بخشی از مقاله
چکیده
رادیکالهای آزاد در بیماریهای مختلف شامل بیماریهای قلبی ، تصلب شریان ، و سرطان… شرکت می کنند. همه موارد ذکر شده در بالا دلیلی برای جستجوی ترکیبات موثرمی باشند که اثرات زیان باررادیکالهای آزاد را کاهش دهند . تعدادی ترکیبات ضد اکسایشی سنتتیک مثل BHA و BHT وجود دارد که بطور رایج در محصولات غذایی استفاده می شوند، اما این ترکیبات ممکن است اثراتی را بهمراه داشته باشند. برای همین بیشترین توجهات معطوف به ضد اکسایند ه های طبیعی است. خصوصیات درمانی گیاهان دارویی را اغلب به خصوصیات ضد اکسایشی انها نسبت می دهند . فعالیت ضد اکسایشی گیاهان ممکن است در نتیجه ترکیبات فنولی آنها باشد.
هدف تعیین محتوی ترکیبات فنولی و فعالیت ضد اکسایشی عصاره های متفاوت از بخش های مختلف Achillea millefolium می باشد . که طی ان سه عصاره ابی ، متانولی و اتانولی از بخش های مختلف بومادران شامل برگ ، گل ، ریشه و ساقه تهیه گردید محتوی کل فنولی با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu تعیین شده است . فعالیت جاروب کنندگی رادیکال DPPH ، ظرفیت جمع آوری رادیکال های سوپراکسید نیز اندازه گیری شد کل نتایج نشان می دهند که محتوی ترکیبات گوناگون در بخش ها و عصاره های مختلف متغیر است و ارتباط نزدیکی بین فعالیت جاروبی رادیکالهای ازاد و میزان ترکیبات فنولی مشاهده شد.
1 مقدمه
عملکرد بدن متکی بر فرایند های اک سیدا سیون ا ست که اک سیژن امکان متابولیزه شدن ا سید های چرب، پروتیئن ها وکربوهیدرات ها را جهت تولید انرژی فراهم کرده است ولی این بدون هزینه نیست اکسیژن مولکول بسیار فعالی است که قابلیت تبدیل شدن به رادیکال آزاد یا قابلیت آسیب رسانی به مولکولها را دارد. رادیکالهای آزاد از لحاظ الکتریکی مولکولهای بارداری هستند که دارای یک الکترون جفت نشده هستند که الکترون مورد نیاز خود را جهت خنثی شدن از مولکولهای دیگر می گیرند . اگر چه حمله اولیه باعث خنثی سازی رادیکالهای آزاد می شود اما رادیکالهای دیگر ت شکیل می شود. آ سیب سلولی ایجاد شده تو سط رادیکالها به عنوان عامل ا صلی در فرایندهای چون پیری، بیماریهای مختلف مانند سرطان، تصلب شریان، آب مروارید و از دست دادن عملکرد بخش های مختلف محسوب می شود.
یکی از راههای حذف گونه های فعال اکسیژن - ROS - به کمک ترکیباتی به نام آنتی اکسیدان ها می باشد. بنابراین بیشترین توجهات بر روی ا ستفاده از آنتی اک سیدان ها برای حفاظت سلولها از آ سیب بیولوژیکی ایجاد شده تو سط رادیکالهای آزاد معطوف گردیده است. آنتی اکسیدان ها به طور وسیعی به عنوان افزودنی برای حفاظت در برابر اکسیداسیون به غذا اضافه می شود بسیاری از آنتی اکسیدان ها ی سنتزی مانند BHT و BHA به طور رایج استفاده می شود که گمان می رود این ترکیبات برای سلامتی انسان مضر باشند بنابراین محدودیت های برای استفاده آنها وجود دارد
از این رو بی شترین توجهات به ا ستفاده آنتی اک سیدان هایی با من شا طبیعی معطوف گردیده ا ست. امروزه تحقیقات انجام گرفته بر روی ب سیاری از گونه های گیاهی ن شان داده ا ست که متابولیت های گیاهی مانند فلاونوئید ها، تانن، پلی فنل ها و الکالوئیدها به علت قدرت پاک کنندگی یا مهار واکنش های زنجیر های رادیکالها می توانند در آینده به عنوان آنتی اکسیدان های موثر در درمان بسیاری از بیماری ها مورد ارزیابی و مورد استفاده قرار گیرد.
این تحقیق با هدف برر سی محتوای فنولی و فعالیت ضد اک سای شی بخش های مختلف گیاه بومادران و تاثیر این ترکیبات بر روی فعالیت های جاروبی رادیکالهای هوایی انجام گرفت.
2 تئوری و پیشینه تحقیق
گونه های فعال اکسیژن شامل رادیکالهای آزاد سوپر اکسید، هیدروکسیل و رادیکالهای اکسید نیتریت و علاوه بر آن گونه های غیر رادیکالی مثل پراکسید هیدروژن و اکسید نیتریت در مسیر های مختلفی تولید می شوند . که موجب پراکسیداسیون لیپیدها در مواد غذایی وفاسد شدنن و هم چنین می توانند باعث آ سیب DNA وایجاد جهش شود .ترکیبات ضداک سایش سنتتیک مثلBHTوBHA که بطور رایج در صنایع غذایی ا ستفاده می شوند ،گزارش شده ا ست که این ترکیبات عوار ضی را بهمراه دارند مطالعات علمی متعددی اثرات رادیکالهای آزاد را در ایجاد بیماریهای قلبی، سرطان ودیابت گزارش کرده اند. این موارد دلیلی برای جستجوکردن ترکیبات موثرضداکسایش جهت کاهش اثرات رادیکالهای آزاد می باشند.
اخیرابی شترین توجهات معطوف به ضداک ساینده های طبیعی ا ست . - Randonis et al. 2009 - ضداک ساینده ها از آ سیب بافتها جلوگیری وفرایندهای التیام زخم را تحریک می کنند. درمان شنا سی گیاهان دارویی مربوط به خ صو صیت ضداک سایش آنها ا ست . مطالعات نشان داده که فعالیت ضداکسایشی بسیاری از گیاهان ممکن است به خاطر ترکیبات فنولی آنها باشد .
گروهی از ترکیبات فنولیک با خ صو صیات جاروبی رادیکالهای آزاد مهار آنزیم های اک سیداتیو وهیدرولیتیک و فعالیت ضد التهاب ه ستند. در برر سی فعالیت جاروبی رادیکالهای آزاد در Hyssopus officinalis ارتباط میزان ترکیبات فنولی با اثرات جاروبی نشان داده شد
جنس Achillea دارای بیش از100 گونه ا ست که اکثراین گیاهان در نیمکره شمالی ر شد می کنند. گیاهان این جنس بطور و سیعی در پزشکی برای درمان بیماریها بکار برده می شود. از لحاظ فیزیولوژیکی دارای فعالیت ضدمیکروب، ضد التهاب، تب بری و محرک ترشح صفراهستند
3 مواد و روشها
1-3 عصاره گیری
بومادران از 60 کیلومتری شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان جمع اوری گردید. در دمای اتاق در جای تاریک بخش های مختلف ان جدا و خشک گردید. جهت عصاره گیری از سه ترکیب آب، اتانول 80 درصد ، و متانول 80 درصد استفاده شد. که یک گرم از هر کدام از بخش ها خشک شده و پودر شده در 100 میلی لیتر آب ، متانول و اتانول به مدت 48 ساعت بر روی شیکر قرار داده شد و از صافی رد شدند .
2-3 تعیین محتوای فنولی
تعیین محتوای فنولی کل بخش های مختلف گیاه بومادران با روش Fadlinizal et al. - 2010 - با تغییرات انجام گرفت .به 40 میکرولیتر از عصاره گیاهی 1 میلی لیتر معرف فولین سیوکالتئو - به نسبت 1:10 رقیق شده بود - و 0,8 میلی لیتر محلول بی کربنات سدیم - % 7/5 - اضافه گردیدو به مدت 30 دقیقه در درجه حرارت اتاق گذاشته شد و جذب ان در 765 nm تعیین گردید
3-3 جمع آوری رادیکالهای آزادِDPPH
فعالیت جمع اوری رادیکالهای آزاد DPPH بر اساس محلول متانولی DPPH مطابق با روش Zhang et al. - 2010 - با تغییرات جزئی انجام گرفت.40 میکرولیتر عصاره گیاهی با دو میلی لیتر از محلول متانولی DPPH به مدت نیم ساعت در شرایط تاریکی گذاشته شد. سپس جذب آن در 517 تعیین گردید
4-3 جمع اوری رادیکالهای سوپر اکسید
جمع اوری رادیکالهای ازاد سوپر اکسید مطابق با روش Senevirathne et al - 2006 - انجام گرفت. به 20 میکرولیتر از عصاره 9 میلی لیتر از بافر تریس کلریدریک - 50 میلی مولار با - pH=8/2 و در دمای 30 درجه سانتیگراد به مدت 20 دقیقه انکوبه شد و در مرحله بعد 40 میکرولیتر محلول پیروگالول 45 - میلی مولار که با اسید کلریدریک 10 میلی مولار به حجم رسانده شده بود و در دمای 20 درجه سانتیگراد به مدت 25 دقیقه انکوبه شده بود - به محلول فوق اضافه گردید و به مدت 3 دقیقه انکوبه شد. یک قطره اسکوربیک 1 مولار جهت متوقف کردن واکنش بطور سریع به ان اضاف گردید و محلول فوق 5 دقیقه به حالت استراحت گذاشته شد و جذب آن در 420 تعیین شد
- A0- - A1-A2 - - /A0×100 ظرفیت جمع آوری رادیکال سوپر اکسید
A0 جذب محلول بافر+ پیروگالول
A1 جذب محلول بافر+ پیروگالول + عصاره
A2 جذب محلول بافر+ پیروگالول + اب مقطر
4 نتایج و بحث
1-4 محتوای کل فنول
روش اFolin- Ciocalteu روش بطور م ستقیم ظرفیت آنتیاک سیدانی را برر سی نمیکند بلکه همی شه مکمل رو شهای برر سی ظرفیت آنتی اکسیدانی میباشد در واقع تعیین کننده ترکیبات کل فنولی میباشد. ترکیبات پلی فنولی شامل فلاونوئید، فلاوانول، فلاوانول، ایزوفلاونها، فلاوانون، فلاوان، آنتوسیانیدین، آنتوسیانید، ایزومرهای کلروژنیک اسید و خانواده سینامیک و بنزوئیک اسید و همچنین لیگنین، تانن، توکوفرول و توکوتری انول میباشد که در میوهها، سبزیجات، دانه های روغنی، آجیلها، گیاهان دارویی و اجزا گیاهان وجود دارد.
یکی از روشهای اندازهگیری محتوای کل ترکیبات فنلی روش Folin- Ciocalteu میباشد که اولین بار در مطرح گردید. این معرف مخلوطی از فسفومولیبدات و فسفوتنگ ستیک ا سید میبا شد که بر مبنای رنگ سنجی عمل میکند که میتواند مقدار کل ترکیبات فنولی محیط را اندازه گیری نماید.
