بخشی از مقاله
چکیده
پارا فیموز ناتوانی اسب نر یا اخته شده در برگشت آلت تناسلی به غلاف قضیب می باشد. پرولاپس آلت تناسلی در اسب می تواند توسط تروما، داروي آرام بخش فنو تیازین و ناراحتی هاي عصبی ایجاد شود.
پرونده هاي موجود از 3 مورد درمان براي پارافیموز در کلینیک دامپزشکی اسب احسان از سال 1390 تا سال 1392 نشان می دهد که علت دو مورد پرولاپس آلت تناسلی ضربه بود و یکی از موارد توسط استفاده از آرام بخش فنو تیازین رخ داده بود. معاینه فیزیکی کامل اسب انجام و توسط زایلازین 2٪ تسکین یافته . - mg/kg 0.5 - آلت تناسلی و غلاف قضیب به دقت با آب گرم و گاز تمیز شده پس از آن کاهش تورم پرولاپس با فشردن، ماساژ و بانداژ محکم صورت گرفت سپس دام کرم - پماد ضد التهابی - بر روي آن مالیده و آلت تناسلی به داخل قسمت خارجی غلاف قضیب هدایت شد.
سپس سعی شد با استفاده از بخیه purse string آلت تناسلی داخل غلاف قضیب نگاه داشته شود . مراقبت پس از عمل شامل جنتا موکس - آموکسی سیلین / جنتامایسین - با دوز 1 ml/kg هر 24 ساعت یک بار عضلانی به مدت 7 روز و فلونکسین مگلومین با دوز 1/1 mg/ kg داخل رگی به مدت 3 روز انجام پذیرفت. پس از 12 روز از برداشتن بخیه ها، اسب ها قادر به حفظ آلت تناسلی در داخل غلاف قضیب بودند.
مقدمه
شاید براي بسیاري از دام پزشکان ، پارا فیموز تداعی یک شرایط خاص و دلهره آور براي درمان است. اسب با علائم پارافیموز ، به کلینیک ارجاع شده و پس از درمان با تاخیر و یا بی اثر ، شرایط را به نقطه اي رسانده که در آن به نظر می رسد هیچ پیشرفتی حاصل نشده و عوارض آن ممکن است توان تولید مثلی را براي همیشه از اسب بگیرد. با اجراي چند تکنیک اساسی در درمان این بیماري می تواند از عوارض جبران ناپذیر و نیاز به مراجعات پیاپی اجتناب شود. پارا فیموز ناتوانی اسب نر یا اخته شده در برگشت آلت تناسلی به غلاف قضیب می باشد.
پرولاپس آلت تناسلی در اسب می تواند توسط تروما، داروي آرام بخش فنوتیازین و ناراحتی هاي عصبی ایجاد شود پرولاپس در ابتداي آلت تناسلی رخ می دهد، و پس از آن با ادم بیش از حد پوست و تورم آلت تناسلی ، اسب به طور کامل توانایی عقب کشیدن آلت تناسلی را به داخل غلاف قضیب از دست می دهد
اگر چه معمولا تروما دلیل این امر در نظر گرفته شده اما در اتیولوژي این بیماري ، سایر علل نیز باید در نظر گرفته شود ، که عبارتند از ، استفاده از آرام بخش فنوتیازین - داروهاي مشتق از فنوتیازین از رسیدن پیام هاي سمپاتیک به عضلات صاف بافت نعوظی در جسم غاري آلت تناسلی جلوگیري می کنند، این مساله باعث می شود عضلات صاف شل شده ، فضاهاي غاري با خون پر شوند و در نتیجه نعوظ الت تناسلی رخ میدهد - ،بیماریهاي عصبی و بیماري هاي سیستمیک مانند , hemorrhagica purpura, dourine, ،.equine herpesvirus-1، همچنین نغوظ دائم آلت تناسلی و یا فلجی غالبا با پارا فیموز ثانویه همراه است .
فلجی آلت تناسلی به دنبال استفاده از آرامبخش ها ممکن است در ارتباط با افزایش غلظت آندروژن ها باشد و در نریان ها و اسب هاي نري که به تازگی اخته شده اند متداول تر است، همچنین این بیماري در نریان هاي با لاغري پیش رونده رخ می دهد
پرولاپس طولانی مدت آلت تناسلی و غلاف قضیب ، بدون در نظر گرفتن علت ، زهکشی وریدي و لنفاوي این بافت ها را مختل میکند که این امر منجر به ادم و تورم بیش از حد ناحیه می شود به طوري که سطح داخلی غلاف قضیب متورم می شود،حلقه غلاف قضیب منقبض شده و زهکشی کم می شود. از معاینه سونوگرافی می توان در تعیین نوع تورم کمک گرفت که می تواند تنها نتیجه یک ادم باشد یا حضور دیگر موارد مانند سرم ، هماتوم ، لخته فیبرین ، یا آبسه که می تواند مانع برگشت پرولاپس آلت تناسلی وغلاف قضیب گردد.
قسمت دیستال آلت تناسلی به صورت یک حلقه بزرگ ، سنگین و متورم می شود و به دنبال آن یک چرخه معیوب رخ می دهد. در موارد طولانی مدت پرولاپس آلت تناسلی و غلاف قضیب امکان صدمه به اعصاب داخلی pudendal وجود دارد که فلج دائمی آلت تناسلی را در پی خواهد داشت . حتی در کوتاه مدت ، اگر محافظت نشود، اپیتلیوم آلت تناسلی و پرپیوس در معرض کنده شدن قرار می گیرد و به دلیل نکروز فشاري، پوسته خارجی فیبروز می شود، و آلت تناسلی عمل تلسکوپی طبیعی خود را از دست می دهد.
شکل:1 پرولاپس آلت تناسلی با ادم بیش از حد پوست و تورم آلت تناسلی.
مواد و روش ها
ابتدا حیوان توسط زایلازین %2 تسکین یافته - 0.5mg/kg - و آلت تناسلی و غلاف قضیب کاملا تمیز شد و بازرسی بصري و لمس براي کمک به تعیین میزان آسیب دیدگی صورت گرفت. از معاینه سونوگرافی در تعیین نوع تورم کمک گرفته شد
پس از بازرسی و شستشوي آلت تناسلی و پرپیوس ، زهکشی از ادم موجود در محل انجام شد زهکشی با استفاده از یک نیدل گیج 16 انجام شد. سپس اقدام به تخلیه آبسه همسو با جریان درناژ با استفاده از ماساژ با دست کردیم . براي حفظ شرایط آسپتیک لخته هاي خون و فیبرین را با استفاده از پنس فورسپس برداشتیم.سپس براي کاهش تورم از بانداژ محکم استفاده شد . پانسمان از قسمت دیستال سر آلت تناسلی شروع می شود و تا انتها ادامه میابد. پانسمان 10 الی 15 دقیقه در محل باقی مانده و پس از آن آلت تناسلی به preputial cavity باز گردانده شد. قبل از جایگزین کردن آلت تناسلی و پرپیوس به حفره preputial بافت باید به خوبی با نرم کننده - دام کرم - ، پماد آنتی بیوتیک داخل پستانی که شامل تترا سایکلین ودگزامتازون همراه با کرم سولفادیازین نقره اغشته شد.بعد از این که پنیس و پرپیوس به حفره پریتونئال بازگردانده شدند از بخیه purse-string براي کمک به حفظ آلت تناسلی در محل خود و جلو گیري از پرو لاپس استفاده شد
سپس آلت تناسلی وغلاف قضیب سرجاي خود نزدیک به دیواره شکمی بدن با یک باند حمایتی نگاه داشته شدکه از تورم بیشتر جلو گیري کرده و آلت تناسلی را دریک وضعیت ثابت نگاه دارد مراقبت پس از عمل شامل جنتا موکس - آموکسی سیلین / جنتامایسین - با دوز هر 24 ساعت یک بار عضلانی به مدت 7 روز و فلونکسین مگلومین با دوز 1/1mg/ kg داخل رگی به مدت 3 روز انجام پذیزفت. پس از 12 روز از برداشتن بخیه ها، اسب ها قادر به حفظ آلت تناسلی در داخل غلاف قضیب بودند.
شکل :2 تصویر سونوگرافی -1:ادم ناحیه پرپیوس -2 پنیس
شکل : 3 بخیه purse-string براي کمک به حفظ آلت تناسلی در محل خود
بحث و نتیجهگیري
در این بیماري درمان زود و به هنگام اولیه مهم است، زیرا می تواند عوارض ثانویه را به حداقل رساند یا از بروز عوارض بعدي جلوگیري کند. هدف اصلی در درمان پارا فیموز کاهش تورم است و جایگزینی آلت تناسلی پرولاپس شده به داخل قسمت خارجی غلاف قضیب درکمترین زمان و بدون اتلاف وقت براي محافظت از پنیس در برابر آسیب بیشتر است . استفاده از داروهاي ضد التهابی و آب درمانی در درمان بیماریها بسیار مفید هستند، اما باید روش هاي درمانی انحصاري را پیش گرفت.
درمان هاي حمایتی آلت تناسلی براي جلوگیري از تورم بیشتر و براي یک نتیجه موفقیت آمیز ضروري است. استفاده از بانداژ Esmarch یک روش ساده و در عین حال بسیار موثر براي از بین بردن ادم و کاهش تورم عضو می باشد به طوري که آن را بتوان در حفره preputial جایگزین کرد.
