بخشی از مقاله
چکیده
سنجش تشخیص شناختی نوعی از سنجش تربیتی است که به منظور اندازهگیری ساختارهای دانش و فرآیندهای مهارتهای خاص در دانشآموزان با هدف فراهم کردن اطلاعات در رابطه با ضعف و قوتهای آنها، طراحی شده است. مدلهای مختلفی برای CDA طراحی شدهاند که مدل DINA یکی از پرکاربرترین آنهاست.
این مدل دو پارامتر حدس و لغزش را برای هر سوال به همراه ضرایب تشخیص و شاخص برازندگی سوال را برآورد مینماید. همچنین احتمال و فراوانی مورد انتظار هر یک از الگوهای صفات و همچنین احتمال کناری هر یک از صفات مکنون در این مدل محاسبه شده و الگوی صفات هر آزمودنی مشخص میگردد. نرم افزارهای مختلفی برای مدلهای CDA پیشنهاد شدهاند؛ در این مقاله کاربرد و استفاده عملی این روش با استفاده از نرم افزار R به همراه یک مثال پژوهشی، با توضیح و تفسیر نتایج ارائه شده است
مقدمه
سنجش تشخیص شناختی نوعی از سنجش تربیتی است که به منظور اندازهگیری ساختارهای دانش و فرآیندهای مهارتهای خاص در دانشآموزان با هدف فراهم کردن اطلاعات در رابطه با ضعف و قوتهای آنها، طراحی شده است - لاتیون و گریل، - 2007 و هدف آن فراهم کردن اطلاعات معتبر آموزشی است تا با استفاده از آنها معلم بتواند بهطور مؤثر آموزشهای بعدی و مکمل را برای پاسخگویی به نیازهای یادگیری هر دانشآموز خاص طراحی کند
با مدلسازی بر اساس شیوههای سنتی تئوری سؤال-پاسخ1 تواناییهای آزمودنیها در طول یک پیوستار مرتب میشوند و معمولاً یک نمره مقیاسی و یا یک رتبه درصدی به عنوان نمره گزارش شده، ارائه میشود، اما نتایج حاصل از نمرهگذاری بر اساس مدل-های تشخیصی شناختی - - CDMs متفاوت است، در این مدلها آزمودنیها پروفایلهای مهارت چند بعدی را دریافت میکنند که بر اساس چیرگی یا عدم چیرگی در همه مهارتهای موجود در آزمون طبقهبندی شدهاند
استفاده از روشهای CDM در سنجش مزایایی دارد که در سایر روشها وجود ندارد، در درجه نخست اینکه اکثر مدلهای IRT ، تکبعدی بودن آماری مجموعه دادهها را فرض نموده و آن را به عنوان شرط قبلی برای مدرج نمودن سؤالات و برآورد پارامترها نیاز دارند، به عبارت دیگر ، در اکثر مدلها، تک بعدی بودن به عنوان لازمه اصلی برای مشخص نمودن جایگاه آزمودنیها در طی یک پیوستار فرضی، ضروری است. یکی از ویژگیهای مهم CDM عدم نیاز به تک بعدی بودن است. به نظر میرسد تک بعدی بودن تا حدودی در بخشهای تحصیلی مشکلساز باشد چرا که تحقیقات نشان داده است که ابزارهای سنجش تحصیلی نوعاً مجموعهای از صفات یا خرده مهارتها را مورد توجه قرار میدهند که هر کدام از آنها میتواند یک بعد آماری جداگانه را ایجاد نماید
همچنین به عنوان یک از مدلهای IRT چند بعدی، CDM یکی از روشهای نسبتاً تازه طراحی شده در میان ارزشیابهای صفت مکنون است که همزمان هم از روشهای ریاضی برای برآورد پارامترها و هم از اصول روانشناسی شناختی برای متمایز نمودن افراد مسلط و غیر مسلط استفاده مینماید. - گیرل، سیوی و ژو، - 2009 مدلهای تشخیصی شناختی از این جهت ساخته شده اند تا از طریق اطلاعات هدفمندتری که به شکل پروفایلهای نمره ارائه می دهند، نقص و محدودیت مدلهای IRT را برطرف نمایند
دو روش برای استفاده از سنجش تشخیصی شناختی برای سنجش مهارتها وجود دارد:
الف - تحلیل دادههای حاصل از یک سنجش موجود با استفاده از مدلهای پیچیدهتر مهارت محور به امید استخراج اطلاعات بیشتر نسبت به مقیاسسازیهای تک بعدی یا سایر روشهای موجود.
ب - طراحی یک آزمون از ابتدا برای یک هدف تشخیص مهارت محور. در طراحی یک سنجش تشخیصی مؤثر برآورده کردن اهداف سنجشی، انگیزه اصلی است. در اغلب کارهایی که در زمینهی مدلهای تشخیصی انجام شده و در ادبیات پژوهش یافت میشود از سنجش تشخیصی به عنوان یک روش پس از وقوع - راه اول - استفاده شده است
. مدل DINA یک از پرکاربردترین مدلهای CDA در ادبیات این روشهاست . این مدل بدون توجه به تعداد صفتهای بررسی شده در هر ارزیابی به تنهایی برای هر آیتم نیازمند به تخمین دو پارامتر می باشد. بعلاوه زمانی که صفتهای موردنیاز برای یک آیتم دارای اهمیت برابر و مساوی هستند، مدل DINA مناسب بنظرمی رسد.
مطالعات مختلفی مدل DINA را بررسی نموده اند. یک بحث کلی از مدل DINA که شامل کاربردها و مدلهای طبقه بندی مرتبط و پنهانی آن است در کارهای دلاتوره و داگلاس1 - 2008 - ،داگنون و فالماگن - 1999 - ، هرتل - 1989 - ، جانکر و سیجسما - 2001 - 2، مک ریدی و دایتون - 1977 - ، و تاتسوکا - 2002 - قابل دستیابی می باشد.
ارزش عددی 1 به پاسخ پنهان نشاندهنده این است که آزمودنی دارای همه صفتهای موردنیاز جهت حل آیتم j می باشد در حالیکه ارزش عددی صفر به معنای آن است که آزمودنی یکی از صفتهای موردنیاز برای آیتم را دارا نیست، نه اینکه فاقد همه صفتهای k باشد.
مدل DINA قسمت تصادفی موجود در این مدل را نیز پوشش می دهد زیرا پاسخهای دانشآموز اغلب دارای لغزش - خطاهای - غیرمنظم می باشد. قسمت دروازه ای «and» این مدل اسمش را از طبیعت ارتباطی ij بدست می آورد - دی لا تور . - 2009 همچنین دو پارامتر جنبه ی سروصدا را مشخص می کند: پارامترهای حدس و پارامترهای لغزش .
مدل DINA پارامتر لغزش را با عنوان s j P - Xij 0 | ij l - و پارامتر حدس را با عنوان l | ij 0 - g j P - Xij برای آیتم j مشخص می کند. برخلاف موقعیت غیرتصادفی دانشآموزانی که دارای همه صفتها نیستند و گاهی اوقات حدس3 می زنند - پارامتر حدس - و پاسخ صحیح به یک آیتم می دهند و دانشآموزانی که دارای همه صفتها هستند و گاهی لغزش4 می کنند - پارامترلغزش -
