بخشی از مقاله
چکیده
اجرای سیستم جمعآوری و انتقال رواناب در مناطق شهری و کاربرد بهینه این شبکه همواره دغدغه مسئولین محترم شهرسازی و بهره برداران بوده است. در این تحقیق، با استفاده از نرم افزار Civil storm v8i و شبیهسازی هیدرولوژیکی در داخل واحدهای شهری و روندیابی هیدرولیکی در مسیر کانال های شبکه تا خروجی و معرفی قابلیت های این نرم افزار، روش و ملاحظات شبیه سازی ارائه شده، شهر جدید بهارستان واقع در مجاورت شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفت.
این بررسی گویای این است که شبکه موجود تکافوی عبور رواناب سطحی ایجاد شده در شهر را نداشته و این مورد صحهای بر گفتههای ساکنین دارد. در ادامه این بررسی سناریوی استحصال آب باران در نقاط محتمل و احداث مخازن جمع آوری جهت اصلاح این شبکه ارائه می گردد که می تواند کاربردی بهینه برای این معضل شهری داشته باشد.
مقدمه
توسعه چشم گیر شهرنشینی، همراه با افزایش جمعیت و مساحت شهرها و پدید آمدن شهرهای بزرگ باعث ایجاد بافت ها و ترکیبهای مختلف شهرب و عوامل ارتباطی و اقتصادی پیچیدهای شده است که هر چند واجد بسیاری مزایا و عوامل رفاهی است، اما مشکلات و معضلاتی را برای شهرنشینان به وجود آورده است. این مشکلات و معضلات در بسیاری از موارد به صورت مسائلی حاد جلوهگر شده و باعث در خطر قرار گرفتن جریانات شهری شدهاند.
هدف از احداث شبکههای جمع آوری آب های سطحی فراهم آوردن امکان ایمن سازی شهر در مقابل حوادث غیر مترقبه - سیل - و بهبود بهداشت شهری و ... است. با ایجاد تأسیساتی است که در آنها اصول و ضوابط فنی و اقتصادی رعایت شود تا حداقل تلفات و حداکثر بهرهبرداری و در عین حال حداقل تلفات سرمایهگذاری در طول زمان اجرا را به دنبال داشته باشد
در این پژوهش به بررسی وضع موجود شبکه هدایت و دفع آبهای سطحی از شهرها با استفاده از مدلسازی پرداخته و سپس به اهمیت این امر اشاره خواهد شد.
هدف تحقیق
هدف از این تحقیق بررسی شرایط وضع موجود شبکه جمع آوری آب های سطحی شهر بهارستان می باشد، این بررسی با این رویکرد که آیا وضع موجود تکافوی عبور رواناب سطحی ایجاد شده را دارد و یا خیر، انجام شده است.
پیشینه تحقیق
طاهری بهبهانی و بزرگ زاده بیان نمودهاند: کنترل آب گرفتی معابر و خیابانهای شهری و جلوگیری از بروز مشکلات جانی، مالی و روانی شهروندان همواره دغدغه خاطر طراحان و برنامهریزان شهری و مهندسین آب بوده است.
فلاح و شریفی در تحقیقی شبیه سازی و ارزیابی عملکرد سیستم جمع آوری رواناب سطحی قسمتی از حوزه ی آبریز شهری در جنوب غربی مشهد را با استفاده از مدل SWMM را انجام دادند.[
صنعی و احمدی، در مقالهای تحت عنوان مقایسه روشهای منطقی و SWMM در تعیین دبی سیلاب مسیلها در شهر مشهد به این نتیجه رسیدند که مقادیر دبی سیلاب بدست آمده از روش منطقی بسیار بیشتر از روش SWMM است واین اختلاف ناشی از ساختار دو روش میباشد.
تاج بخش و خداشناس سیستم جمع آوری رواناب شهری حوضهی اقبال شرقی مشهد را به کمک نرم افزار SWMM مدلسازی نموده و پس زدگیهای جریان و سیلاب را در معابر شهر مشخص نمودند.
سلاجقه و همکاران مدلهای مدیریت رواناب شهری را به عنوان ابزاری مفید در برنامه ریزی، طراحی و توسعه شهری بیان نمودند. از جمله آنها مدلهای تحلیلی احتمالاتی هستند که سعی در فرموله نمودن فرایند فیزیکی تبدیل بارش به رواناب نمودهاند.[4] حاجیان در خصوص ملاحظات طراحی هیدرولیکی و توپوگرافی بیان می دارد، در صورتی که طراح پروژههای مختلف ابتدا خط القعر منطقه را مشخص نموده و جاده های اصلی شهر و یا پروژه را با هماهنگی خط القعر و جادههای فرعی را بر اساس آبراهههای فرعی که به خط القعر میریزند طراحی نماید، طرح فوق الذکر هماهنگ با شیب و پستی و بلندیهای طبیعی بوده و طرح جهت دفع آبهای سطحی و فاضلاب شهری و دیگر مسائل آبی با هیچ مشکلی در آینده روبرو نخواهد گردید.
رسمن اینطور بیان نمود که طراحی یک زهکش اصلی شهری شامل فرآیندی پیچیده است. این امر از جهات مختلفی چون تعیین منحنیهای شدت- مدت- فراوانی بارشهای منطقه، انتخاب دوره بازگشت مناسب طراحی، انتخاب زمان بارش و انتخاب مدل مناسب بارش- رواناب میتواند مورد بررسی قرار گیرد.
کومک و همکاران در کشور اسلونیا مقالهای تحت عنوان تاثیرات توسعه شهرنشینی بر خسارت و زیان سیلابهای شهری ارائه داده است. در این مطالعه با مقایسه اثرات سیلابهای شهری مشخص شده است که خسارت و زیان سیلابها درمناطق شهرنشین شده در حال افزایش است
آریال و همکاران افزایش مشکل آلودگی رواناب های سطحی را مورد بررسی قرار دادند و بیان نمودند که بیشتر آلودگی روانابها در طی یک واقعه بارش رخ می دهد. در هر صورت شناخت یک منطقه در برابر هر بارش میتواند به تخمین دقیق میزان آلودگی در اثر روانابهای شهری کمک کند.
ابراهیم در بررسی مشکلات منابع آب یکی از شهرهای سودان اشاره کرده است که استفاده از سدهای مخزنی با هدف کنترل سیلهای فصلی توانسته سطح آب زیرزمینی را به میزان چند متر بالا آورده و به عنوان یک سیستم جمع آوری آب باران عملکرد خوبی داشته است
تسای و همکاران در مطالعهای مکانیسمهای هیدرولیک و تجزیه و تحلیل حجم از آب باران سیستم حفظ یکپارچه برای برنامههای چند منظوره را مورد بررسی قرار دادند. محققین در این تحقیق با استفاده از مدلسازی بارش رواناب و ذخیره آب باران در محل با استفاده از مخازن تراوا بیان نمودند که حجم آب در مخزن ذخیره میتواند به منظور تامین آب اضطراری، روش طراحی ساختمان سبز حتی در اجتماعات کوچک نظیر مدارس مورد استفاده قرار گیرد
مواد و روشها
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
جهت گردآوری اطلاعات و دادههای پژوهش از روشهای کتابخانهای و پیمایش در منطقه استفاده خواهد شد. به منظور انجام ارزیابی عملکرد این شبکه ابتدا با انجام مطالعات مقدماتی جهت شناخت شرایط و لزوم احداث این شبکه با استفاده از منابع موجود کتابخانهای شرکت عمران شهر جدید فولادشهر، آشنایی اولیه با وضعیت این شبکه فراهم آمد. سپس اندازه گیری میدانی و بهره گیری از اطلاعات روش اجرایی پیمانکاران به عمل آمد.
نارساییهای موجود در سه بخش به همراه عکسها و شواهدی که در هر مورد جمع آوری شده بود، مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد. مراحل تحقیق به شرح ذیل خلاصه می گردد: الف: جمع آوری اطلاعات و آمار از طریق عکسبرداری، نقشههای جامع شهر و برداشتهای زمینی با GPS و بازدیدهای و برداشتهای میدانی و مطالعات کتابخانهای صورت میگیرد، ب: پردازش اطلاعات که از طریق تحلیل مطالعات طراحی سازههای اجرا شده در منطقه، ج: تجزیه و تحلیل اطلاعات و مدلسازی اطلاعات در نرم افزار .Civil storm
انتخاب مدل مناسب
انتخاب مدل مناسب باید پس از ارزیابی همه جانبه نیازها ، شناسایی امکانات موجود و مرور و بررسی مدل های قابل دسترسی صورت گیرد. گرچه ممکن است به دلایل نظری یک مدل بر مدل دیگر ارجح دانسته شود، مع الوصف غالبا جنبه های عملی نقش تعیین کننده دارند.
