بخشی از مقاله
مقدمه
فکّتر حال حاضر در مورد نتایج حاصل از آموزش علومعمدتاً بر مبناي این باور است که درك علوم امروزه به اندازه اي مهم است که باید آموزش علوم به عنوان بخشی از آموزش براي هر دانش آموز در مدارس باشد - 4AAAS،1989؛5CSCE،2011؛ NRC6،2012 ،. - 2007در بسیاري از کشورها آموزش علوم بخشی اساسی از برنامه درسی از کودکستان تا پایان دوره تحصیلات اجباري می باشد
در اوایل قرن بیست و یک بر اساس پیشرفت هایی که در زمینه تکنولوژي و فناوري رخ داد، احساس شد باید تغییراتی در آموزش و پرورش در زمینه آموزش علوم،تکنولوژي و فناوري رخ دهد که بیشترین تأکیدش بر روي سواد علمی دانش آموزان بود و بر یادگیري مادام العمر سواد علمی نیز تأکید می کند و نقش آن را در ایجاد شهروند موثر و مسئول لازم و ضروري بیان می کند - لیو8،. - 2009سواد علمی با آموزش علوم9 سروکار دارد، پروراندن و ارتقاي سواد علمی در دانش آموزان رشته هاي مختلف به هدفی اصلی و جهانی در آموزش علوم تبدیل شده است
بیان مسئله:
سواد علمی به معنی توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات علمی بوده و حاوي مفاهیم کلی در مورد چیستی - ماهیت - علم است
پیسا14 سواد علمی را دانش علمی فرد و استفاده از آن دانش براي تعیین پرسش ها کسب دانش جدید ، توصیف علمی پدیده ها و نتیجه گیري بر مبناي شواهد درباره مسائل مربوط به علوم چگونه علوم و فناوري محیط هاي فرهنگی ، هوشمند و مادي را شکل می دهند و اشتیاق به درگیرشدن با مسائل مربوط به علوم و اندیشه هاي علوم به عنوان شهروند متفکّر تعریف کرده است
هر چند تعاریف بسیاري براي سواد علمی بیان شده است اما در بررسی معنا و مفهوم سواد علمی میتوان گفت هیچ تعریف قابل پذیرش جهانی از سواد علمی وجود ندارد
به طور کلی بررسی و مطالعه پژوهش ها در زمینه مفهوم سواد علمی نشان می دهد که سواد علمی مفهومی کلی است که همواره معانی متنوعی داشته است و خواهد داشت. آنچه هرگز شک بردار نیست. این است که سواد علمیمعمولاً اشاره اي ضمنی به درك نقشگرا و گسترده علوم براي اهداف آموزش عمومی داشته است، نه براي آماده سازي افراد به منظور حضور در مشاغل علمی و فنی خاص. سواد علمی تعیین می کند که عموم جامعه به منظور زندگی مؤثرتر در ارتباط با جهان طبیعی باید چه چیزي در مورد علوم بدانند. به عبارتی دیگر، سواد علمی زبانی علمی، سیاق گونه و تخصصی در اختیار افراد کارآزموده و متخصص نیست
سؤالات پژوهش:
جایگاه و مؤلفه هاي یادگیري سواد علمی در فلسفه آموزش علوم کدام است؟
روش شناسی:
پژوهش جاضر از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردي و از نظر نحوه گردآوري داده ها از نوع توصیفی و از شاخه مطالعات میدانی به شمار می رود.جامعه اطلاعات نظري شامل کلیه مقالات و کتب تألیفی در زمینه سواد علمی و آموزش علوم است.
مبانی نظري
دستیابی به سواد علمی نیازمند وجود دیدگاه وسیعی تري از علم می باشد که سه مؤلفه اصلی دانش علمی18،روش هاي علمی19و ماهیت علم20را در بر می گیرد. مؤلفه هاي اصلی سواد علمی بسیار به یکدیگر مرتبط هستند و آموزش علوم در سطوح تحصیلی باید ارتباط و همکاري موجود بین مؤلفه ها را منعکس نماید
دانش علمی
• عوامل
• تمرین
• مفهوم
• تئوري ها
• قوانین
• و غیره
ماهیت علم
· دانش علمی بر مبناي شواهد است
· دانش علمی ممکن است در طول زمان دستخوش تغییر گردد
• دانش پیش زمینه بر طرز تلقی دانشمندان از داده ها تاثیر می گذارد و غیره
روش ها علمی
· مشاهده
· اندازه گیري
· استنباط
· پیش بینی
· طبقه بندي
· تمرین
· فرضیه سازي
· نتیجه گیري
· و ...
شکل : - 1سه مؤلفه سواد علمی به نقل از استانداردهاي یادگیري علوم در مدارس ویرجینیا - . - 2010
ماهیت علم :
ماهیت علم به عنوان یک جزء مهم از سواد علمی مورد توجه قرار گرفته است AAAS - ،1989،1993؛NRC،2000و2007و1996؛ NSTA،. - 200022توسعه درك دانش آموزان از ماهیت علم از اهداف مهم آموزش علوم است - کانگ23و همکاران،. - 2005ماهیت علمی انتزاعی ترین و ناآشناترین مؤلفه در میان مؤلفه هاي سواد علمی است.
ماهیت علم خصوصیات شناخت علمی را مخاطب قرار می دهد و این امر نشان می دهد که علم روش مهمی است براي درك وتوضیح آنچه ما در جهان طبیعی تجربه می کنیم و پذیرش ارزش ها و باورهاي ذاتی نسبت به گسترش شناخت علمی است - لدرمن،2007،1992،. - 1989هنگام توصیف ماهیت علم، مربیان علوم همگی به مجموعه اي اساسی از ایده ها رجوع می کنند که به عنوان عملی ترین ایده ها در محیط مدارس و کارآمدترین در ایجاد سواد علمی تلقی می گردند
