحت تاثیر ترکیبات مختلف بستر کشت مطالعه اي در گلخانه و بر اساس آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره در قالب طرح کاملا" تصادفی انجام شد که در آن فاکتور اول در سه سطح شامل سه رقم سیب زمینی آگریا - V1 - ، اسپریت - V2 - و ساتینا - V3 - و فاکتور دوم در 14 سطح شامل بستر هاي کاشت مختلف بودند.
نتایج تجزیه واریانس حاصل از اندازه گیري صفات مورد مطالعه نشان داد که بین اثرات اصلی بسترکاشت و اثرات اصلی ارقام از لحاظ صفات تعداد ساقه هاي اصلی، حجم مینی تیوبرها در هر بوته و تعداد برگ هاي سبز موقع برداشت اختلاف معنی دار در سطح احتمال 1 درصد وجود دارد. بستر کاشت ورمی کمپوست خالص - - 6 بیشترین تعداد ساقه هاي اصلی و حجم مینی تیوبر ها در هر بوته را تولید کرد که با بسترهاي کاشت شماره 12، 5، 11، 14، 9 و 13 در گروه مشترکی قرار گرفتند.
بسترهاي کاشت شماره 12، 5، 11، 14، 13، 8، 4 و10 براي صفات حجم مینی تیوبر ها و تعداد ساقه هاي اصلی در گروه هاي مشترکی قرار گرفته و در برخی موارد با بسترکاشت ورمی کمپوست خالص همانند بودند. نتایج نهایی این تحقیق نشان داد که بستر کاشت ورمی کمپوست خالص و رقم اسپریت بهترین شرایط را نسبت به دیگر بستر هاي کاشت و ارقام براي افزایش تعداد مینی تیوبرها فراهم می نماید.
.1 مقدمه
گیاه سیب زمینی - Solanum tubersum. L. - یکی از گیاهان نوپا در بین محصولات زراعی جهان است و جنبه هاي تغذیه اي، اجتماعی و اقتصادي این گیاه مهم طی سالهاي اخیر جالب و قابل توجه بوده است. افزایش عملکرد گیاه سیبزمینی همانند گیاهان زراعی دیگر، یکی از اهداف ضروري جامعه امروزي براي هماهنگی با افزایش جمعیت جهان است. نظر به اینکه پیشرفت و توسعه در کشاورزي فقط از راه شناخت علمی و اصولی اثر عوامل محیطی در رشد و نمو گیاه امکان پذیر است و براي بهبود شرایط محیط کشت به کارگیري صحیح نهادههاي کشاورزي نظیر استفاده از بذر سالم، بستر کاشت، ماشینآلات، آب، کود اعم از آلی و شیمیایی، سموم دفع آفات و امراض و بذر اصلاح شده الزامی میباشد
یکی از مهم ترین عوامل در سیستم هاي کشت بدون خاك، انتخاب بستر کشت مناسب می باشد
ویژگی هاي فیزیکی و شیمیایی بسترهاي رشد بر عملکرد و کیفیت محصول موثر هستند
هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ترکیبات مختلف بستر کاشت حاصل از ورمی کمپوست، پیت ماس، خاك جنگل، خاك منطقه، ماسه و پرلایت بر خصوصیات کمی مینی تیوبرهاي ارقام سیب زمینی در منطقه اردبیل بود.
.2 روش تحقیق
این آزمایش در سال زراعی 93-92 در گلخانه شرکت تعاونی تهیه هسته اولیه بذور سبلان اردبیل واقع در کیلومتر 8 جاده اردبیل بر اساس آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی اجراء شد. تیمارهاي آزمایش عبارت بودند فاکتور اول در سه سطح شامل سه رقم سیب زمینی آگریا - V1 - ، اسپریت - V2 - و ساتینا - V3 - و فاکتور دوم بستر کاشت در 14 سطح شامل - 1 ماسه خالص - 2 پرلیت خالص - 3 خاك خالص مزرعه - 4 خاك خالص جنگل - 5 پیت ماس خالص - 6 ورمی کمپوست خالص %50 - 7 ماسه50، % خاك منطقه، خاك جنگل، ورمی کمپوست به نسبت مساوي %33 - 8ماسه، 77،% خاك منطقه، خاك جنگل، ورمی کمپوست به نسبت مساوي %25 - 9ماسه، %75خاك منطقه ورمی کمپوست، خاك جنگل به نسبت مساوي %20 - 10ماسه، %40خاك منطقه، %40خاك جنگل%20 - 11ماسه، %40خاك جنگل، %40ورمی کمپوست %20 - 12ماسه، %20خاك منطقه، %60 ورمی کمپوست %15 - 13 ماسه، %35خاك منطقه، %35ورمی کمپوست، %15 پیت ماس %15 - 14 ماسه، %35خاك جنگل، %35 ورمی کمپوست، %15 پیت ماس به صورت ترکیب حجمی بود.
بعد از انتقال گیاهچههاي مورد نظر - رقم اگریا ، اسپریت و ساتینا - ، به گلخانه جهت سازگاري و کاشت در گلدانها در سه تکرار با آبیاري قطره اي ترکیبی از محلول غذایی تهیه شده که در تکمیل آن از نانو کودهاي ریز مغذي نیز استفاده گردید و به طور منظم با فواصل معمول در گلخانه اجرا شد، به منظور اندازه گیري وزن اندام هاي مختلف گیاه نمونه برداري انجام و به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایشگاه تعداد ساقه اصلی، حجم غده چه و تعداد برگ هاي سبز در موقع برداشت سیب زمینی تعیین شدند. تجزیه واریانس با نرم افزار آماري SAS و مقایسات میانگین بر اساس آزمون دانکن محاسبه شده و همچنین رسم نمودار ها با نرم افزار Excel انجام شد.
.4 نتایج و بحث:
نتایج تجزیه واریانس حاصل از اندازه گیري صفات مورد مطالعه نشان داد که بین بستر کاشت و رقم از نظر صفات تعداد ساقه هاي اصلی، حجم مینی تیوبر در هر بوته، تعداد برگ هاي سبز موقع برداشت اختلاف معنی دار در سطح احتمال 1 درصد وجود دارد. - جداول1 و . - 2 نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات مختلف نشان داد که بیشترین تعداد ساقه هاي اصلی به بستر کاشت 14 مربوط بود، بنابراین بهترین بستر کاشت براي تولید تعداد ساقه هاي اصلی در هر بوته بستر کاشت 14 و کمترین آن مربوط به بسترهاي کاشت 1، 3 و 2 بود - جدول . - 2 ورمی کمپوست و پیت ماس خصوصیات فیزیکی و شمیمیایی خاك را بهبود می بخشد و همچنین ،موجب افزایش بعضی از عناصر به خاك و بهبود و افزایش رشد گیاهان می شود، کاربرد بستر کاشت حاوي ورمی کمپوست افزایش رشد شاخ و برگ سیب زمینی را درپی داردو بر افزایش تعداد ساقه هاي اصلی و فرعی این گیاه تاثیر گذار است
با توجه به جدول - 2 - ، بستر کاشت 6 داراي بیشترین حجم مینی تیوبرها در هر بوته بود که با بسترهاي کاشت 12، 5 و 11 در گروه مشترکی قرار گرفت و با دیگر بسترهاي کاشت اختلاف معنی داري داشت. نتایج کلی آزمایش نشان داد که بهترین بستر کاشت مربوط به بستر کاشت 6 بود که داراي بیشترین حجم مینی تیوبرها در هر بوته بود و بستر کاشت 2 نیز کمترین حجم مینی تیوبرها در هر بوته را به خود اختصاص داد.
حسن پناه و همکاران - 1388 - طی بررسی تاثیر بسترهاي کشت به دست آمده از مناطق مختلف ایران بر روي عملکرد مینی تیوبرها نشان دادند که بالاترین حجم و وزن مینی تیوبرها در بسترهاي کاشت خاك نئوژن و پیت ماس جنگل با زئولیت بالا به دست می آید.
نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که بسترکاشت 6 داراي بیشترین تعداد برگهاي سبز شده موقع برداشت بود که با بسترهاي کاشت 12، 5، 11 و 13 درگروه مشترکی قرار گرفت و با سایر بستر هاي کاشت اختلاف معنی داري داشت، همچنین در گروه دوم بسترهاي کاشت 14، 4 و 7 نسبت به باقی مانده گروه ها بیشترین تعداد برگ هاي سبز موقع برداشت را داشتند.
نتایج کلی آزمایش نشان داد که بسترکاشت 6 بیشترین تعداد و بستر کاشت 2 کمترین تعداد برگ هاي سبز موقع برداشت را به خود اختصاص دادند - جداول 1و. - 2 جارج و همکاران - 2000 - دریافتند که بستر کاشت هاي حاوي ورمی کمپوست موجب افزایش تعداد برگ در بعضی از محصولات از جمله سیب زمینی می شود.
جدول -1 تجزیه واریانس صفات کمی غده چه ي ارقام سیب زمینی در بسترهاي مختلف کاشت
جدول -2 مقایسه میانگین اثرات بسترهاي مختلف کاشت بر روي صفات اندازه گیري شده سه نوع غده چه ي ارقام سیب زمینی
