بخشی از مقاله
چکیده
در عصر ارتباطات پیچیده و انفجار اطلاعات دیجیتالی، استفاده از ابزارهای نوین اطلاعاتی روز دنیا برهمگان روشن و آشکار است. دستیابی به اطلاعات و ارتباطات پیشرفته نیازهای قطعی برای توسعه روستایی و کشاورزی پایدار است. ناپایداری وضعیت کنونی روستاها و حرکت جهان به سوی عصر اطلاعات و جهانیشدن اقتصاد، منجر به تغییرات اساسی در پارادیمهای سنتی توسعه روستایی گردیده است.
یکی از پارادایمهای نوین در زمینه توسعه روستایی و توانمندسازی اجتماعات محلی، آشنایی و بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات میباشد. تکنولوژی های ارتباطی نوین میتوانند به پیشرفت ارتباطات ، افزایش مشارکت، نشر اطلاعات و تسهیم دانش و مهارتها کمک نماید. دراین میان افزایش آگاهی مردم جامعه نسبت به اهمیت مسائل زیست محیطی از اهمیت بالایی برخوردار است.
آموزش محیط زیست بنیادیترین شیوه درحفاظت محیط زیست بوده که هدف از آن یافتن مناسبترین و بهترین نظام و شیوه ارائه مطالب و نحوه فعالیت ها و اجرای ساختاری است که زمینهساز ارتقاء آگاهی های زیست محیطی در سطح جامعه میباشد تا از این طریق هر فرد جامعه خود را از طریق احترام گذاشتن به طبیعت مسئول در حفظ و حمایت از محیط زیست بداند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان راهکار مناسبی است که میتواند با ارائه آموزشهای منطبق با نیازهای مردم محلی، از طریق ایجاد اشتغال نموده و متعاقب آن از تخریب این منابع با ارزش جلوگیری نماید. هدف مقاله که به روش مروری با جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و اینترنتی و مقالات تدوین شده، بررسی فرصتها وچالش های و بکارگیری ICT را در زمینه توسعه ی پایدار روستایی و محیط زیست و راهکارهای لازم را ارائه نماید.
مقدمه
امروزه از بسیاری جهات، تکنولوژی اطلاعات وارتباطات از عوامل مهم توسعهی پایدار شمرده میشود و نقش آن در زمینه-های ادارههای دولتی، توسعه روستایی و شهری، حمل و نقل و ارتباطات جادهای، سلامت، نیازهای خاص جمعیت انسانی، آموزش محیط زیست و کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است - مولایی وهمکاران،. - 1390 با ورود فناوری اطلاعات به مناطق روستایی، روشهای فنی، کاربر و ناکارآمد کشاورزی و دامپروری جای خود را به شیوهای نوین و موثر میدهد این موضوع خود باعث افزایش منابع درآمد روستاییان میشود همچنین گسترش اینترنت در مناطق روستایی مرزهای متعارف دسترسی به امکانات و اطلاعات را از میان بر میدارد و مناطق روستایی را به گونهای مستقیم و آن به جهان متصل میکند
توسعه همه جانبه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در یک جامعه از ملزومات تحقق توسعه پایدار در آن جامعه است بر این اساس حفاظت مستمر و مداوم از محیط زیست سبب میشود ساختار3 گانه توسعه پایدار مستحکم و ایستا باشد اهمیت این موضوع تا حدی است که تضمین پایداری محیط زیست به عنوان یکی از اهداف 8 گانه توسعه هزاره سازمان متحد برشمرده شده است
امروزه اطلاعات به عنوان ابزاری قدرتمند جهت تثبیت موقعیت هر کشور و حتی هر فرد مطرح است و براین اساس باید در اختیار عموم قرار گیرد فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله مهمترین عواملی است که میتواند از طریق اطلاع رسانی صحیح و به موقع به روستاییان در آموزش آنها موثر بوده و زمینههای توسعه همه جانبه روستاها فراهم نماید. از آنجایی که توسعه به انسان در محور مباحث توسعه پایدار قرار دارد و بخشی از جمعیت جهان در روستاها ساکن باشند به منظور تامین آسایش و فقرزدایی از جوامع حفظ و پایداری روستاها از جملهها هدفهای توسعه روستایی در دهههای اخیر در نظرگرفته میشود بنابراین به منظور نیل به پویایی و رفاه ساکنان باید حضور فناوریهای نوین در زندگی روستاییان رابررسی کرد
سیاستها، برنامهها و طرحها 3 رکن اصلی و اساسی در ارزیابی راهبردی محیط زیست هست که طیف گستردهای از تصمیمات را شامل میشوند وتصمیمات مذکور نیز تبعات و پیامدهای زیست محیطی بسیاری را به دنبال خواهند داشت. دامنه و گسترده ارزیابی راهبردی محیط زیست باید کاملا" متناسب با مرحله تصمیمگیری باشد و نوع اثرات زیست محیطی قابل شناسایی باشد لازم به ذکر آنکه خاستگاه ارزیابی راهبردی محیط زیست باز میگردد به آنچه کمیسیون براتلند آن را با عنوان ملاحظه ابعاد اکولوژیکی سیاست درکنار ابعاد اقتصادی و سایر ابعاد عمدهترین چالش بنیادی دهه1990 است
امروزه حفاظت از محیط زیست و اطمینان از پایداری و همه جانبه بودن توسعه آن جدیترین چالش پیشروی جامعه جهانی است. احیاء و نگهداری هر گونه حیاتی مساوی است با امکان زندگی بهتر و بیشتر برای انسانها در روی کره زمین. رابطه بین انسان و سایر موجودات جهان به هم پیوند خورده که نابودی یک گونه میتواند یک گزینه از امکانات زندگی انسان را کاهش دهد
مفاهیم توسعه پایدار
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی - فائو - نیز متاثر از تعریف کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه، توسعه پایدار را چنین تعریف میکند: توسعه پایدار عبارتند از مدیریت و حفظ منابع پایه طبیعی و هدایت تغییرات فناوری و سازمانی به گونهای که احتیاجات حال و آینده انسان را تامین و برآورد سازد. توسعه پایدار موجب حفاظت زمین، آب گیاه، و منابع ژنتیکی حیوانات میشود، از لحاظ زیست محیطی مخرب نیست، از لحاظ فنی، مناسب و از نظر اقتصادی و اجتماعی، قابل قبول است - کریم وهاشمی،. - 1388 به معنای تلفیق اهداف اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی برای حداکثر سازی رفاه انسانها بدون آسیب رسانی به توانائی نسلهای بعدی برای برآوردن نیازهایشان میباشد
مفاهیمICT
ICT تکنولوژیهای توانمندکننده و تسهیلگری هستند که افراد، اجتماعات، تجار و بخشهای مختلف دولت قادر میسازند با دستیابی به ارتباطات و کامپیوترها، با قیمت مناسب، امکان صرفهجویی در وقت و هزینهها را برای بهبود کیفیت کار و زندگی خانگیشان پیدا کنند - هزارجریبی و همکاران،. - 1391 به طورکلی فناوری اطلاعات وارتباطات که ازتعامل سه بخش متمایز رایانه، اطلاعات و ارتباطات مخابراتی حاصل شده است
در مناطق روستایی تلاش دارد تا خدمات نمایندگیها مرکزی دولتی و غیردولتی را برای ساکنان مناطق روستایی فراهم سازد - ICT. - Rama, Roa, T.P, 2004 فناوری نوینی است که توانسته است خیلی زود تمامی حصارهای قید و بندها را گسیخته و مرزهای جغرافیایی در عرصه های مختلف را در نوردیده و بر کلیه ابعاد اجتماعی- اقتصادی- سیاسی- نظامی و فرهنگی جوامع اثر بگذارد
مفاهیم محیط زیست
از آغاز دههی 1970 با تعریفی که از حق محیط زیست سالم وجود داشته است، این حق به عنوان یک حق اساسی در مجموعهی جدیدی از حقوق بشر تحت عنوان حقوق نسل سوم مورد توجه واقع شده است. نگرانیهای عمومی در مورد زوال محیط زیست، شکل گرفته و حق محیط زیست سالم تنها در صورت توجه سراسری اعضای جامعهی بیناللملی محقق خواهد شد. هدف از قواعد حقوق بین اللمل محیط زیست، حفظ منافع مشترک بشریت است - جمالی، . - 1389 عبارت است از محیطی که فرآیند حیات را فرا گرفته و با آن بر هم کنش دارد
توسعه پایدار لزوم آموزش های محیط زیستی
برای رسیدن به توسعهای پایدار یعنی توسعهای موزون و با حفظ ارزشهای زیست محیطی، باید به تحول فرهنگ زیستی جوامع اندیشید تا مردم تشکیلدهنده جوامع، منش خود را با پایداری و پویایی طبیعت تطبیق دهند، توسعه پایدار وقتی تحقق مییابد که اطلاعات محیطی در میان مردم گسترش یافته و مشارکت مردم در حفظ و حراست از آن دو چندان گردد بدون حمایت مردم جهش به توسعه نیز مشکل آفرین خواهد بود.
