بخشی از مقاله
چکیده
نوآوری صنعتی موضوعی اساسی در رشد اقتصادی است و توسعه اقتصادی- اجتماعی بلندمدت را در کشورهای صنعتی درپی دارد. هدف اصلی این پژوهش، مشخص کردن تأثیر قابلیت های نوآوری در فرآیند و محصول بر عملکرد سازمان هاست. با جمع آوری داده ها از 210 نفر از مدیران صنایع سطح استان گیلان و تجزیه وتحلیل آن با استفاده از نرم افزار لیزرل، به این نتیجه رسیدیم که تغییرات عمده از طریق توسعه محصول جدید و خلاقانه مهمترین نقطه نظر سازمان ها می باشد.
این فرآیند توانایی سازمان را برای بهبود موقعیت در بازارهای به کار رفته با به کارگیری روش های جدید بالا برده، همچنین فرصت هایی را برای تقویت محیط تجاری در یک محیط مطلوب ارائه می دهد. نتایج این پژوهش به مدیران کمک می کند تا نوسانات تقاضا برای محصولات، متنوع بودن عادات خرید مشتریان و تغییرات تکنولوژی در محیط توجه کرده و از این عوامل در جهت بهبود نوآوری و عملکرد بهتر استفاده کنند.
-1 مقدمه
آنچه دنیای امروز شرکتها و سازمان ها را با دنیای چند دهه قبل آنها متمایز میکند، محیط ناپایدار و پیچیده، رقابت فزاینده، تغییرات و تحولات سریع، پیشرفتهای فناوری، توسعه روزافزون ارتباطات و مبادلات سریع اطلاعات است. مسلما محیط متغیر امروز، به سازمانها اجازه نخواهد داد که در مقابل فشارهای ناشی از مهارت، تواناییها و فناوریهای رقبا، به صورت سنتی و همیشگی اداره شوند.
یکی از ویژگیهای شرکتهای موفق امروز برخورداری از قدرت رقابت پذیری است و در عین حال ویژگی بارز شرکتهای ناموفق، عدم برخورداری از این ویژگی است. همچنین نظریههای نوظهوری مانند دیدگاه مبتنی بردانش و گسترش نظریه مبتنی بر منابع تشخیص داده اند که دسترسی، کسب، تبادل و خلق دانش دلیل اصلی ورود شرکت ها به شبکه سازی با سایر عوامل می باشند.
با در نظر گرفتن دو نظریه ی مبتنی بر منابع و شبکه های بین سازمانی به نظر می رسد که شرکت ها نیاز مضاعفی به شکل دهی و مدیریت شبکه های بین سازمانی، تولید دانش و اطلاعات با ارزش و هم چنین کسب قابلیت های داخلی به منظور بهره برداری سودآور از این دانش با نوآوری دارند. بنابراین از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر ارتقای سطح رقابت پذیری بنگاه ها و دستیابی به مزیت رقابتی، بهره گیری از قابلیت نوآوری های فناوری است. نوآوری فناوری به عنوان محرک اصلی رقابت پذیری و توسعه اقتصادی بلند مدت به حساب می آید.
در طول سه دهه این پژوهشگران بسیاری ساختار قابلیت نوآوری سازمانی و نوآوری تکنولوژیک را در درون صنایع کشورهای در حال توسعه مورد مطالعه قرار داده اند. قابلیت نوآوری سازمانی و قابلیت های نوآوری فناوری فاکتورهای مهم و ضروری ای برای فعالیتهای جهانی و گسترده شرکت به حساب می آیند. بنابراین بررسی ابعاد قابلیت نوآوری تکنولوژی از جمله قابلیت نوآوری فرآیند و نوآری محصول به عنوان معیارهای موثر بر رقابت پذیری و همچنین میزان تاثیر آنها بر عملکرد سازمان امری ضروری می باشد.
-2 بیان مسأله
نوآوری سازمانی یک دارایی استراتژیک برای توسعه مزیت رقابتی پایدار است که قادر به ایجاد درآمد های بسیار بیشتری می شود. دانشمندان - محققان - نوآوری به اهمیت نوآوری عملکرد اشاره کرده اند با این حال هنوز مطالعات تجربی کافی به منظور توضیح این رابطه به طور کامل انجام نشده است. اگر چه نقطه نظر های متضاد در ادبیات وجود دارد، تعداد زیادی از مطالعات از اثرات سودمند نوآوری سازمانی بر عملکرد شرکت مورد تایید قرار می دهند.
به عنوان مثال مزانتی و همکاران 1 - 2006 - از تحلیل کمی استفاده کرده و نشان دادند که رابطه مثبت و معناداری بین عملکرد شرکت و نوآوری سازمانی وجود دارد و نتیجه گرفتند که شرکت ها با عملکرد بهتر به طور گسترده تری در تغییرات سازمانی شرکت می کنند. تعداد زیادی از مطالعات نشان دادند که فعالیت های نوآوری سازمانی خاص مثل سیستم های مدیریت کیفیت و روش های مدیریت عملکرد بالا به طور مثبتی بر عملکرد شرکت تاثیر می گذارند.
نوآوری های فرآیند و محصول پدیده ای مجزا می باشند که روی رقابت های سازمانی و رشد در راه های مختلف نقش دارند - دامنپور و آروانید2، . - 2012 در اصل نوآوری محصول سازمان را قادر می سازد محصول خودش را متمایز سازد و انچه را که به سازمان به جهان ارائه می دهد ، تغییر ایجاد کند - بزانت3، . - 2005 با توجه به نتایج RBV، قابلیت نواوری محصول می تواند به منظور ایجاد و پایداری مزیت رقابتی با توجه به مشکلات تقلید محصولات و همچنین داشتن اثر مثبت بر عملکرد شرکت، اساسی و ضروری تلقی شود.
مطالعات متعددی نظیر دامنپور و همکاران - 1989 - ، دامنپور و ایوان - 1984 - 4 و اورتگا - 2009 - 5 بر ارتباط بین نوآوری تکنولوژیکی و عملکرد شرکت متمرکز شده اند. اغلب مطالعات تجربی تجزیه وتحلیل کرده اند که چطور عملکرد نوآوری تکنولوژیکی -نوآوری به عنوان ستادهB یافعالیت تکنولوژیکی برای نوآوری - نوآوری به عنوان داده- روی عملکرد شرکت تاثیر می گذارد. یک گروه کوچکی از مطالعات بر اساس RBV روی تحلیل قابلیت نوآوری -نوآوری به عنوان قابلیت سازمانی -و اثرشان بر عملکرد شرکت متمرکز شده اند.
اغلب مقالات در رابطه با قابلیت نوآوری تکنولوژیکی، انواع متفاوت قابلیت نوآوری را به طور همزمان همانند تاثیر تجمعی قابلیت نوآوری محصول و فرآیند بر عملکرد شرکت مورد توجه قرار دادند. این مطالعه ها نوآوری را به عنوان عامل مرتبه دوم شامل دو بعد؛ یکی از انواع نوآوری یا انواع نوآوری را در میان ساختار های پنهان مورد توجه قرار دادند - کامیزون و ویلار، . - 2014
پژوهش حاضر، توانایی بالقوه استراتژیک قابلیت نوآوری تکنولوژیکی را به منظور ایجاد عملکرد بهتر شرکت مورد توجه قرار داده است و اثرات جداگانه قابلیت نوآوری فرآیند و محصول را بر عملکرد شرکت مورد سنجش قرارمی دهد چرا که همانطور که نوآوری های فرآیند و محصول پدیده ای مجزا می باشند که روی رقابت های سازمانی و رشد در راه های مختلف نقش دارند، می توانند به طور همزمان نیز عمل کنند.
با این حال، اثر قابلیت نوآوری بر عملکرد شرکت با میانجی گری ایجاد قابلیت نوآوری محصول بر قرار می گردد. نوآوری فرآیند به دنبال کاهش تحویل دوره زمانی یا کاهش هزینه عملیاتی می باشد که در راه سازمان را در تولید محصولات و تحویل آن تغییر ایجاد می کند - بزانت، . - 2005 بدین ترتیب نوآوری فرآیند تمرکز درونی را در جهت گیری به سمت کارایی، تسهیل شرکت در استراتژی های رهبری هزینه به همراه دارد.
بنابراین به منظور تحت تاثیر قرار دادن عملکرد شرکت این قابلیت ها باید از توسعه قابلیت های نوآوری محصول حمایت کنند. از این طریق توسعه قابلیت نوآوری فرآیند و محصول به طور همخوان کسب خواهد شد و در نتیجه بهبود در عملکرد شرکتی را در پی خواهیم داشت. مطالعات قبلی نشان دادند که اثر مضاعفی انواع نوآوری بر عملکرد شرکت دارد. بنا به RBV، روابط متقابل هم افزایی بین دو نوع قابلیت نوآوری به شرکت امکان کسب مزیت رقابتی را که منتج به بهبود در عملکرد شرکتی می شود، فراهم می آورد - کامیزون و ویلار، . - 2014
طبیعتاً رشد و پیشرفت جامعه از نظر اقتصادی و شاخصهای رفاهی مستلزم افزایش تولید و سرمایه گذاری هرچه بیشتر میباشد. متاسفانه در کشور ما بخش تولید از ضعفهایی برخوردار بوده و کالاهای خارجی بازار را تحت سلطه خود درآوردهاند. در زندگی امروزی، شرایط عدم اطمینان بر کل صنایع حاکم است. تغییرات قیمت کالاهای اساسی، تغییر نرخ ارز، تغییر نرخ بهره و نیز تغییر قیمت سهام و بطور کلی تغییرات اقتصادی موجود در سراسر دنیا از جمله مواردی هستند که سازمانهای امروزی داماًئ با آن روبرو هستند.
یکی از وظایف بخش تحقیق و توسعه این است که با نوآوری در محصولات و فرآیندهای سازمانی خود این ریسکها را به حداقل برساند. در اکثر شرکتها، توسعه محصولات و خدمات جدید یک فرایند تصادفی و بدون برنامه به حساب میآید. بجای ایجاد ساختارهای منظم برای استخراج ایدههای جدید و توسعه و انتخاب همزمان از میان آنها، این فرایند غالباً موقتی و بدون برنامه است.
تنها در بخشهای انگشت شماری یک رویکرد ساخت یافته برای توسعه خدمات جدید وجود دارد. شرکتهایی که فرایند نوآوری شان را به شکل ساخت یافتهتری انجام دادهاند و از بیبرنامگی آن جلوگیری کردهاند، بهتر میتوانند فرصتهای نوآوری را شناخته و فرایند توسعه محصول/خدمات جدید را مؤثرتر و کاراتر سازماندهی کنند. بنابراین، نوآوری موفق در محصولات/خدمات باید رخدادی قابل کنترل باشد.
-3 مبانی نظری
-1-3 نوآوری
در عصر دانش که چرخه عمر محصولات کوتاه، بازارها پیچیده و فرایندها پویا شده اند، توجه به نوآوری و ارائه محصولاتی منطبق با نیازهای مشتریان از مهم ترین اهداف سازمان هاست - لولفستن1، . - 2005 به طورکلی نوآوری، کاربرد موفق محصول / خدمات جدید، خلق اید ه جدید، شکل جدیدی از دانش و راهی جدید برای کیفیت شناخته می شود - کناکس2، . - 2002 نوآوری عبارت است از هر نوع تفکر، رفتار یا چیزی که به طورکیفی نسبت به اشکال موجود، جدید است و تازگی دارد. هامل - 2006 - 3 نوآوری را این گونه تعریف می کند: »تغییر حرکت پایه ای و مشخص از اصول مدیریت سنتی، فرایندها و فعالیت های معمول یا حرکت از شکل های عادی و مرسوم که تغییرات مشخصی در روش کار مدیریت ایجاد می کند.
-2-3 سیر تحول نوآوری
موج اول دیدگاه شومپیتر است. شومپتر، نوآوری را معرفی یک ترکیب جدید از عوامل تولید و حالت های مختلف یک نظام یا به عبارتی یافتن یک تابع تولید جدید می داند. عوامل این نظام، شناخت یک محصول جدید، یافتن یک فرایند تولیدی جدید، دستیابی به بازار جدید، بکارگیری منابع جدید و نهایتا طراحی یک سازمان جدید است.
