بخشی از مقاله
چکیده
روش Topsis یکی از روشهای تصمیم گیری چند معیاره است و بر این مفهوم استوار است که گزینه انتخابی باید کمترین فاصله را با راه حل ایده آل مثبت و بیشترین فاصله را با راه حل ایدال منفی داشته باشد. هدف از انجام این تحقیق استفاده از تکنیک Topsis برای انتخاب گزینه برتر درمیان 6 پارک شهری لاله ، 42 هکتاری ، جزیره ، سیاحتی ساحل و شهربازی براساس رعایت معیارهای مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست می باشد .
در این تحقیق ابتدا وضع موجود پارک های مورد مطالعه از نظر معیارهای بهداشت ، ایمنی و محیط زیست از طریق Topsis طیف لیکرت بررسی شد و سپس از روش Topsis جهت انتخاب بهترین پارک استفاده شد و نتایج آن به کمک نرم افزار آماری Visual Topsis مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .
نتایج بیانگر آن است که در پارک های مورد مطالعه عامل محیط زیست با 0,656 امتیاز نسبت به عامل ایمنی و محیط زیست وضعیت بهتری قرار دارد . پارک جزیره نیز از نظر وضعیت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست نسبت به سایر پارک های تحت مطالعه در وضعیت بهتری قرار دارد و امتیاز بیشتری را به خود اختصاص داده است و پارک دولت پایین ترین امتیاز را به خود اختصاص داده است .
-1مقدمه
پارک های شهری به واسطه عملکرد و همچنین طیف متنوع و گسترده مخاطبین خود دارای بیشترین سهم در حیات جمعی شهروندان می باشند و با توجه به اینکه جمعیت زیادی از افراد با وضعیت های متفاوت فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و بهداشتی به این این مکان مراجعه و تردد می نمایند و همچنین بدلیل امکان انتفال و انتشار بیماری ها و مسایل ایمنی و آلودگی های زیست محیطی در آنها ، رعایت ضوابط بهداشت ، ایمنی و محیط زیست در راستای حفظ سلامت پارک های شهری امری اجتناب ناپذیر است .
از این رو دستیابی به ابزار مدیریتی هدفمند و بر پایه اصول و معیارهای هماهنگ و منسجم که بتواند مخاطرات بالقوه و بالفعل موجود در زمینه بهداشت ، ایمنی و محیط زیست مکان ها و فضا های شهری بویژه پارک های شهری را به گونه ای دقیق تعیین و به طور موثر کنترل کند ضروری به نظر می رشد . - 2 - در اموری همچون اداره و مدیریت پارک های شهری نیز می توان از شیوه رایج در صنایع استفاده کرد و موضوعات بهداشت ، ایمنی و محیط زیست پارک های شهری را در قالب سامانه مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست - HSE - طرح ریزی نمود . - 4 - در این پژوهش تلاش شده است بعد از بررسی وضع موجود پارک های مورد مطالعه، شاخص برتر در هر کدام ازپارک ها و بهترین پارک از نظر رعایت شاخص های مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست از طریق تکنیک تاپسیس انتخاب شود .
-2تئوری و پیشینه تحقیق
در تحقیقی تحت عنوان »استقرار سیستم مدیریت ایمنی ، بهداشت و محیط زیست درپارک های شهری مطالعه موردی پارک های منطقه یک شهرداری تهران « به ارائه شاخص های مربوط به هرکدام از موارد ایمنی ، بهداشت و محیط زیست و بررسی عوامل موثر بر آنها و ارایه راهکارهای مدیریتی پرداخته است .در این تحقیق از طریق بررسی های میدانی ، از روش پرسشنامه جهت دریافت نظرات کارشناسان در مورد وضعیت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست تعدادی از پارک های منطقه یک شهرداری تهران استفاده گردید و نتایج بدست آمده حاکی از برتری گزینه محیط زیست برایمنی و سلامت می باشد
در تحقیقی دیگر تحت عنوان » مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست در پارک های شهری « به اهمیت موضوعات بهداشت ، ایمنی و محیط زیست قبل از بروز حوادث وهمچنین اثرات نامطلوب و جهت رفع نیازهای استفاده کنندگان از پارک ها و به نوعی تمام شهروندان در حوزه طرح ریز ی، اجرا ، مدیریت و نگه داری و همچنین به تعیین و بررسی عوامل موثر بر مدیریت بهینه بهداشت ، ایمنی و محیط زیست پارک های شهری و ارایه راهکارهای مدیریتی جهت بهبود وضعیت پرداخته است
درتحقیقی دیگر نیز تحت عنوان » بررسی وضعیت سلامت پارک ساعی با استفاده از سیستم مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست « به بیان اهمیت رعایت ضوابط بهداشت ، ایمنی و محیط زیست در راستای حفظ سلامت پارک های شهری به بررسی و ارزیابی پارک ساعی به عنوان بخشی از محیط زیست شهری با استفاده از شاخص سیستم مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست در مکان و فضاهای شهری پرداخته است .
نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست ارائه شده در این پژوهش از یک سو چارچوب لازم جهت بررسی علمی و منطقی ارزیابی محیط زیست پارک های شهری و از سوی دیگر زمینه اقدامات آینده در راستای انجام فرایند ارزیابی مکانها و فضاهای شهری با سیستم مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست را فراهم می آورد
-3روش تحقیق
در این تحقیق در ابتدا از نشریات، کتب و پایان نامههای مرتبط در این زمینه استفاده شده است. به این ترتیب مجموعهای از معیارها و شاخصها برای هریک از معیارهای ایمنی ، بهداشت و محیط زیست شناسائی گردید و بر اساس نظر سنجی از خبرگان و تعیین درجه اهمیت آنها معیارها و شاخص های شناسایی شده نهایی شدند. برای مشخص شدن وضعیت موجود هر پارک از نظر شاخص های ایمنی ، بهداشت و محیط زیست از طیف لیکرت پنج درجه ای استفاده شد، سپس جهت رتبه بندی شاخص ها و همچنین انتخاب بهترین پارک از تکنیک Topsis استفاده شد و نتایج آن به کمک نرم افزار Visual Topsis مور د تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
-4نتایج و بحث
-1-4شناسائی منطقه مورد مطالعه با توجه به اینکه شهر اهواز در مناطق هشتگانه خود دارای 202 پارک محله ای ، همسایگی، ناحیه ای و منطقه ای می باشد که جمعا مساحت 6،331،474 متر مربع را تشکیل می دهد نسبت به انتخاب تعدادی نمونه تصادفی جهت بررسی مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست در این پارک ها اقدام شد. از این رو 6 پارک از انواع مختلف پار کها شامل پارکهای لاله و 42 هکتاری در مقیاس منطقه ای ،پارک های ساحتی ساحل و جزیره در مقیاس ناحیه ای ،پارک های دولت و شهربازی در مقیاس محله ای بر اساس تعداد جمعیت استقاده کننده ، تعداد تجهیزات ، مساحت ، نوع پارک ، نزدیکی به محل شهر جهت مطالعه انتخاب شد.
-2-4شناسایی معیارها
در ابتدا معیارها و زیرمعیارهای موثر بر مدیریت HSE انتخاب می شود. معیارهای اصلی مدیریت HSE عبارتند از: عوامل بهداشتی، عوامل محیط زیستی و عوامل ایمنی. برای هریک از این معیارها، زیرمعیارهائی درنظر گرفته شده است و هریک از زیرمعیارها نیز براساس شاخص های دیگری مورد سنجش قرار گرفته است. معیار بهداشت دارای 8 زیر معیار بوده و فاقد زیر معیارهای فرعی می باشد،معیار محیط زیست هم دارای 9 زیر معیار بوده و فاقد زیر معیارهای فرعی می باشد،معیار ایمنی نیز دارای 3 زیر معیار ، زمین بازی و تجهیزات ، مسیرها و موقعیت پارک و تسهیلات ایمنی است که به ترتیب هر کدام دارای 9 ،8 ،6 زیر معیار فرعی می باشد.
-3-4بررسی وضع موجود پارکهای مورد مطالعه براساس طیف لیکرت برای بررسی وضع موجود پارکهای مورد مطالعه ، پس از بازدید میدانی از پارکها با استفاده از طیف لیکرت پنج درجه امتیاز دهی شد .به طوری که امتیاز - 1 خیلی ضعیف - ، - 2 ضعیف - ، 3 - متوسط - ، - 4 خوب - ، - 5 عالی - می باشد. نتایج طیف لیکرت برای هر یک از پارک ها در جد.ول - 1 - و جدول - 2 - آمده است
جدول -1بررسی وضع موجودپارک های مورد مطالعه
معیار اصلی
- آب آشامیدنی پارک وضعیت تهیه و سرویس دهی اغذیه د ر بوفه و رستوران پارک
- وضعیت پار ک از نظر تعداد سرویس بهداشتی یا تجهیزات پارک وضعیت پارک از نظر تعداد سطل زباله با تجهیزات مناسب و جمع آوری صحیح زباله نظارت در داخل پارک وضعیت موارد بهداشتی در مورد کاربرد سموم و کودهای شیمیایی
- توجه به وضع سلامتی کارکنان پارک وضعیت بهداشتی اتاق کارکنان نگه داری از محیط زیست پارک
- گونه های گیاهی مناسب و مقاوم به آلودگی هوا در پارک افدامات لازم جهت کاهش آلودگی صوتی در پارک روشهای مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی پارک استفاده از سموم جهت مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی مصرف انواع کود در فضای سبز پارک
- رعایت موازین زیست محیطی در کاربرد سموم و کودهای شیمیایی روش دفع فاضلاب انسانی در پارک اقدامات صورت گرفته ناشی از منابع آلاینده پارک
