بخشی از مقاله
چکیده :
سابقه وهدف :با ورود رایانه به زندگی ان سانها وبه موازات آن گ سترش شبکه اینترنت ب سیاری از تعاریف وخدمات تغییر یافته ویا به سمت تحول بنیادی در حرکت است که هر روزه تاثیرات این دگرگونی ها در زندگی روزمره ما بیشتر نمایان می گردد.این جهان مجازی که پدیده هزاره سوم تمدن بشری نامیده می شوددستاورد های کم نظیری برای جوامع امروزی به ارمغان آورده است .شبکه های عظیم اطلاع رسانی ،فروشگاههاوبنگاههای بزرگ اقتصادی ،موتورهای پر قدرت جستجوی اطلاعات ،موسسات وانجمن های مجازی و...به جرات می توان گفت که یکی از بزرگترین دستاوردهای آن یادگیری الکترونیکی یا مجازی می باشد.
عصر کنونی را باید تلفیقی از ارتباطات واطلاعات دانست ،عصری که بشر در آن بیش از گذشته خودرا نیازمند به داشتن اطلاعات وبرقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیاز می داند.امروزه با در اختیار دا شتن فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پی شرفته ،امکان برقراری ارتباط وتبادل سریع اطلاعات بیش از پیش میسر گردیده است .
افراددر هرکجا که باشند می توانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود رادر هر زمینه ای در یافت کنند. کامبد، محمد. . - 1385 - این پژوهش یک مطالعه مروری می باشد که با استفاده از منابع متعدددر زمینه آموزش ویادگیری الکترونیکی با جستجوی کتابخانه ای واینترنتی انجام شده است. این مقاله در صددآن است تا پس از ارائه تعریفی جامع از فناوری اطلاعاتی وارتباطی مساله یادگیری الکترون یک ،آموزش م جازی ،آموزش از راه دور ونقش ف ناوری های اطلا عاتی وارت باطی دراین آموزش را مورد بررسی قرار دهدوباتاکید برآموزش سیستمی ،انواع آموزش ویادگیری به صورت مجازی را معرفی کند.
مقدمه:
از اساسی ترین نیازهای بشر دسترسی به اطلاعات است .تا اطلاعات وجود نداشته باشد امکان تامین هیچ یک از نیازهای بشری وجود ندارد. اطلاعات همواره با بشر همراه بوده ولی به دلیل محدود بودن نیازهای انسانی چندان مورد توجه قرار نگرفته است .با برقراری ارتباط میان جوامع وپدید آمدن نیازهای مختلف و ابداعات گوناگون انسان وارد دوره ای شدکه آن را عصر اطلاعات می نامند .
گرایش شدید وروز افزون نسبت به یادگیری الکترونیکی حاکی از مزایای مختلف این روش نسبت به روش های سنتی آموزشی است .اما باید به این نکته هم توجه داشت که هیچگاه رایانه وروش های یادگیری الکترونیکی نمی توانند کاملا جایگزین آموزش حضوری شوند.مهم این است که بدانیم یادگیری الکترونیکی دقیقا چیست وچه مزایایی داردوبا توجه به محدودیت هایی که دارد،در چه مواردی استفاده از آن توصیه می شود.
آموزش الکترونیک یا به قول برخی آموزش مجازی در ساده ترین تعریف عبارت ا ست از انجام فرایند آموز شی بر روی ب ستر ارتباطات الکترونیکی. با آنکه آموزش الکترونیکی فناوری آموز شی را با ا ستفاده از تعامل درگیرانه میان فراگیران و مدر سان دگرگون ساخته ا ست، هنوز گمان بر این است که آموزش الکترونیک در آغاز راه است. محوریت فرایند آموزش الکترونیکی بر خلاف آموزش سنتی بر فراگیران است و نه محتوای آموزشی. زیرا فراگیران هستند که باید تحت نظارت مدرسان در تکامل محتوای آموزشی مشارکت کنند. آموزش الکترونیکی، علم را به جاهایی برده است که پیش از این سابقه ای از آموزش در آنجا نبوده است .
یادگیری الکترونیکی:
اینترنت در عرصه های آموزشی نیز چالش های جدیدی را ایجاد کرده است . استفاده از بستر و زیرساخت مناسب اینترنت برای آموزش ، طی سالیان اخیر بشدت مورد استقبال قرار گرفته است . آموزش الکترونیکی، آموزش مبتنی بر کامپیوتر - CBT - ، آموزش مبتنی بر اینترنت - IBT - و آموزش مبتنی بر وب - WBT - نمونه اسامی انتخاب شده برای روش های جدید آموزشی می باشند .
آموزش - یاد دادن و یاد گیری - طی سالیان آینده با انقلابی بزرگ روبرو خواهد شد. امکانات سخت افزاری و نرم افراری موجود، بشریت را به سمت یک انقلاب بزرگ آموزشی سوق می دهد. آموزش های Online از سال 1990 مطرح و همزمان با رشد تجهیزات و امکانات مربوطه در دهه گذشته ، گام های موثری را در این زمینه بردا شته شده و اینک در نفطه عطفی قرار گرفته ا ست .
آ شنایی با سی ستم های آموز شی جدید برای تمامی د ست اندرکاران امر آموزش ، از اهم وظایف ا ست . اگر دانایی را عین توانایی بدانیم ، جوامعی از ب شریت به توانایی و خود باوری خواهند ر سید که زیر ساخت مناسبی را برای سیستم های آموزشی خود انتخاب و بر همین اساس حرکات هدفمند و سیستماتیک آموزشی را با تاکید بر عناصر متفاوت موجود در یک سیستم آموزشی ، آغاز نمایند. آموزش های الکترونیکی فرصت مناسبی را برای تمام دست اندرکاران سیستم های آموزشی بوجود آورده ا ست تا هر چه سریعتر بتوانند آموزش های فراگیر و مبتنی بر آخرین فن آوری های موجود را در سازمانها و مو س سات خود آغاز نمایند .
آموزش الکترونیکی چیست ؟
آموزش الکترونیکی امکان فراگیری مستقل از زمان و مکان را برای دانش پژوهان فراهم می آورد. جایگاه کامپیوتر در آموزش های الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است . با پیکربندی مناسب کامپیوتر - سخت افزار، نرم افزار و شبکه - امکان استفاده از آموزش های الکترونیکی برای علاقه مندان فراهم می گردد. عملکرد کامپیوتر در آموزش های الکترونیکی نظیر عملکرد موبایل در ارتباطات است . با استفاده و پیکربندی مناسب موبایل امکان برقراری ارتباط مستقل از زمان و مکان خاص برای افراد بوجود می آید.
آموزش الکترونیکی می تواند مبتنی بر CD-ROM ، شبکه ، اینترانت و یا اینترنت باشد. آموزش مجازی برای ارائه محتوی از عناصر اطلاعاتی با فرمت های متفاوت نظیر: متن ، ویدئو ، صدا، انیمی شن ، گرافیک و محیط های مجازی و یا شبیه سازی شده ا ستفاده می نماید. تجارب بدست آمده از آموزش های الکترونیکی به مراتب گسترده تر از تجارب آموزشی بدست آمده در یک کلاس درس سنتی است . آهنگ فراگیری در سیستم های آموزشی الکترونیک از یک روند مشخص و سیستماتیک تبعیت کرده و مخاطبان خود را با هر نوع سلیقه و گرایش به سرعت جذب می نماید. نیکنام ، مهرداد - 1379 - .
آموزش های الکترونیکی رمز موفقیت خود را در شیوه ارائه ، نوع محتویات و توزیع - عرضه - مناسب می دانند. در آموزش های الکترونیکی از اغلب م سائل موجود در آموزش های سنتی نظیر : سخنرانی های یک طرفه ، تعامل و ارتباط ضعیف با فراگیران ، اجتناب می گردد. با ا ستفاده از نرم افزارهای مربوط به سی ستم های آموزش الکترونیکی می توان به سرعت محیط های آموز شی موثر و کارآ را با بهره گیری از عناصر متفاوت آموزشی ایجاد کرد. نیکنام ، مهرداد - 1379 - .
سطوح آموزش الکترونیک:
آموزش الکترونیکی در چهار گروه عمده طبقه بندی می گردد. گروه های فوق سطوح متفاوت آموزشی از ابتدایی تا سطوح پیشرفته را تضمین می نمایند: پایگاه های دانش . پایگاه های دانش و اطلاعات خود بعنوان یک آموزش واقعی در نظر گرفته نمی شوند. بانک های اطلاعاتی شکل اولیه ای از آموزش الکترونیکی می باشند. بانک های اطلاعاتی فوق را می توان در سایت های نرم افزاری متعدد، در اینترنت مشاهده نمود. بانک های اطلاعاتی با یک روش سیستماتیک قادر به ارائه توضیحات و راهنمایی های ضروری در ارتباط با سوالات مطرح شده در رابطه با نرم افزار می باشند.
در این راستا دستورالعمل های لازم بمنظور انجام عملیات خاص توسط یک نرم افزار بصورت مرحله به مرحله در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.بانک های اطلاعاتی فوق ، اغلب بصورت متعامل با کاربران خود ارتباط برقرار می نمایند. مثلا" کاربران می توانند کلمات مورد نظر خود را در بخش مربوطه تایپ تا زمینه جستجو در بانک اطلاعاتی فراهم گردد.
در این راستا امکان انتخاب موضوع مورد علاقه بر اساس لیست های مرتب شده - موضوعی و یا الفبایی - نیز وجود دارد - 87 - www.takfab.hbi.ir حمایت فنی . online حمایت online نیز نوع خاصی از آموزش الکترونیکی بوده که در مواردی شباهت هایی با پایگاه های دانش ، دارد. برای پیاده سازی حمایت های فنی online ، از روش های متعددی نظیر : تالارهای مباحثه ، اتاق های گفتگو ، سیستم های BBS ، پ ست الکترونیکی و یا ار سال پیام فوری و زنده ، ا ستفاده می شود. سی ستم های فوق تعامل بمراتب بی شتری را ن سبت به پایگاه های دانش با مخاطب ، برقرار می نمایند.
آموزش نامتقارن . سیستم فوق در آموزش های اولیه الکترونیکی استفاده می گردید. در روش فوق امکان خود آموزی با محوریت فراگیران فراهم می گردد. برای پیاده سازی و اجرای سیستم فوق از امکانات و روش های متعددی نظیر : آموزش های مبتنی بر CD-ROM ، اینترانت و یا اینترنت استفاده می گردد. دستیابی به مجموعه ای از دستورالعمل ها بمنظور انجام یک عملیات خاص از طریق سی ستم های BBS ، گروه ها و تالارهای متفاوت مباحثه و پ ست الکترونیکی نمونه هایی از امکانات ارائه شده تو سط سی ستم های فوق می باشند.
در برخی موارد سیستم های فوق ، بصورت کاملا" خود آموز بوده و از لینک های خاصی برای مراجعه به منابع متفاوت استفاده می گردد. دراین نوع سیستم ها، از مربیان آموزشی که بصورت زنده فعالیت های آموزشی فراگیران را مدیریت می نمایند ، استفاده نمی گردد. چارچوب و ساختار ارائه مو ضوع و محتوی اغلب ب صورت خودآموز با هدایت لینک های تعریف شده در مو ضوعات متفاوت ا ست . - 87 - www.takfab.hbi.ir
آموزش همزمان . آموزش همزمان بصورت بلادرنگ با کمک یک مربی آموزشی که بصورت زنده ناظر تمام فعالیت های آموزشی فراگیران است انجام می گیرد. در سیستم فوق ، فراگیران با ورود به کلاس مجازی ، قادر به برقراری ارتباط مستقیم با مربی و سایر فراگیران موجود در کلاس خواهند بود. در این نوع آموزش مجازی ، تمام ویژگی های یک کلاس درس ب صورت مجازی شبیه سازی و در اختیار مربی و فراگیران قرار می گیرد .
مثلا" می توان بصورت مجازی دست خود را برای سوال کردن بالا برده و یا حتی از یک تخته سیاه مجازی استفاده و محتویات نوشته شده بر روی آن را مشاهده نمود. جلسات آموزشی ممکن است صرفا" در حد و اندازه یک جلسه بوده و یا هفته ها ، ماه ها و یا حتی سال ها ، به طول انجامد. این نوع آموزش ها معمولا" از طریق وب سایت های اینترنت ، کنفرانس های صوتی و یا تصویری و اینترنت تلفنی انجام می گیرد. - 87 - www.takfab.hbi.ir
