بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه گسترش فعالیتهای توریستی و تفریحی باعث ایجاد کاربری های جدید و ترکیبی شده است به طوری که ممکن است چندین کاربری در کنار هم قرار گرفته و کاربری جدید دیگری را بسازند. بوجود آمدن مجتمع های اقامتی، تفریحی و توریستی نیز ازجمله ی این کاربری هاست که در بسیاری از کشورها شکل گرفته شده است به طوریکه گردشگران و مسافران در پاره ای از موارد هنگام سفر به یک کشور یا منطقه فقط در هتل یا مجموعه ی اقامتی تفریحی توریستی مورد نظر اقامت دارند و شاید حتی بیرون از این مجموعه نروند.
در این پژوهش به بررسی لزوم ایجاد مجتمع های تفریحی-توریستی-اقامتی در جهت توسعه ی گردشگری با توجه به اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری میپردازیم. این پژوهش از نوع کیفی و با استفاده از روش تحقیق تحلیلی توصیفی انجام گرفته است که از منابع کتابخانه ای و مقالات به تحلیل اطلاعات پرداخته شده است.
مقدمه:
امروزه زندگی شهری ونظام اجتماعی موجود در شهرها، انسانها را از مسیر اصلی زندگی دور کرده و با وجود رفاه و امکانات بسیاری که دراختیارشان قرار داده از سادگی طبیعت دور شده اند. همچنین انسانها به سمتی سوق پیدا می کنند که مثل هم فکر کنند و فواصل فرهنگی کم شود، زیرا مبادله محورها و اصول فکر است که باعث رشد می شود. یکی از بهترین راه های تبادل فرهنگی، گردشگری است
همچنین حضور گردشگران تا حد زیادی موجب رونق اقتصادی و بالا رفتن سطح فرهنگی و بومی می شود. با وجود آثار تاریخی و طبیعی متعددی که در شهر گرگان وجود دارد و اینکه این شهر یکی از مراکز مهم گردشگران داخلی است متاسفانه نبود امکانات اولیه مناسب باعث شده است تا بازدید گردشگران از این شهر محدود به دیداری چند ساعته شود. بنابراین ایجادمجموعه ای جهت گذران اوقات فراغت همراه با عملکردهای لازم در قالب یک مجموعه تفریحی و توریستی از اهمیت خاصی برخوردار است و باید به صورت همه جانبه و دقیق انجام پذیرد.
تحقیق حاضر پژوهشی کاربردی در عرصه دانش معماری است و اهداف آن مبتنی بر خلق فضایی با عملکردهای اقامتی تفریحی و توریستی در کنار جاده هزارپیچ می باشد. این پژوهش ماهیتی توسعه ای داشته و ابعاد آن متوجه انسان و محیط می باشد. نظام و برخورد با موضوع در شناخت وضع موجود و نیز عوامل موثر بر طراحی در ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، کالبدی و ... می باشد
مبانی نظری
مدیریت گردشگری:
برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری با توجه به اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری ، دانشی میان رشته ای به شمار می آید که به همکاری رشته های گوناگون علمی و همکاری بخش ها و نهادهای گوناگون مسئول در توسعه و عمران شهری نیازمند است . جوهر برنامه ریزی و مدیریت گردشگری شهری، شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری واستفاده بهینه و پایدار از آن هاست که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازید کنندگان در مقیاس محلی ملی و فراملی به کار می رود
بنابراین محورهای اصل برنامه ریزی ومدیریت گردشگری شهری به تعیین سلسله مراتب برنامه ریزی و گردشگری شهری، تعیین مقیاس برنامه ریزی شناسایی عوامل اصلی موثر در توسعه گردشگری شهری و تدوین سیاست ها و روش های نگهداری ظرفیت منابع گردشگری مربوط می شود که در این میان مدیریت شهری نقش بسیار مهم و موثری را در ایجاد هماهنگی و تعامل در این نهاد موثربرعهده خواهد داشت
درحال حاضر وظایف برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری درکشور درسطح های گوناگون محلی ملی و فرا ملی بر عهده نهادهای مختلفی است که هر یک دارای ساختار بخشی اند و از این نظر اقدامات آن فاقد هماهنگی و همکاری لازم است .با توجه به نبود یک رویکرد جامع و مدیریت یکپارچه در سیاست های کلان توسعه گردشگری در کشور می توان گفت که هنوز جایگاه گردشگری شهری در نظام برنامه ریزی توسعه و عمران به درستی تعریف و و تبیین نشده است.
به طور کلی می توان مشکلات بنیادی در توسعه گردشگری شهری را فقدان رویکردی جامع و هماهنگ در توسعه گردشگری شهری در مقیاس محلی و بین المللی، ناهماهنگی میان نهادهای شهری ، زیست محیطی ، گردشگری و میراث فرهنگی ، نقش کم رنگ دولت و شهرداری ها در توسعه گرشگری شهری، نقش ضعیف برنامه ریزی شهری و منطقه ای در تامین زیرساخت ها و تسهیلات گردشگری شهری، نارسایی وناهماهنگی در قانون ها و تشکیلات اجرایی توسعه گردشگری شهری، حضور کم رنگ بخش خصوصی وضعف مشارکت در زمینه ی گردشگری شهری و نیز کافی نبودن آموزش تبلیغ و اطلاع رسانی برشمردکه تمامی این مسائل این حقیر را بر آن داشت که به بررسی و پژوهش در این امر مهم وموثر در تغییر شکل شهرمان گامی هر چند کوچک برداریم .
توسعه پایدار گردشگری
برای پایدار نمودن درآمدهای گردشگری بایستی در حفظ خصوصیات زیست محیطی،اجتماعی و فرهنگی حراست نمودبرای نیل به چنین اهدافی است که گردشگری پایدار نمود پیدا میکند گردشگری پایدار بدلیل مفهومی و عملکردی دارای مسائل پیچیده و متعددی بوده که نیاز به بررسی و مطالعات دقیق میباشد.
1. گردشگری پایدار برای کارایی بالاتر در این زمینه دارای اصولی می باشد که هماهنگ کننده اهداف و راهکارهای عملی می باشد.اصول گردشگری پایدار را می توان به شرح زیر بیان نمود - لومسدن ،1380،: - 378
2. استفاده از ماهیت پایدارگونه منابع :حفظ و استفاده از منابع - طبیعی ، اجتماعی و فرهنگی - بسیار حائز اهمیت است وبه معنای تجارت دراز مدت می باشد.
3. کاهش بیش از حد مصرف و اتلاف : که جلوی هزینه های بازسازی زیان های دراز مدت را گرفته وبه کیفیت گردشگری کمک می کند.
4. حفظ تنوع : حفظ و ارتقای تنوع طبیعی ، اجتماعی وفرهنگی برای پایداری دراز مدت گردشگری اهمیت ویژه دارد وپایگاه انعطاف پذیری را برای گردشگری به وجود می آورد.
5. برنامه ریزی : بسط وتوسعه گردشگری که وارد یک چارچوب برنامه ریزی راهبردی محلی وملی شده وتاثیرات محیط زیست را مد نظر قرار می دهد ، پایایی دراز مدت گردشگری را افزایش می دهد.
6. حمایت از نظام اقتصاد محلی : گردشگری که تعداد زیادی از فعالیت های اقتصادی محلی را مورد حمایت وتحت پوشش خود قرار می دهد و ارزش ها و هزینه های محیط زیست را مد نظر قرار می دهد ، علاوه بر حمایت از این نظام های اقتصادی جلوی انهدام محیط زیست را می گیرد.
7. مشارکت اجتماع های محلی : مشارکت کلی اجتماع های محلی در بخش گردشگری نه تنها به نفع خود آنها ومحیط است بلکه نوع تجربه گردشگری را بهبود می بخشد.
8. مشاوره با افراد ذی نفع وعامه مردم : مشاوره بین صنعت گردشگری و اجتماع ها ، سازمان ها و نهادهای محلی مهم است البته در صورتی که دوشادوش هم کار کنند واختلافات منافع را کنار بگذارند.
8. آموزش خدمه : آموزش خدمه که گردشگری پایدار را وارد روش های اشتغال می کند و در کنار آن استخدام خدمه محلی در تمامی مقاطع ، سبب بهبود کیفیت گردشگری می شود.
9. مسئولیت بازار یابی صنعت گردشگری : از آنجا که بازار یابی ، اطلاعات کاملی را در اختیار گردشگران قرار می دهد ، نه تنها
سبب افزایش احترام نسبت به محیط فرهنگی ، اجتماعی وطبیعی نواحی دیدنی می شود ، بلکه رضایت مشتری را نیز افزایش می دهد.
.10 انجام تحقیق : پژوهش در حال پیشرفت ونظارت برآن از طریق صنعت با استفاده از تجزیه وتحلیل وجمع آوری موثر اطلاعات نه تنها ما را در حل وفصل مشکلات گردشگری یاری می کند بلکه مزایایی را برای مقاصد ، صنعت ومشتریان در بر خواهد داشت.
مجتمع های تفریحی توریستی
ایجاد محل های تفریحی با در نظر گرفتن انواع مختلف سیاحان و نیازهای آنان نه تنها می تواند مسبب ایجاد مشاغل مختلف و سود آور محلی گردد بلکه مطابق با سیاستهای دولتی می تواند به عنوان عاملی جهت معرفی و شناسایی توانایی های اقتصادی گردد که خود از لحاظ سیاست های اقتصادی کشور های در حال توسعه بسیار حائز اهمیت است.
ویژگی های مجتمع های تفریحی توریستی مناسب
در رابطه با معماری مجتمع های تفریحی توریستی میبایست بتواند در ارتقاء کمی و کیفی مجتمع تفریحی توریستی مؤثر واقع بوده و در نتیجه باعث پیشرفت و توسعه توریسم شود. با توجه به ارتباط عمیق معماری با فرهنگ، هنر، محیططبیعی و همچنین اهمیت وجود مجموعه های تفریحی توریستی در میزان جذب توریست در سطوح مختلف منطقه، شهر، کشور ...، ضرورت توجه به معماری وطراحی چنین مجموعه هایی در راستای پیشرفت و توسعه ی توریسم احساس می شود.
این درحالی است که پرداختن به اصول و شاخصه های قابل استفاده درمجتمع های تفریحی که بتوان ازآنها به عنوان الگوهایی برای طراحی استفاده کرد نیازمند تحقیق و پژوهش فراوان است اهمیت این موضوع ازآنجاست که ازیک رو جمعیت شهرها درسالهای اخیر رو به گسترش نهاده و ازجهت دیگر مقیاس خانه های مسکونی کاهش یافته است و همچنین کمبود مراکز و فضاهای تفریحی درسطح شهرها مشکلات عدیده ای پدید اورده است
