بخشی از مقاله
چکیده
به منظور ارزیابی تاثیر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و سولفات مس بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ در منطقه ایلام، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی سرابله در شهرستان چرداول در سال زراعی 1393 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد.
فاکتورهای آزمایشی شامل چهار رقم گلرنگ - سینا، فرامان، گلدشت و پدیده - و دو فاکتور فرعی شامل محلول پاشی اسید سالیسیلیک - مصرف - 300 ppm - و عدم مصرف - و محلول پاشی سولفات مس - مصرف - 500 ppm - و عدم مصرف - بودند. صفات مورد ارزیابی در این تحقیق شامل وزن غوزه، قطر غوزه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه بودند.
نتایج این آزمایش نشان داد که محلول پاشی اسید سالیسیلیک تاثیر معنی داری بر تمام صفات مورد اندازه گیری به جز قطر غوزه داشت. همچنین اثر محلول پاشی سولفات مس بر تمامی صفات جز قطر غوزه معنی دار گردید. نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین عملکرد مربوط به رقم پدیده با متوسط 1034/7 کیلوگرم در هکتار بود و همچنین محلول پاشی اسید سالیسیلیک با متوسط 907/1 و محلول پاشی سولفات مس با متوسط 917/4 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهدها از عملکرد بیشتری برخوردار بودند.
.1 مقدمه
با وجود تولید سالانه 271 هزار تن دانه روغنی درکشور بخش عمدهای از روغن مصرفی از منابع خارجی تأمین میگردد . با توجه به نیاز روزافزون کشور به روغن های خوراکی ، توسعه کشت دانههای روغنی از اهمیت بسزایی برخوردار است. از بین دانههای روغنی سازگار با شرایط کشور، گلرنگ به عنوان یک گیاه [5] و با داشتن تیپهای مقاوم به تنش شوری و خشکی [2] بهاره و پاییزه، از آینده نویدبخشی برخوردار است
سالیسیلیک اسید هورمونی است که نقش مهمی در مقاومت به تنشهای زیستی و غیر زیستی ایفا می کند و بر رشد گیاه، جوانه زنی دانه، ساختار غشا، جذب و انتقال یون، نرخ فتوسنتز، هدایت روزنهای، مقدار کلروفیل، گلدهی و رسیدن میوه نیز تأثیر می گذارد. بررسیها نشان داده است که سالیسیلیک اسید باعث تغییر پاسخ گیاهان به سرما، دمای بالا، تنش شوری، تنش اسمزی و علف کشها میگردد و رشد گیاه را تحت این شرایط بهبود میبخشد
همچنین، سالیسیلیک اسید تأثیرات تخریبی فلزات سنگین بر رشد را نیز تعدیل میکند .اهداف مهم در این تحقیق بررسی عملکرد چهار رقم گیاه گلرنگ در شرایط دیم - استان ایلام - تحت تاثیر تیمارهای سالیسیلیک اسید و سولفات مس و اثر متقابل این دو است و اینکه این دو تیمار چه تاثیری بر اجزای عملکرد این چهار رقم خواهند داشت. همچنین واکنش عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط دیم در استان ایلام نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
.2 مواد و روشها
این آزمایش در سال زراعی 1393 در ایستگاه تحقیقاتی سرابله واقع در شهرستان چرداول اجرا گردید. این منطقه دارای طول جغرافیایی 46 درجه و 36 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 33 درجه و 47 دقیقه شمالی و در ارتفاع 975 متر از سطح دریا قرار دارد. این آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید.: فاکتورهای اصلی شامل چهار رقم گلرنگ: -V1 سینا،- V2 فرامان،- V3 گلدشت و- V4 پدیده وفاکتورهای فرعی شامل محلول پاشی سالیسیلیک اسید:
-SA1 مصرف - 300 ppm - ،- SA2 عدم مصرف - شاهد - و محلول پاشی سولفات مس:- Cu1 مصرف - 500 ppm - و- Cu2 عدم مصرف - شاهد - بود. سطح هر کرت 12/5 متر مربع که بصورت 5 خط کشت 5 متری با فواصل ثابت 50 سانتیمتر بود. تجزیه واریانس کلیه ی صفات مورد بررسی به وسیلهی نرم افزار SAS و رسم نمودارها با Excel انجام گرفت. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح 5 درصد انجام شد.
.3 نتایج و بحث
وزن غوزه نتایج این پژوهش نشان داد که رقم و اسید سالیسیلیک و سولفات مس در سطح احتمال آماری 1 درصد تاثیر معنیداری بر وزن غوزه
داشت - جدول . - 1
جدول -1 تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر صفات مورفواوژیک گلرنگ - وزن غوزه، قطر غوزه -
در خصوص رقم، یافتههای این بررسی نشان داد که بیشترین و کمترین وزن غوزه به ترتیب از رقم پدیده با متوسط 3/99 گرم و رقم سینا با متوسط 3/01 گرم بدست آمد - شکل. - 1
شکل -1 اثر ارقام بر میانگین وزن غوزه گیاه گلرنگ همچنین با توجه به معنی دار شدن اثر اسید سالیسیلیک بر وزن غوزه نتایج نشان داد که بیشترین وزن غوزه از مصرف300 پی پی ام اسید سالیسیلیک با متوسط 3/45 گرم به دست آمد
شکل -2 اثر اسید سالیسیلیک بر وزن غوزه گیاه گلرنگ
در خصوص سولفات مس، نتایج حاکی از این بود که بیشترین وزن غوزه از مصرف 500 پی پی ام سولفات مس با متوسط 3/49 گرم به دست آمد
شکل -3 اثر سولفات مس بر وزن غوزه گیاه گلرنگ
نتایج همبستگی نشان داد که بین وزن غوزه و عملکرد رابطه مثبت، همسو و معنی دار با ضریب همبستگی - r=0/937** - بود که افزایش وزن غوزه افزایش عملکرد را به همراه داشت همچنین بین وزن غوزه و قطر غوزه با ضریب همبستگی - r=0/713** - و تعداد دانه در غوزه - r=0/302* - رابطه مثبت، همسو و معنی دار داشت
