بخشی از مقاله
چکیده:
بالتوری سبز حشرات مفیدی بوده که توان شکارگری بالایی در تغذیه از حشرات زیان آور گیاهی دارند و به همین دلیل از این حشره در کنترل آفات گیاهی در قالب برنامه های کنترل بیولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات - - IPM استفاده می شود. بدین منظور این حشره را در اتاقک های رشد که در آن ها دما و رطوبت و سایر پارامترهای بیولوژیکی رشد تامین شده باشد، به تعداد مورد نیاز تکثیر می کنند و سپس در شرایط محیطی مناسب رهاسازی را انجام می دهند.
هدف از انجام این برنامه کاهش سطح خسارت زای آفت مورد نظر به زیرآستانه زیان اقتصادی است که در اغلب اوقات رهاسازی ها به ویژه در مورد شته جالیز با موفقیت بالایی همراه بوده و می تواند تا 90 درصد به کنترل این آفات کمک نماید. این حشره مفید به دلیل خصوصیات خاص و منحصر به فرد خود به عنوان یکی از عوامل بسیار موثر و کارا در برنامه های مدیریتی آفات محصولات مختلف به کار می رود و هم اکنون در سطح تجاری در اغلب کشورهای پیشرفته جهان پرورش داده شده و رها سازی می شود.
مقدمه:
تعدادگونههای شناخته شدهی این خانواده که موسوم به بالتوریهای سبزهستند درایران 35 گونه است . - Mirmoayedi,2002 - براساس مطالعات Farahi - 2009 - تعدادگونههای گزارش شده برای این خانواده در ایران 46 گونه است. حشراتکامل از شهدگلها تغذیه میکنند. لارو اغلب گونهها شکارگر شتهها،کنهها وشپشکها هستند. تخم-هایشان را معمولاًروی پایه قرار میدهند. دارای سه سن لاروی هستند وبعداز سن سوم داخل یک پیله ابریشمی سفید وکروی شکل تبدیل به شفیره میشوند
مواد و روش ها:
برای پرورش بالتوری سبز به قفسه های ویژه ای به نام اتاقک های رشد مورد نیاز است که با استفاده از آن به راحتی می توان شرایط مورد نظر برای رشد و پرورش بالتوری سبزرا کنترل کرد و بر اساس نیازهای مختلف این حشره تغییرات لازم را اعمال نمود. برای پرورش مناسب این حشره در 3 تکرار وتراکم های 100، 150، 300، 500، 700، 900، 1100، 1300و 1500 تخم های بالتوری سبز را در ظروف پلاستیکی و به حجم 2 دسی متر و در شرایط رطوبت 65 درصدی در دمای 25 تا 28 درجه سانتیگراد قرار می دهیم.
غذای لاروها برای پرورش این حشره تخم های پروانه بید آرد - Ephestia - kuehniella است که هر روز با در نظر گرفتن میزان تغذیه لاروهای بالتوری سبز تخم های پروانه بید آرد را به ظروف پرورش اضافه می نماییم و در پایان پس از طی کردن دوره رشدی بالتوری میزان پیله های سالم، ناسالم و میزان هم خواری لاروها و تعداد حشرات بالغ خارج شده از پیله ها را درهر واحد پرورشی محاسبه می کنیم. سپس نتایج را تجزیه و تحلیل می کنیم و به این صورت تراکم مناسب را بدست می آوریم تا در پرورش های بعدی از آن به عنوان معیار مناسب استفاده کنیم.
جدول - 1درصد باردهی بالتوری سبزدر واحدهای پرورش با تراکم های مختلف بید آرد
برای تعیین زمان و تراکم مناسب رهاسازی بالتوری سبز درکنترل شته جالیز که یکی از آفات مهم این محصول می باشد، گیاهان جالیزی را در زمینی به ابعاد 3*8 مترکشت می کنیم و بوته ها را پس از رشد مناسب با 20 عدد پوره سن سوم شته جالیز آلوده می کنیم. سپس رهاسازی را با تراکم های مختلف 1:5،1:10،1:20 و تیمار شاهد انجام داده و این تیمارها را با سه تکرار برای هر تیمار انجام می دهیم. برای جلوگیری از اننقال شته ها به بوته های مجاور، بوته ها را با کادرهایی محصور می کنیم و سپس رها سازی لارو بالتوری را انجام می دهیم.
نتایج:
طول دوره تفریخ تخم در این حشره با دما تغییر می کند. در بررسی های صورت گرفته طول دوره تفریخ تخم این حشره در دمای 20 درجه سانتیگراد بین 4/8 تا6/4 روز و در 35 درجه سانتی گراد بین2/3 تا 2/6 روز است. رطوبت نسبی بین 20 تا 80 درصد روی میزان تفریخ تخم ها تاثیر دارد. تفریخ تخم های این حشره در زمان های مختلفی از روز صورت می گیرد و پس از تفریخ تخم ها، لاروهای این حشره ظاهر می شوند. این حشره دارای 3 سن لاروی است که لارو سن سوم با استفاده از لوله های مالپیگی خود که توانایی ریسیدن تار را دارند، شروع به ریسیدن پیله برای دوره شفیرگی خود می نماید که در این حالت میزان تغذیه آن بسیار کم شده و تنیدن پیله در این زمان آغاز می شود که این پدیده بین 24 تا 48 ساعت طول می کشد.
پیله دارای رنگ روشن بوده و در نرها کمی کوچک تر و دارای رنگ روشن تری است. طول دوره پیش شفیرگی در دمای 35 درجه سانتیگراد حدود دو روز طول می کشد. شفیره در ابتدا به رنگ کرم مایل به زرد است که در مراحل آخر با رنگ سبز و دو نقطه سیاه رنگ به خوبی قابل تشخیص است. پس از مرحله شفیرگی حشره بالغ از پیله خارج می شود. بر اساس بررسی های صورت گرفته بالتوری های سبز ماده پس از خروج از پیله در مدت 16 ساعت روشنایی، 8 ساعت تاریکی و دمای 30 درجه سانتی گراد پس از 3 تا 4 روز شروع به تخم ریزی می کنند.
به طور کلی در این حشره دوره قبل از تخم ریزی 4 تا 5 روز است و طول عمر این حشره نیز 80 تا 82 روز می باشد با توجه به بررسی های صورت گرفته میزان تراکم150،100 و 200 عدد تخم پرانه بید آرد برای پرورش این حشره مناسب است که در این شرایط رشد و پرورش این حشره به صورت مطلوب صورت می گیرد. میزان ترکم لاروهای بالتوری در مزرعه در مورد شته جالیز نسبت 1:5 تعیین شده است، یعنی اینکه یک لارو بالتوری می تواند 5 پوره سن سوم شته جالیز را کنترل کندکه در این حالت دمای مناسب رها سازی باید بین 20 تا 41 درجه سانتیگراد باشد رهاسازی ها این بالتوری در مورد شته جالیز با موفقیت بالایی همراه بوده و می تواند تا 90 درصد این آفت راکنترل کند به گونه ای که دیگر نیازی به مبارزه شیمیایی علیه آفت در مزرعه جالیز نیست.
بحث:
بالتوری سبز پتانسیل بسیار بالایی را به عنوان یک عامل کنترل بیولوژیک دارد و می توان از آن به عنوان گزینه بسیار مناسبی برای برنامه های کنترل بیولوژیک استفاده کرد و با دقت در ویژگی های زیستی این حشره و پرورش مناسب، می توان آن را به صورت تولید انبوه در برنامه های کنترل بیولوژیک در قالب رهاسازی مزرعه ای، گلخانه های یا باغی به کاربرد. البته باید در پرورش میزبان مناسبی را برای این حشره فراهم نمود و در تراکم های مناسب برای آن قرارداد تا بتواند به خوبی نیازهای غذایی خود را تامین نموده و چرخه زیستی خود را تکمیل نماید.
