بخشی از مقاله
چکیده
امروزه نقش فرنچایزینگ به عنوان یک نوع فعالیت کارآفرینانه در توسعه اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. البته در میان دیگر انواع فعالیتهای کارآفرینانه، فرنچایزینگ منحصر به فرد است، از این جهت که دربرگیرنده شکل های اقتصادی با منافع دو جانبه و از نظر قانونی متمایز است از این جهت فرنچایزینگ یکی از برجسته ترین پیشرفت های اقتصادی در قرن بیستم، به عنوان یک روش انجام کسب و کار محسوب می شود. محققینی که در زمینه فرنچایزینگ به مطالعه پرداخته اند بیان کرده اند که بخش عمده ای از کسب و کارهای خرده فروشی، کسب و کارهایی هستند که به فرنچایزینگ می پردازند.
این مقاله در پی آن است که مطالبی را که درباره فرنچایزینگ تاکنون تدوین و ارایه شده است مورد بررسی و مرور قرار داده است. از جمله موضوعاتی که به آن اشاره شده است می توان به تاریخچه فرنچایزینگ، انواع فرنچایزینگ، مزیتهای فرنچایزینگ، تفاوت فرنچایزینگ و لایسنسینگ، رابطه فرنچایزینگ و کارآفرینی، فرنچایزینگ بین المللی و دیگر مسائل مطرح در زمینه فرنچایزینگ اشاره کرد. در انتها نیز جمعبندی نسبت به مطالب ارائه شده صورت گرفته است.
مقدمه
به منظور در اقتصاد جهانی و در بحران های مالی، فرنچایزینگ گزینه ای است که اجازه می دهد بازرگانان به بازار جدید وارد شده و ادامه حیات دهند - . - Alon et al, 2012 موضوع رشد در کسب و کارهای کوچک و متوسط از اهمیت به سزایی برخوردار است به طوریکه این کسب و کارها برای بقای خود نیازمند رشد هستند. فرنچایزینگ با داشتن ریسک کم و منفعت طولانی مدت سبب رشد پایدار در کسب و کارهای کوچک و متوسط می شود. در تحقیقات انجمن بین المللی فرنچایزینگ بیان شده است که: فرنچایزینگ مهمترین نیرو در ایجاد انقلاب کارآفرینانه در دنیا بوده است که همچنان با تقویت اقتصاد سست به ایجاد کسب و کار و مشاغل جدید می پردازد
مطالعه جامعی درباره تاثیر اقتصادی کسب و کارهای فرنچایزینگ توسط انجمن فرنچایزینگ بین المللی صورت گرفته است که نشان می دهد تقریبا از هر 12 کسب و کار در امریکا یک کسب و کار در حوزه فرنچایزینگ است.
براساس این مطالعه بیش از 18 میلیون نفر در حوزه فرنچایزینگ مشغول به فعالیت هستند و بیش از 000،760 کسب و کار در حوزه فرنچایزینگ وجود دارد که خروجی اقتصادی آن بیش از 1,53 ترلیون دلار می شود که نزدیک به %10 اقتصاد بخش خصوصی میباشد
شرکتهای فرنچایز، به طور فزاینده توسعه بین المللی را به عنوان استراتژی کلیدی در تحقق اهدافشان برای شناخت جهانی، رشد، سود، خلق ارزش برای سهامدارانشان مورد استفاده قرار می دهند.
بنا به تحقیق انجمن بین المللی فرنچایزینگ - 2013 - ، حدود 79 درصد از شرکتهای فرنچایز تمایل به ایجاد شعبه فرنچایز در دیگر کشورها در 3 سال آینده را داشته اند که نسبت به سال 1989 در حدود %70 رشد را نشان می دهد - . - Kacker et al, 2016 فرنچایزینگ سهم بزرگی در بخش های گوناگون صنعت غذایی داشته است و نقش بسیار مهمی در موفقیت آن ایفاء می نماید
دنیا از نظر فروش و همچنین تعداد فروشگاه ها، فرنچایزینگ در بخش مواد غذایی بیش از دیگر بخش ها متداول است. البته دیگر بخش های خرده فروشی هم چون مستغلات، هتل ها، متل ها، مشاوره کسب و کار، خدمات خودرو و غیره به طور گسترده از فرنچایز استفاده می کنند
در ادامه به تعریف فرنچایزینگ، انواع فرنچایزینگ، تاریخچه فرنچایزینگ، مزیتهای فرنچایزینگ، تفاوت بین فرنچایزینگ و لایسنسینگ، رابطه فرنچایزینگ و کارآفرینی، نقش و اهمیت فرنچایزینگ در اقتصاد کشورها، فرنچایزینگ بین المللی، نقش و اهمیت فرنچایزینگ بین المللی در اقتصاد کشورها، استراتژی های گسترش فرنچایزینگ بین المللی، تئوری های مورد استفاده در فرنچایزینگ بین المللی و نقش امتیاز دهنده در فرنچایزینگ بین المللی اشاره می گردد.
فرنچایزینگ
فرنچایزینگ عملیات استفاده از مدل کسب و کار موفقیت آمیز در کسب و کارها می باشد. ریشه ی فرانسوی و انگلیسی کلمه فرنچایزینگ کلمه فرانس1 می باشد که به معنی" آزاد"2 است که به عنوان اسم و فعل مورد استفاده قرار می گیرد . - Khan, 2014 - فرنچایزینگ برای امتیازدهنده یک گزینه برای ایجاد زنجیره ای از کسب و کارها می باشد که به توزیع کالاهای او می پردازند در حالیکه او در طول زنجیره نیاز به سرمایه گذاری و داشتن مسئولیت ندارد. در فرنچایزینگ موفقیت امتیازدهنده بستگی به موفقیت امتیازگیرنده دارد. امتیازگیرنده در فرنچایزینگ انگیزه بیشتری نسبت به یک کارمند در کسب و کار دارد زیرا او نقش عمده و مستقیمی در عملیات کسب و کار ایفاء می کند. در اصل، امتیازدهنده عرضه کننده ای است که به امتیازگیرنده اجازه می دهد به توزیع کالای عرضه کننده و از علامت تجاری عرضه کننده استفاده نماید و در مقابل هزینه ای را برای این استفاده به عرضه کننده که امتیازگیرنده می باشد، بپردازد
فرنچایزینگ یک توافق بین سازمانی است که در آن تولید کننده حق استفاده یا فروش محصول یا خدمت خود را به یک کسب و کار مستقل که باید عملیات خود را به شیوه ای خاص، در مکانی خاص و برای دوره مشخص واگذار می کند
فرنچایزینگ یک روش خاص برای توزیع کالا و خدمات است. گیتس - 2000 - 3 بیان می کند که فرنچایزینگ یک کسب و کار نیست بلکه روشی برای انجام کسب و کسب و کار است. او بیان می کند که بازاریابی و فرنچایزینگ یک روش نوآورانه برای توزیع کالا و خدمات است. انجمن فرنچایز استرالیا اشاره کرده است که فرنچایزینگ یک رابطه کسب و کاری است که در آن امتیاز دهنده برای خود امتیازگیرنده ای انتخاب کرده و با دادن حق اجازه فعالیت در زمینه فعالیت و نام خود و برای دوره زمانی مشخص، کالا و خدمات خود را توزیع و به فروش می رساند
به طور کلی در محیط کسب و کار فرنچایزینگ سه عامل وجود دارد: امتیازدهنده - مالک کسب و کار و دارنده نام سیستم کسب و کار - ، سیستم - کسب و کاری که در آن سرمایه گذاری شده است - و امتیاز گیرنده - سرمایه گذاری که حق استفاده از فعالیت امتیازدهنده را می خرد - ، که این عوامل تحت عنوان یک قرارداد با هم مربوط می شوند
باسوک - 2000 - 4 بیان کرده است که شکل کسب و کار فرنچایزینگ، امروزی و ضروری می باشد چرا که فرنچایزینگ موفقیت آمیزترین روش برای توزیع کالا و خدمات در دنیای کسب و کار امروزه می باشد. تعدادی از مدل های کسب و کار وجود دارند که شامل تولید کننده - خرده فروش، تولید کننده - عمده فروش، عمده فروش- خرده فروش و خرده فروش- خرده فروش می شود. این مدل ها به ایجاد فرنچایزینگ به عنوان استراتژی که دارای سریعترین رشد در دنیای امروز کسب و کارها است، کمک می کند
در ضمن انجمن بین المللی فرنچایزینگ بیان می کند که فرنچایزینگ یک رابطه ادامه داری است که در طی آن امتیاز دهنده اجازه ی ممتازی برای فعالیت در اختیار امتیاز گیرنده قرار می دهد براین اساس امتیاز گیرنده را در امور آموزش، فروش و مدیریت یاری می رساند
بنا به گفته مارتین و جاستیس - 1993 - 5 هنگامیکه سرمایه های در دسترس شرکتها نسبت به میزان لازم برای بهره برداری از فرصتهای سودآور براساس هزینه های جاری کمتر باشد، محدودیتهای سرمایه ای رخ می دهد. توانایی شرکتها برای رشد به خاطر نبود سرمایه های در دسترس محدود می شود. در این مواقع منابع غیر سنتی مانند فرنچایزینگ می تواند هزینه کمتری برای رشد شرکتها بدست آورد و مشوقی برای شرکتها برای رشد باشد. شبکه ای که از طریق فرنچایزینگ ایجاد می شود، شبکه ای خواهد بود که در طول آن از نام یکسان و مواد یکسان استفاده می شود، از طریق آن محصولات مشابهی فروخته می شود و همچنین شبکه فرنچایزینگ از یک سیستم توزیع منسجم و از تبلیغات سرتاسری برای بهبود نام برند شبکه فرنچایزینگ استفاده می کند.
به تدریج و با توسعه شبکه فرنچایزینگ در بازارهای دیگر باعث ایجاد صرفه جویی نسبت به مقیاس شده و از طریق تبلیغات گسترده باعث گرایش مشتریان بیشتری به شبکه فرنچایزینگ می شود. شبکه فرنچایزینگ باعث می شود که قدرت اقتصادی ایجاد می شود که از این طریق شرکت های کوچک نوپا را به غول های شرکتی تبدیل می کند
در سی و سه کشور از جمله امریکا و استرالیا قوانینی به طور مجزا برای کسب و کارهای فرنچایزینگ وجود دارد. همچنین در اکثر کشورها قوانینی وجود دارد که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر کسب و کارهای فرنچایزینگ تاثیر می گذارد
فرنچایزینگ در سالهای اخیر یک استراتژی کاربردی مورد علاقه برای رقابت شرکت ها در بازارهای جهانی محسوب می شود. به خصوص شرکتهای خرده فروشی بین المللی که به طور فزاینده ای فرنچایزینگ را روشی برای ورود به بازار اتخاذ کرده اند. درحالیکه رشد فرنچایزینگ منجر به افزایش تحقیقات در این زمینه شده است . - Dant et al, 2014 - فشار رقابت جهانی به خاطر وجود شرکتهای داخلی که در بازارهای داخلی مشغول به فعالیت هستند و همچنین وجود رقبای خارجی که از طریق برگزیدن استراتژی فرنچایزینگ قصد ورود و نفوذ به بازارهای داخلی را دارند، تشدید شده است.
بنا به گفته هاینگ - 2005 - 6 فرنچایزینگ یک وسیله قدرتمند برای بازاریابی و توزیع برای کالاها و خدمات محسوب می شود که بواسطه آن محصولات امتیازدهندگان فروخته می شود . - Jeon et al, 2016 - آلون - 2007 - 7 بیان داشته است که فرنچایزینگ بین المللی از دهه 1960 رشد قابل توجهی را به سبب عواملی که باعث کشش و رانش شده است بدست آورده است. اشباع داخلی، افزایش رقابت و کاهش سودآوری در داخل برای امتیازدهندگان رانشی ایجاد می کند که فرصتهای در خارج از کشور را هم مورد بررسی قرار دهند. اقتصاد کلان مطلوب و شرایط سیاسی و جغرافیایی که در خارج از مرزها وجود دارد برای شرکتها کششی برای ورود به آن بازارها ایجاد می کند
