بخشی از مقاله
چکیده
امروزه برای داشتن محیطی مناسب وپایدار داشتن اطلاعات علمی مناسب می باشد که با نگرش درست وبرنامه
ریزی مناسب می توان شهری زیبا و دلخواه درست کرد. وبرای رسیدن به این هدف احتیاج دسته جمعی مسئولان شهری را طلب می کند که با برنامه ریزی درست و با استفاده از تجربیات شهرهای دیگر و با تبادل اطلاعات، می توان محیط شهری را به شکل چشم اندازی مناسب برنامه ریزی کرده، و محیطی زیبا به نمایش گذاشت تا زندگی در این محیط لذتبخش شود. در این مقاله سعی شده است از دو زاویه به محیط شهری راهکار ارائه دهد.
.1 مقدمه
جهت گام نهادن به دنیای توسعه یافته و رفع مشکلات، آموزش صحیح علوم می تواند موجبات تسهیل و تثبیت دقیق یاد گیری و کاربرد های آن ها را فراهم کند. با توجه به نیاز های جوامع امروز و پیشرفت های تکنولوژی، نقش اساسی علم شیمی در توسعه هر کشور مشخص است. برای مثال امروزه یکی از برنامه های مهم شهری داشتن آب سالم می باشد. با توجه به محدود بودن منابع شیرین آب آشامیدنی و از طرف دیگر گسترش روز افزون آلودگی های زیست محیطی داشتن یک برنامه ریزی صحیح را طلب می کند. ابتدا در مورد آب مطالبی را بررسی می کنیم. آب هرگز بطور خالص در هیچ کجای دنیا یافت نمی شود و حتی آب بارانی که در مناطق آلوده می بارد سرشار از ذرات معلق موجود در اتمسفر می باشد که به صورت حل شده در آب حمل می شود.
آب چشمه هم دارای ترکیباتی از فلزات منیزیم،کلسیم، آهن و ....... می باشد. آب سخت هم آبی است که مقدارقابل توجهی از ترکیبات فلزات در آن وجود دارد. حتی آب آشامیدنی ما هم از نظر شیمیایی خالص نیست و با وجود آن که ذرات جامد معلق و باکتری های مضر آن از بین رفته اند اما باز هم از نظر شیمیایی خالص نیست.
استفاده های طبیعی از آب عبارتند :
-1زیبائی و تفریحی -2ذخیره آب مصرف عمومی مردم 3 -محیط زیست آبی جانوران آبزی -4کشاورزی -5صنعتی
آبی که برای مصارف شهری و آشامیدنی استفاده می شود باید سالم و پاک باشد و عاری از میکروب های مضر بوده و قابل آشامیدن باشد.
.2 تعریف آب پاک و آب آلوده
معمولا" آبی را آلوده گویند که مقدار اکسیژن محلول در آن از مقداری که برای زندگی آبزیان ضروری است کمتر باشد. هرگاه مواد آلی از طریق تخلیه فاضلاب به آب ها وارد شوند، به علت خاصیت اکسید شوندگی شدید این مواد که با مصرف اکسیژن محلول در آب به صفر می رسد می گویند آب بشدت آلوده است و آبزیان همواره در معرض آلوده شدن به فلز های سنگین اند. تنها مقدار کمی از این فلز ها در سوخت و ساز سلولی مورد نیاز است و بقیه ی آن در ماهیچه های آبزی انباشته شده و به بدن انسان انتقال می یابد.
جیوه یکی از این عناصر است،عنصری سمٌی و خطرناک که در بدن انسان باعث بیماری های عصبی، ضعف ماهیچه ای و اختلات بینایی و شنوایی می شود پس باید مقدار فلز های سنگین در بدن آبزیان از جمله ماهی کنترل شود. به این منظور از روش الکتروشیمیایی می توان مقدار جیوه را در بدن ماهی به شکل ساده و ارزان اندازه گرفت. از آنجائیکه مواد غذایی ما، ماهی است که همواره در معرض خطر آلودگی به فلز های سنگین موجود در آب های آلوده قرادارد جذب فلز های سنگین در بدن ماهی بسته به زیستگاه های آبی آلوده متفاوت است و به عواملی از جمله محل، رفتار تغذیه ای، مقدار غذا، سن و جثه و زمان ماندگاری هر فلز سنگین در بدن ماهی بستگی دارد. وجود این فلزها در زیستگاه های آبی از دو منبع تامین می شود. فرایند های طبیعی و فعالیت های انسانی و البته منبع عمده ی آن فعالیت های انسانی شناخته شده است. فلزات سنگین در بدن آبزیان به سرعت جذب می شوند.
از آنجائیکه ماهی بخش مهمی از رژیم غذایی انسانی به شمار می رود، تعیین فلز های سنگین به ویژه جیوه در بافت های مختلف ماهی انجام گرفته است. این فلز ها اندام هدف خود را با توجه به مقدار فعالیتی که آن اندام از خود نشان می دهد، انتخاب می کنند. این نکته، دلیل بیشتر انباشته شدن این فلزها را در بافت هایی همچون کلیه، کبد و آبشش نسبت به بافت های ماهیچه ای توضیح می دهد. بعضی از این فلز ها مانند مس، روی و آهن در غلظت های کم برای سوخت و ساز بدن آبزی ضروری اند در حالی که، نقش زیست شناختی برخی دیگر مانند جیوه، کادمیم و سرب هنوز ناشناخته است و به نظر می رسد این فلز ها حتی در غلظت های کمیزن برای موجودات زنده سمٌی باشند.
جیوه فلزی خطرناک است که در چند دهه گذشته نگرانی ناشی از آلودگی زیست محیطی آن در سراسر جهان، بحث های فراوانی را در پی داشته است و بهدلیل سمٌی بودن و انباشتگی در آبزیان از خطرناک ترین آلاینده ها به شمار می رود. سمی بودن جیوه عامل بسیاری از نارسایی ها در دستگاه عصبی مرکزی، گوارش، بافت پوستی و دهانی است. از نشانه های مسمومیت با جیوه می توان به بی حسی دست و پا، ضعف در ماهیچه ها، اختلال در بینایی، شنوایی و مشکلات گفتاری اشاره کرد.
مقدار مجاز جیوه در بدن ماهی حدود 1 J به ازای هر گرم وزن بدن اعلام شده است. انسان به جزء کار در محیط های صنعتی و شهر های پر جمعیت، که آلودگی هوا در آن ها زیاد است، معمولا" کمتر در معرض جیوه قرار می گیرد. مقدار طبیعی جیوه در خون انسان به 3 تا 6 میکروگرم در لیتر می رسد ولی مقدار آن در بافت بدن ماهی 0/5 تا 1 میکروگرم به ازای هر گرم وزن بدن گزارش شده است.
با مصرف ماهی احتمال افزایش مقدار جیوه در بدن انسان وجود دارد. آب دارای خواص فیزیکی ویژه ای است، برای مثال -1 وزن مخصوص آب در 4 درجه سانتی گراد، 1 گرم بر سانتی متر مکعب است، -2 گرمای ویژه آب بالا است، -3 هدایت حرارتی زیادی دارد، -4 حلالیت زیاد در برابر سایر اجسام دارد، -5 انبساط آن در حال انجماد افزایش می یابد و -6 ظرفیت گرمایی ویژه بالای آن.
.3 آلوده کننده های آب
هرجسمی خارجی که به آب افزوده شده وباعث شود که کیفیت فیزیکی، شیمیایی، یا بیولوژیکی آن طوری تغییر نماید که برای مصرف انسان و سایر موجودات و کشاورزی مضر باشد و انسان نتواند حتی با تصفیه عادی آن را برای آشامیدن مناسب سازد جزء آلوده کننده های آب منظور می شود .
آلوده کننده های عمده آب بشرح ذیل طبقه بندی می شوند :
-1 زباله های متقاضی اکسیژن -2 عوامل بیماری زا -3مواد غذایی گیاهی -4 ترکیبات آلی سنتز شده - مصنوعی - -5مواد نفت -6 مواد شیمیایی معدنی و کانی ها -7 رسوبات -8 مواد رادیو اکتیو -9 گرما.
.4 زباله های متقاضی اکسیژن
اکسیژن حل شده در آب، نیاز هرگیاه و جانوری است که در آن زندگی می کند. زمانی که زباله های آلی خصوصا" فاضلاب خانوادگی و حیوانی – زباله های صنعتی – ناشی از فعالیتهای کارخانجات کاغذ سازی – چرم سازی، فاضلاب کشتارگاه ها و گیاهان و......به آب می ریزد اکسیژن حل شده آب شدیدا" پائین می آید، چون زباله های این صنایع، اکسیژن خواه بوده و بوسیله باکتری ها در حضور اکسیژن شکسته شده و پوسیده می شوند. بیشترین زباله های اکسیژن خواه زباله های آلی هستند. این عمل باعث چهره زشت شهری می شود که با برنامه ریزی صحیح می توان آن را برطرف کرد.
مواد غذایی، که شامل عنصرهای فسفر – نیتروژن – کربن سه عنصری هستند که واکنش دهنده های وابسته به کیفیت وشرایط هستند، %70 ترکیبات فسفر در فاضلاب ها در اثر استفاده از شوینده های خانگی است که بایستی از ترکیبات شوینده ها حذف گردند. این ترکیبات وقتی که درآب واردمی شوند به رشد جلبک ها کمک نموده و باعث بهم خوردن تعادل اکوسیستم ها می شوند.
