بخشی از مقاله
چکیده:
در چند دهه اخیر تکنولوژي مدرن اطلاعات بر موقعیت و عملکرد بسیاري از جوامع، سازمان ها و افراد اثرات قابل ملاحظه اي گذاشته و به موازات پیشرفت هاي شگرفی که در این زمینه وجود دارد، سرنوشت جوامع، سازمان ها و افراد هر روز بیش از گذشته به این فناوري مدرن گره می خورد. بدیهی است که در چنین موقعیتی، شناخت تاثیرات فناوري اطلاعات اهمیت فزاینده اي یافته است.
فن آوري اطلاعات با دگرگونی روش اجراي کارها،آن ها را به صورت الکترونیکی تبدیل کرده است . تغییرات سریع در فناوري اطلاعات، گسترش همه جانبه سیستم هاي چند کاربره و تمایل سازمان ها به تهیه وا جراي سیستم ها و نرم افزارهاي جدید سبب شده است تا رایانه ها خیلی ساده تر و بیشتر از گذشته مورد استفاده قرار گیرند. در این راستا حسابداري نیز ناگزیر به کاربرد و استفاده از تمام یا برخی روش هاي نو و ارایه خدمات و وظایف خود است .
هم چنین حسابداري به عنوان زبان تجارت و سیستم اطلاعاتی باید خود را با فناوري جدید هماهنگ سازد تا بتواند در خدمت استفاده کنندگان مالی باشد.به منظور بررسی این امر ، در این مقاله ابتدا به تعریف فن آوري اطلاعات و ابزارهاي آن پرداخته خواهد شد ؛ سپس برخی از مهم ترین کاربردهاي آن در حیطه ي حسابداري و حسابرسی بررسی می گردد و در نهایت به جمع بندي و نتیجه گیري مطالب ارایه شده پرداخته خواهد شد .
-1مقدمه
رشد انفجارگونه توانایی هاي فناوري اطلاعات و گرایش واحدهاي تجاري داراي اندازههاي مختلف به کسب مزیت رقابتی، آن ها را بهاستفاده روزافزون و بیشتر از سیستم هاي فناوري اطلاعات براي ایجاد، پردازش، ذخیرهسازي و انتقال اطلاعات، هدایت میکند. امروزه کارکنان سطوح مختلف واحدهاي تجاري جهت انجام فعالیت هاي روزانه خود از سیستمهاي فناوري اطلاعات استفاده میکنند.
در حقیقت، بهسختی می توان شرکت هایی را پیدا کرد که لااقل در یکی از زمینههاي گزارشگري مالی، اهداف عملیاتی و رعایتی خودشان از فناوري اطلاعات استفاده نکنند. فناوري اطلاعات عنصري کلیدي در حذف محدودیت زمانی و مکانی، دسترسی بهتر و سریع تر به اطلاعات، به روز بودن و ... است . به عبارت دیگر، فناوري، روش انجام کارها را دگرگون ساخته و باعث شده بستري که بر کاغذ بنا شده بود، به بسترهاي الکترونیکی تبدیل شود که آن را در اصطلاح تبادل الکترونیکی اطلاعات می نامند .
در پی این تغییر، زمان دسترسی به اطلاعات بسیار کوتاه تر شده و نحوه مبادلات پولی منابع مالی تغییر یافته است و به جاي پول، اطلاعات مالی رد و بدل می شود. امروزه تحولات شگرفی در زمینه فناوري اطلاعات رخ داده و پیشرفت هاي آن فراگیر شده است، به طوري که روندهاي دگرگونی را در زمینه هاي مختلف ایجاد کرده است .
مهم ترین ویژگی هاي فناوري، سرعت زیاد در پردازش داد ه ها ، دقت فوق العاده زیاد، سرعت بالاي دسترسی به اطلاعات، به روز بودن، امکان مبادله الکترونیکی اطلاعات، کیفیت بالا، قیمت فوق العاده ارز ان و رو به کاهش است، از طرفی گسترش حجم عملیات و پیچیده تر شدن امور را در پیش داریم . با توجه به این عوامل دیگر نیازي به توجیه استفاده از فناوري اطلاعات در دنیاي امروز نخواهیم داشت و حسابداري نیز ناگزیر به کاربرد و استفاده از تمام یا برخی از روش هاي نو در ارایه خدمات و وظایف خود است؛ از این رو با توجه به مطالب عنوان شده، هدف از ارایه این مقاله، بررسی مهم ترین کاربردهاي فناوري اطلاعات در حرفه حسابداري و حسابرسی می باشد.
-2 فناوري اطلاعات
در یک تعریف، فناوري اطلاعات به جنبه اي از فناوري سیستم اطلاعاتی اشاره دارد که شامل سخت افزار، پایگاه داده، نرم افزار، شبکه ها و سایر ابزارها می شود .در تعریفی دیگر اصطلاح فناوري اطلاعات، علاوه بر جنبه تکنولوژیکی سیستم اطلاعاتی به عنوان مجموعه چندین سیستم اطلاعاتی، استفاده کنندگان، و مدیران آن ها تلقی می شود - توربان و یسرب،. - 2004
از نظر تانسی و همکاران فناوري اطلاعات ، استفاده از رایانه و ارتباط دوربر1 براي جمع آوري، پردازش، ذخیره سازي، و انتشار اطلاعات صوتی، تصویري، متنی، و عددي است . در تعریف جامع، فناوري ارتباطات به چگونگی استفاده از تجهیزات مربوط است و فناوري اطلاعات یعنی کاربرد فناوري براي فرایندهاي کسب و کار، جمع آوري داده و تولید اطلاعات با ارزش براي مدیران به کارگیري فناوري اطلاعات در سطح بالا ، استفاده از اینترنت است، بدین صورت که سیستم مالی یکپارچه شرکت به صورت مستقیم به اینترنت وصل می شود و استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداري در هر نقطه از جهان می توانند به وب سایت شرکت مراجعه کرده و هر لحظه صورت هاي مالی را با آخرین تغییرات مشاهده و تجزیه و تحلیل کنند .
حتی با استفاده از نرم افزارهاي هوشمند2 ، برنامه ریزي منابع سازمانی - ERP - 3، زبان علامت گذاري شده گسترش یافته - XML - 4، زبان علامت گذاري شده فوق متن - 5 - HTMLو... ، زبان گزار شگري تجاري گسترش یافته - XBRL - 6 ,استفاده کنندگان می توانند نسخه خود را در جهت گزارش دلخواه دست کاري کنند . به این ترتیب، نیازي به چاپ و توزیع صورت هاي مالی ، آن هم فقط در پایان سال مالی و میان دوره اي نخواهد بود .
-1-2 ویژگی فناوري اطلاعات
اهم ویژگی هاي سیستم هاي نوین که در حال حاضر مرتبط با فعالیت هاي حسابداري و حسابرسی مورد استفاده قرار می گیرد، شامل موارد زیر می باشد:
الف- دقت زیاد: در فعالیت هایی که توسط انسان انجام می گیرد، دقت انجام کار وابسته به شخص کاربر متغیر و معمولا غیر قابل اعتماد می باشد، در حالی که فناوري هاي نوین با بی دقتی بسیار بالا و ثابت طراحی شده و در عملیات محاسباتی و پردازشی دقت انجام این عملیات بمراتب بیشتر از انسان و قابل اتکا صورت می پذیرد.
ب- سرعت زیاد در پردازش داده ها: محاسبه و پردازش سریع داده ها و اطلاعات ارائه شده به سیستم، زمان انجام فعالیت را به حداقل رسانده و در نتیجه راندمان کار را افزایش میدهد و قابلیت جستجو و دستیابی سریع به اطلاعات نیز در این فناوري ها پیش بینی و طراحی گردیده است.
ج- به موقع بودن گزارشات: در سیستم هاي نوین صرفا با مشخص نمودن دامنه اطلاعات مورد نظر بر حسب تاریخ یا سقف خاصی از عملیات انجام شده در سیستم می توان بدون فوت وقت از داده هاي ثبت شده با سرعت بالا، پردازش و محاسبات مورد نظر انجام و گزارش کار دریافت کرد.
د- امکان مبادله اطلاعات: مهم ترین کاربرد فناوري هاي نوین از لحاظ نحوه استفاده از سیستم در قالب ایجاد امکانات و فراهم نمودن بستر لازم جهت تبادل اطلاعات ارائه شده در سیستم ها در نظر گرفته شده است به لحاظ اهمیت این موضوع مبحث نحوه استفاده از فناوري هاي نوین در شکل بهره برداري از راه دور مطرح می شود.
-3 نقش فناوري اطلاعات بر حرفه حسابداري
با توجه به گسترش روزافزون فناوري اطلاعات و تاثیر آن بر بر تمام علوم مالی، در زیر به مهم ترین کاربردهاي فناوري نوین در حرفه حسابداري پرداخته شده است
ERP-1-3 و کاربرد آن در حسابداري
یکی از اخرین فناوري هاي اطلاعات در زمینه تحول جریانات اطلاعات سازمانی، که با اعمال IT در تمام مراحل فعالیت هاي یک بنگاه اقتصادي و برقراري تبادلات منطقی بین منابع مختلف سازمان، توانسته است پاسخی مناسب به ضرورت فوق الذکر بدهد ERP است. ERP یک فکر، فن آوري و سیستم براي مدیریت با کارایی بالا روي منابع مختلف در کل یک سازمان است. ERP نماینده گونه خاصی از نرم افزارهاست.
این گونه نرم افزارها می کوشند تمام بخش ها و عملیات درون سازمان را در سیستمی یکپارچه بگنجانند. بخش هاي مختلف ممکن است سیستم هاي جداگانه خاص خودشان را داشته باشند ولی ERP همه آن ها را درقالب نرم افزاري یکپارچه جمع می کند. به این ترتیب بخش هاي مختلف می توانند اطلاعات خود را به اشتراك بگذارند و با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
