بخشی از مقاله
چکیده:
آزمایشی بهمنظور بررسی اثر مصرف انفرادی و اختلاط برخی از سموم پهنبرگکش - گرانستار، برومایسید، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر، توفوردی، اختلاط گرانستار با سموم برومایسید ام آ، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر و توفوردی - بر برخی خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی علفهایهرز گشنیزک در گندم بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد.
20 روز پس از اعمال علفکشها، برخی صفات نظیر تراکم بوته در مترمربع، وزن خشک زیست توده در بوته، میزان کلروفیل a، b و کل برگ مورد اندازهگیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف تأثیر معنیداری بر صفات مورد بررسی داشتند. مصرف علفکش قدیمی گرانستار تأثیر کمی بر وزن خشک، تراکم و میزان کلروفیلی گشیزک داشت. در حالیکه اختلاط گرانستار با علفکشهای جدید مورد بررسی بیشترین تاثیر کاهشی بر این علفهرز داشت.
-1مقدمه
علفهرز بهعنوان عوامل کاهشدهنده عملکرد مطرح بوده و گاه تا 50 درصد کاهش در عملکرد به علفهایهرز نسبت داده میشود - راشدمحصل و وفابخش، . - 1378 خسارت ناشی از علفهایهرز گاهی به 70 الی 80 درصد نیز میرسد
بدین سبب همواره حدود نصف و گاهی بیشتر تلاش کشاورزان صرف مبارزه و کنترل علفهایهرز میشود. امروزه علفکشها یکی از نهادههای مهم و ضروری در سیستمهای کشت کشورهای پیشرفته محسوب شده و بخش قابل توجهی از عملکرد محصولات زراعی این کشورها مرهون مصرف علفکشها است. تا سال 2004 حدود 61 درصد از مجموع علفکشهای مصرف شده در جهان مربوط به آمریکای شمالی و اروپا بوده است. این در حالی است که سهم کشورهای آسیایی %15 ذکر شده است
اختلاط علفکشها مبحثی است که امروزه مورد توجه بسیاری از محققان و کشاورزان قرار گرفته است. بهعنوان مثال، در مزارع ذرت ایالات متحده میزان اختلاط علفکشها از 39 درصد در سال 1980 به 70 درصد در سال 1992 رسید - رابل و گرسل، . - 1994 از اهداف اصلی که در مورد اختلاط علفکشها میتوان به افزایش طیف کنترل علفهایهرز، جلوگیری از توسعه مقاومت علفهایهرز به علفکشها، کاهش هزینه و یا مصرف علفکش از طریق استفاده از اثرات سینرژیک آنها در اختلاط، کاهش تعداد دفعات سمپاشی و کاهش ورود مواد شیمیایی در محیط زیست اشاره نمود.
گشنیزک با نام علمی - Bifora testiculata L. - ، گیاهی علفی، متعلق به خانواده چتریان - Apiaceae - ، بومی مناطق مدیترانه و شمال آمریکا است. از گیاهان هرز سمج و پهنبرگ یکساله است که در دوره کوتاهی سبز شده، گل و بذر تولید میکند و بدینترتیب جمعیت گونه خود را حفظ مینماید
تحقیقات انجام شده در خصوص اختلاط علفکشهای گروه فنوکسی با دیکلوفوپمتیل نشان داد که دو علفکش توفوردی و امسیپیآ سبب کاهش جذب، داستریفیکاسیون و انتقال دیکلوفوپ شده و نهایتاً باعث بروز اثرات آنتاگونیستی میگردد . با این حال، برخی از گزارشات حاکی از آن است که این دو ترکیب تأثیری روی یکدیگر ندارند
بررسی انجام شده در خصوص تأثیر مخلوط کلروسولفورون با دیکلوفوپمتیل نشان داد که این علفکش تأثیری روی جذب، انتقال و متابولیسم دیکلوفوپمتیل نداشت - لیبل و ورشام، . - 1987 شیمابوکرو و همکاران - 1982 - گزارش کردند که علفکشهای گروه فنوکسی نظیر توفوردی و امسیپیآ و علفکشهای گروه اسید بنزوئیک مانند بنتازون با علفکش دیکلوفوپمتیل خاصیت آنتاگونیسمی دارد و این مسئله بهدلیل خواص شبه اکسینی این دو گروه از پهنبرگکشها میباشد. بهخوبی مشخص شده است که قسمتی از تحریک رشدی اکسین بهدلیل جریان یون H+ درون دیوارههای سلولی میباشد.
تحقیقات نشان داده است که علفکشهای تنظیمکننده رشد نظیر توفوردی و دایکامبا زمانی که با علفکشهای بازدارنده آنزیم ALS مخلوط میشوند، موجب کنترل بهتر علفهایهرز پهنبرگ میشوند
بررسی انجام شده در خصوص اختلاط دو علفکش توفوردی + امسیپیآ با کلودینافوپ پروپارژیل نیز نشان داد که این اختلاط تأثیری در کارآیی علفکش توفوردی + امسیپیآ ندارد ولی سبب کاهش کارآیی کلودینافوپ پروپارژیل روی علفهایهرز باریکبرگ میگردد - باغستانی و همکاران، . - 1385 هدف از تحقیق حاضر کارآیی مصرف انفرادی علفکشهای پهنبرگکش گرانستار، برومایسید، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر، توفوردی، اختلاط گرانستار با سموم برومایسید ام آ، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر و توفوردی بر خصوصیات علفهرز گشنیزک - Bifora testiculata L. - در گندم بود.
-2مواد و روشها:
در این آزمایش تأثیر انفرادی و اختلاط برخی از سموم پهنبرگکش بر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی علفهایهرز گشنیزک - Bifora testiculata L. - بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه گندم واقع در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 1393-94 به اجرا در آمد. علفکشها شامل گرانستار، برومایسید، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر، توفوردی، اختلاط گرانستار با سموم برومایسید ام آ، دیالن سوپر، دوپلسان سوپر و توفوردی بود. از تیمار وجین بهعنوان شاهد استفاده شد. دز مصرفی هر یک از تیمار علفکش براساس توصیه فنی سازمان حفظ نباتات کشور انتخاب شد
جدول -1 دز مصرفی هر یک از تیمارهای علفکشها
پس از تهیه زمین - شامل شخم و دیسک - ، براساس نقشه طرح کرتبندی شد. طول کرتها سه متر و عرض کرتها 1/2 متر در نظر گرفته شد. در این تحقیق از گندم رقم گنبد استفاده شد. عملیات کاشت گندم بهصورت دستی با تراکم 350 بوته در مترمربع در تاریخ 1393/09/25 انجام شد. کشت بذر علفهرز گشنیزک با تراکم 60 بوته در مترمربع انجام شد. فاصله بین کرتهای متوالی در هر تکرار از هم نیممتر و فواصل بین تکرارها، یکمتر در نظر گرفته شد. این مطالعه بهصورت دیم تحت شرایط عدم محدودیت عناصر غذایی، آفات، بیماریها و علفهایهرز غیر از گشنیزک انجام شد. برای سمپاشی، ابتدا سمپاش پشتی تلمبهای با فشار دستی متناوب کالیبره گردید. سپس براساس تیمارهای موجود، سم پاشی بهمیزان لازم برای هر کرت براساس دز توصیه شده انجام شد. در این مطالعه تمامی تیمارهای سموم مصرفی در شروع پنجهزنی اعمال گردید.
20 روز بعد از کاربرد تیمارهای علفکش در هر کرت، تراکم علفهرز گشنیزک در کوادراتهایی به ابعاد 25×25 سانتیمتر برآورد و در واحد مترمربع تعمیم داده شد. سپس برخی از صفات نظیر وزن خشک زیست توده - با ترازوی دیجیتال با دقت یکصدم - ، و محتوی کلروفیل a، b و کل به روش استون سرد - آرنون، - 1949 مورد اندازهگیری قرار گرفت. برای اندازهگیری وزن خشک، نمونههای علفهرز گشنیزک ابتدا در سایه خشک شده سپس بهوسیله آون در دمای 50 درجه سانتیگراد - بهدلیل عدم شکست ماده موثره اسانس - تا رسیدن به وزن ثابت، خشک شد.
برای تجزیه و تحلیل دادهها، ابتدا نرمال بودن دادهها بررسی شد. سپس دادههای بهدست با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 9/1 انجام شد. مقایسه میانگین دادهها با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد.
-3نتایج و بحث:
وزن خشک زیست توده علفهرز گشنیزک:
بر اساس جدول 2، تیمارهای مختلف وجین، مصرف انفرادی و اختلاط علفکشهای پهن برگکش از لحاظ تأثیر بر صفت وزن خشکبوته گشنیزک، اختلاف معنیداری در سطح احتمال یک درصد داشتند
