بخشی از مقاله
چکیده
دو بازار در مکانهای مختلف در صورتی پیوسته هستند که قیمت کالای مبادله شده در بازار واردکننده برابر با قیمت کالا در بازار صادرکننده به علاوه هزینه های حمل و نقل و سایر هزینه های انتقال باشد. به علاوه، بازار برای گروهی از محصولات پیوسته است که در آنها قیمتهای کالا در طول زمان متناسب با یکدیگر حرکت کنند. در این مطالعه پیوستگی بازار کشمش ایران در بازار جهانی با استفاده از روشهای همانباشتگی انگل-گرنجر، خود رگرسیون با وقفه های توزیعی - - ARDL و یوهانسن بررسی شده است. نتایج حاصل از کلیهی این روشها بیانگر عدم وجود پیوستگی بین قیمت کشمش صادراتی ایران و بازار جهانی این محصول می باشد. بنابراین قیمت این محصول در بازار جهانی از کارایی برخوردار نمیباشد.
-1 مقدمه
با توجه به سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی کشور، سطح اشتغال، صادرات غیرنفتی و رسالتی که این بخش در تامین امنیت غذایی، تامین منابع لازم برای صنایع، بهبود سطح زندگی روستاییان و در کل فراهم آوردن زمینه ثبات سیاسی و اقتصادی کشور بر دوش دارد، هر گونه بهبود عملکرد در این بخش تاثیری فراگیر، فزاینده وملّی خواهد داشت.
این اهمیت به گونهای است که دولتها سعی دارند با توسل به سیاستهای مختلف به طریقی از فعالیتهای کشاورزی حمایت منطقی و قابل قبولی به عمل آورند. اگرچه این حمایت ممکن است در اشکال مختلف ظهور نماید، اما به عنوان یک نتیجه کلی می توان گفت که به کارگیری سیاست های حمایتی و یا به عبارتی پرهیز از آزادسازی بازارهای محصولات کشاورزی، منجر به ایجاد شکاف و عدم برقراری ارتباط میان تغییرات قیمتهای داخلی و جهانی محصولات خواهد داشت.
به بیان دیگر انتظار میرود در شرایط عدم دخالت - حمایت - دولتها، میان نوسانات داخلی و جهانی قیمت محصولات، نوعی ارتباط و همگرایی برقرار سازندطبیعتاً. بسته به نوع و درجه اهمیت محصولات، ارتباط فوق از درجه قوت متفاوتی برخوردار خواهد بود. بنابراین با بررسی این که آیااساساً شکافی میان روند تغییرات قیمت های داخلی و جهانی محصولات کشاورزی وجود دارد و یا این که قیمتهای داخلیدقیقاً از نوسانات قیمتهای جهانی تبعیت می نماید، می توان به طریقی عملکرد سیاستهای حمایتی دولت را مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد.
تاثیر جریان های سیاسی- اقتصادی بر تجارت بین المللی کالاهای کشاورزی و مواد غذایی مانند پیوستن به سازمان جهانی تجارت1 ، حذف موانع گمرکی و محدودیتهای تجاری، توجه به اصول موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت2، ایجاد امنیت غذایی و...، اهمیت بررسی قانون قیمتهای واحد و همگرایی قیمت های جهانی و داخلی را روشن میسازد.
در یک بازار پیوسته، قیمت یک کالا تمایل به یکنواختی دارد و اختلاف قیمت براثر هزینه حمل و نقل ایجاد میشود. این تعریف مربوط به تکامل تدریجی قیمتها در درازمدت میشود؛ هرچند قیمتها می توانند در کوتاهمدت از یکدیگر منحرف شوند. وجود فاصله میان بازارهای مختلف فروش محصولات با مراکز تولیدی منجر به اختلاف قیمت میان این بازارها میشود.
منظور از بازارهای فاصلهای بازارهایی است که در آن تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در مکانهای مختلف توزیع شدهاند و این توزیع مکانی، موجب اختلاف و تبعیض قیمت محصولات در نقاط مختلف می شود . - Arshad, 1990 - کارایی این نوع بازارها با استفاده از معیار پیوستگی، قابل ارزیابی است. گلتی و همکارانش - 1995 - 3، پیوستگی بازار را تابعی از زیرساخت های بازاری، ناپایداری سیاستهای دولت و تغییر در میزان تولید در نظر گرفتند. رپسومانیکیس و همکارانش - 2000 - 4، علاوه بر موارد فوق، سرمایه انسانی را یک عامل تعیین کننده در پیوستگی بازارها مطرح کردند و تفاوت در بهره وری عوامل تولید را جایگزین سرمایه انسانی در نظر گرفتند.
در این مطالعه نیز با توجه به اطلاعات موجود، آزمون پیوستگی بازار صادراتی و جهانی کشمش مورد بررسی قرار گرفته است. کشمش گر چه از نقطه نظر حجم تولید در خانواده خشکبار بعد از خرما قرار دارد، اما از لحاظ تجارت بین المللی و حجمی که وارد بازار جهانی می شود مهمترین محصول این خانواده به شمار می آید - موسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصادکشاورزی، . - 1375 بزرگترین تولید کننده و صادر کننده کشمش جهان، ایالات متحده آمریکاست.
