بخشی از مقاله
چکیده
طی دهه های گذشته آمار بیکاری در سراسر جهان با افزایش روبرو بوده است .افراد جوان به ویژه با مشکل ورود به بازار کار مواجه شده اند. از بین عوامل بی شماری که سبب این مشکل می شوند، عامل فقدان تجربه کاری این افراد نسبت به سایر عوامل تاثیر گذاری بیشتری دارد.یکی از راه های رفع این معضل، آموزش کارافرینی و ایجاد برنامه درسی کارافرینانه در نظام آموزش عالی به خصوص نظام آموزش عالی کشاورزی می باشد.
برنامه درسی کارافرینانه و آموزش کارآفرینی سطح آگاهی از خوداشتغالی، انگیزه های افراد برای تجهیز خود به مهارت ها، دانش و تجربه مورد نیاز برای ایجاد و توسعه یک کسب و کار مؤثر را ارتقاء می دهد. بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع، در این پژوهش به بحث در رابطه با برنامه درسی کارآفرینانه، نقش کارافرینی در آموزش عالی و آموزش کارافرینی در ایران می پردازد و در پایان به ارائه پیشنهادهای کاربردی جهت ایجاد برنامه درسی کارافرینانه در نظام اموزش عالی می پردازد.
مقدمه
طی دهه های گذشته آمار بیکاری در سراسر جهان با افزایش روبرو بوده است .افراد جوان به ویژه با مشکل ورود به بازار کار مواجه شده اند .یکی از دلایل آن فقدان تجربه کاری این افراد است .بر این اساس، آموزش نمی تواند مانع بیکاری افراد شود وبسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی قادر به یافتن شغل نمی باشند. به منظور رفع این معضل، سیاستگذاران پیشنهاد کردند که افراد باید به خود اشتغالی بپردازند .
امروزه این پذیرش عمومی در جهان وجود دارد که دانش و مهارت های کارآفرینی را می توان از طریق آموزش در محیط ارتقا بخشید و آموزش نقش مهمی درفرایند گنجایش کارآفرینی بازی می کند. آموزش کارآفرینی، یک فرایند نظام مند، آگاهانه و هدفگراست که طی آن، افراد غیرکارآفرین، ولی با توان بالقوه، به صورت خلاق تربیت می شوند - ملکی پور و همکاران، . - 1395
آموزش کارآفرینی سطح آگاهی از خوداشتغالی، انگیزه های افراد برای تجهیز خود به مهارت ها، دانش و تجربه مورد نیاز برای ایجاد و توسعه یک کسب و کار مؤثر را ارتقاء می دهد - . - Fleming, 1996 بررسی شواهد موجود نشان می دهد که آموزش کارآفرینی در ابتدا در ایالات متحده امریکا، در بطن دوره های دانشگاهی بسیار مورد توجه قرار گرفت.
مشابه این امر، در کشورهای دیگر نظیر فیلیپین، هند، سنگاپور، کره جنوبی، اندونزی و مالزی از طریق ایجاد نهادهای مستقل آموزشی و منظور کردن دروس کارآفرینی در مجموعه ی دروس آموزشی توجه جدی شد×؟در برنامه ی درسی این نهادها و دانشگاه ها، آموزش کارآفرینی به شکل تلفیقی یا به صورت یک درس مستقل برای رشته های گوناگون عرضه می شود.
منوری فرد و همکاران - - 1391، در پژوهشی با عنوان واکاوی تأثیر مولفه های برنامه ی درسی بر روحیه ی کارآفرینی دانشجویان، بیان کردند که در روش های تدریس کارآفرینی باید به چگونگی ارایه ی دانش، تغییر نگرش و آموزش مهارت ها، چگونگی و میزان مشارکت یادگیرنده در امر یادگیری و چگونگی ارتباط یادگیرندگان با یکدیگر و با محیط توجه فراوان شود. بنابراین با توجه به اهمیت گنجاندن برنامه های کارآفرینی در نظام آموزش عالی در ادامه به بحث در رابطه با اهمیت این نوع برنامه درسی پرداخته می شود.
برنامه درسی کارافرینانه
عوامل زیادی تعیین کننده موفقیت در فرآیند کارآفرینی هستند، یکی از آسان ترین روش ها برای تضمین دستاوردهای کارآفرینانه، آموزش است - عبدالله زاده و همکاران، . - 1394 در واقع کارآفرینی می تواند یکی از مؤثرترین شیوه ها برای تسهیل انتقال جمعیت فارغ التحصیلا ن به بازار کار باشد .تجربه های آموزش کارآفرینی در بعضی از کشورها بدون در نظر گرفتن فرهنگ و مذهب خاص نشان می دهد با آموزش کارآفرینی می توان کارآفرین تربیت کرد و با پژوهش می توان کارآفرینی کرد - همان - .
ابعاد برنامه درسی کارآفرینی
برنامه درسی کارآفرینی باید دارای پنج بعد باشد: محیط، اقتصاد، کارافرینان، شرکت - بنگاه - ، پیچیدگی.
محیط: در خصوص محیط، به بررسی این موضوع می پردازد که محیط چگونه بر رفتار جوامع و افراد اثر می گذارد .
اقتصاد: در زمینه اقتصاد، منعکس کننده استراتژی هایی است که برای موفقیت در این محیط مورد نیاز است.
کارآفرینان: در بخش کارآفرینان، فراگیران با افراد کارآفرین جامعه خود مصاحبه می کنند و از این طریق ذهنیت و آمادگی کارآفرینی کسب می نمایند و با دشواری ها و فرصت های شروع کسب و کار در جامعه خود آشنا می شوند .
شرکت - بنگاه - : در رابطه با شرکت یا بنگاه؛ فراگیران از طریق تحلیل محیط، اقتصاد و کارآفرینان چارچوبی برای طراحی یک واحد بنگاه فراهم می کنند.
پیچیدگی: پیچیدگی نشان دهنده پیچیدگی عمل کارآفرینی و تأثیر متغیرهای مختلف بر کارآفرینی است - مذبوحی و همکاران، . - 1390
اهداف برنامه درسی کارآفرینی
یکی از اهداف ارائه برنامه درسی کارآفرینی به دانشجویان، تحریک انگیزه در دانشجویانی است که خصوصیات کارآفرینانه دارند .شناخت این افراد از توانائی های خود و آگاهی دادن در این زمینه و برانگیختن آنها از اصلی ترین وظایف آموزش کارآفرینی به دانشجویان است، تحریک انگیزه هایی از قبیل میل به کسب ثروت، توفیق طلبی، استقلال طلبی، تمایل به ساختن چیزهای نو و قبول نداشتن شیوه های موجود موجب می شود که دانشجویان در مسیر کارآفرین شدن قرار گیرند .یکی دیگر از اهداف ارائه درس کارآفرینی به دانشجویان، پرورش ویژگی های کارآفرینانه است .
برخی از دانشجویان در محیط هایی پرورش می یابند که زمینه برای تحریک انگیزه ها و پرورش آنها فراهم است و لذا در صورتی که این افراد کسب و کاری را شروع کنند، اغلب با موفقیت همراه خواهند بود .اما بیشتر دانشجویان در چنین محیط های آموزشی قرار ندارند و لذا ایجاد انگیزه و پرورش ویژگی های کارآفرینی که از طریق درس کارآفرینی برای آنها، ضرورت دارد - مرادی پردنجانی و جعفری، . - 1392 به طور خلاصه و کلی برنامه درسی کارآفرینی شامل پنج هدف زیر می باشد:
1. افزایش کار گروهی و اعتماد به نفس
2. توانایی شناخت فرصت ها و تهدیدها
3. یادگیری مهارت های کارآفرینی
4. آشنایی دانشجو با نیازهای بازار کار کشاورزی
5. تقویت مخاطره پذیری و مسئولیت پذیری
6. آشنایی با مهارت های شغل یابی
7. توانایی راه اندازی یک کسب و کار جدید - موحدی و همکاران، . - 1395
محتوای برنامه های آموزشی کارآفرینی
محتوای برنامه های آموزشی کارآفرینی در قالب سه محور کلی به شرح زیر بیان می کنند.
