مقاله کاربرد فناوری های نوین در پدافند غیر عامل و دفاع زیستی

بخشی از مقاله

چکیده

امروزه یکی از زمینههایی که بیشترین تحول را به خود دیده است و با رویکردهای نوینی روبرو گشته، بحث آموزش است. جایی که دیگر سیستم های سنتی کارایی خود را تا حدود زیادی از دست داده اند و هجوم نهادها و مخاطبان به سمت آموزش بیشتر و برآورده کردن نیازها و خواسته ها یشان، استفاده از سیستم های سنتی را دست و پا گیر کرده است.

تکنولوژی آموزشی بعنوان رویکرد جدید و زائیده فناوری نوین اطلاعاتی میتواند پاسخی شایسته به نیازهای فراگیران و مؤسسات آموزشی در حوزه پدافند غیر عامل باشد. این مقاله که به روش مروری- تحلیلی تدوین شده است با بررسی تاریخچه و تعاریف مختلف از پدافند غیر عامل و فناوریهای جدید آموزشی به بحث و نتیجه گیری در مورد نقش فناوری های جدید در حوزه پدافند غیر عامل می پردازد.

.1 مقدمه

در بسیاری از کشورهای جهان، گسترش فناوری نوین در آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفته است. با برسی آمار و اطلاعات موجود در مورد میزان گسترش فناوری های نوین در آموزش و پرورش کشورهای جهان، در می یابیم که در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برای تجهیز مدارس با امکانات گوناگونی همچون رایانه، اینترنت، برنامه های جامعی مدون شده است.

ابداع روش های جدید آموزشی، بهره گیری از رایانه در کلاس های درس، بهره گیری از نرم افزارهای آموزشی و چندرسانه ای ها، بهره گیری از اینترنت و پست الکترونیکی، گسترش شبکه های آموزشی، ظهور آموزش الکترونیکی و .... از پیامدهای نوین به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش بوده است. این مفاهیم مارا وا می دارد تا به الگوهای نوین، کارا و مناسب در آموزش و پرورش برای برخورد با پیچیدگی ها و نیاز های روزافزون دنیای کنونی روی آوریم.

در حوزه پدافند - دفاع - غیرعامل که شامل مجموعه طرح ها، اقدامات و برنامه ریزی هایی است که موجب کاهش آسیب پذیری، افزایش آستانه تحمل و مقاومت مردم و تداوم فعالیت های منابع ملی در گستره کشور در مقابل هرگونه تهدیدات را گویند به کمک روش های آموزشی جدید و به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات پدیده پدافند غیر عامل را برای افراد موجود در حوزه نظام آموزش به خصوص دانش آموزان ملموس کرده و آموزش های لازم را در شرایط خاص با امکاناتی به نام فناوری های جدید موجود در مدرسه آموزش دهند؛ چرا که بسیاری از روش های آموزشی سنتی نا کارآمد و کند هستند و قدرت کافی را برای انتقال مفاهیم به فراگیران ندارند. بنابراین لازم است که از ابزارهایی که فناوری های نوین در اختیار ما قرار می دهند، در این زمینه به نحو احسن استفاده نماییم .

-1-1 هدف و روش

این مقاله که به روش مروری- تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه ای و پژوهش های موجود در این زمینه تدوین شده است برآنست تا با بررسی مفاهیم فناوری های جدید، تکنولوژی چند رسانه ای ها، و پدافند غیر عامل به بحث در مورد ضرورت و نقش فناوری های جدید در حوزه پدافند غیر عامل و مزایای آن در این حوزه می پردازد .

-2 مروری بر ادبیات

-1-2 مفهوم تکنولوژی آموزشی

مفهوم تکنولوژی آموزشی مسیر پرشتابی را در جهان پشت سر گذاشت. اگرچه عقیده بر این است از گذشته های دور حتی پنج قرن قبل از میلاد برخی ها - سوفسطائیان - جهت انتقال دانش از ابزارهای مقدماتی بهره می گرفتند، اما اولین تلاش های به کارگیری تکنولوژی آموزش را به سال های 1900 م به بعد نسبت می دهند .[1] در اوایل قرن حاضر بود که دست اندرکاران به اهمیت استفاده از وسایل سمعی و بصری در آموزش پی بردند و طی قرن بیستم ، تا به امروز تحول شگرفی ایجاد شد

هدف تکنولوژی آموزشی فراهم کردن شرایطی است که باید امکان یادگیری ساده تر همراه با بازدهی بیشتر را فراهم سازد. تکنولوژی آموزشی می تواند، اجازه دهد که یادگیری از جهات دیگری که ممکن است رخ دهد، وسیله ای برای پیشرفت یادگیری در تمام موضوعات شود . توانایی های خلاقانه دانش آموزان را توسعه دهد، دانش آموزان را تشویق نماید خودشان مسؤل یادگیری خود باشند و آنان را به ارتباط متقابل با یک جامعه بزرگتر تشویق نماید .[3] در حقیقت تکنولوژی آموزشی همان وسایل کمک آموزشی است که معلم را در اجرای بهتر تدریس یاری می دهد و هدف واقعی استفاده از آن تسهیل جریان یادگیری بوده است

البته تکنولوژی آموزشی فراتر از کاربرد ابزار و وسایل به معنی روش منظم طراحی، اجرا و ارزشیابی کل فرآیند به ایجاد یادگیری مؤثرتر، عمیق تر و پایدار می باشد.

به یک معنی دیگر، تکنولوژی آموزشی واسطه ای برای افزایش بهره وری در بزرگترین سازمان اجتماعی یعنی آموزش و پرورش است. شاید بتوان افزایش بهره وری در آموزش و پرورش را به معنی دستیابی به یادگیری بیشتر، پایدارتر و عمیق تر دانش آموزان و شکوفایی استعدادهای آنان در ازای مصرف منابع مالی و انسانی کمتر دانست. در این فرآیند، نقش رسانه های آموزشی به عنوان یکی از اجزای سیستم و به عنوان عامل تسهیل کننده ارتباط بین معلمان و شاگردان بسیار قابل توجه است

-2-2 رسانه و رسانه آموزشی

رسانه در لغت به معنی واسطه، وسیله، ماده وسط یا رابط دو چیز، حدفاصل و سرانجام، وسیله نقل و انتقال است

در هرجریان ارتباطی، رسانه مناسب سهم عمده ای در تسهیل انتقال پیام بین فرستنده و گیرنده دارد. انتقال پیام های آموزشی به آموزش گیرندگان با استفاده از رسانه های آموزشی که جزء تفکیک ناپذیر فرآیند آموزش محسوب می شوند، صورت می گیرد

رسانه آموزشی به عوامل، وسایل یا ابزاری گفته می شود که کل محتوای آموزش را به فراگیران منتقل می کند؛ در حالی که وسایل کمک آموزشی اشیا، وسایل و ابزاری هستند که تنها در بخشی از آموزش از آنها استفاده می شود. بنابراین، رسانه به خودی خود قادر به انتقال و رسانندگی پیام آموزشی است و وسایل کمک آموزشی همان طور که از عنوان آن برمی آید، به فرایند آموزش و تدریس کمک می کنند. هر اندازه کاربرد وسایل کمک آموزشی غنی تر باشد، امر یاددهی و یادگیری با سهولت بیشتر و در زمان کوتاه تری صورت می گیرد

براساس تحلیل ارائه شده می توان نتیجه گرفت که وسایل آموزشی به کلیه تجهیزات و امکاناتی اطلاق می شود که می توانند در محیط آموزشی شرایطی را به وجود آورند که یادگیری سریع تر، آسان تر، بهتر، بادوام تر و موثر تر صورت گیرد

"در حقیقت رسانه آموزشی به وسایل و ابزارهایی گفته می شود که کار انتقال پیام آموزشی را از فرستنده به گیرنده انجام می دهد".

مهم ترین دلایل استفاده از رسانه های آموزشی را می توان: » برقراری ارتباط مؤثر «، » ایجاد انگیزه یادگیری «، »شکل دهی یادگیری سریع تر، عمیق تر و پایدارتر »انطباق با هوش های چندگانه «، » صرفه جویی در زمان آموز ش و یادگیری «، » شکل دهی تجارب یادگیری ناممکن « برشمرد .

-3-2 چند رسانه ای

پیدایش فناوری رایانه، بر استقبال از چند رسانه ای ها در قالب نرم افزارهای رایانه ای تأثیر چشمگیری داشت و به جرأت می توان گفت شیوع استفاده از چند رسانه ای ها در فعالیت های گوناگون به ویژه آموزش مدیون قابلیت ها و توانایی های برجسته ی فناوری رایانه است. چند رسانه ای هر گونه تلفیق متن، گرافیک، صدا، پویانمایی و ویدیو است که با رایانه و یا سایر ابزار الکترونیک منتقل می شود.

فنریچ، چند رسانه ای آموزشی را این گونه توصیف کرده است: چند رسانه ای آموزشی ترکیب مهیج سخت افزار و نرم افزار رایانه ای است که به شما اجازه می دهد ویدیو، پویانمایی، صدا، گرافیک و متن را با یکدیگر ترکیب کرده و برنامه ای آموزشی بسازید که از طریق صفحه نمایش رایانه قابل عرضه باشد

چند رسانه ای در رایانه ها ترکیبی از متن، تصاویر، صدا، پویانمایی و تصاویر ویدیویی است.[11] چند رسانه ای آموزشی، نوعی چند رسانه ای است که با مقاصد آموزشی تهیه می شود. واژه چندرسانه ای از سال 1950 میلادی به بعد مطرح و تلاش شد با ترکیب چندین رسانه، کیفیت آموزش بالا رود .[12] و این امکانات اجازه پیشروی، تعامل، آفرینندگی و ارتباط بهتر کاربر و نرم افزار را به آسانی می دهد 

از جمله مزیت های استفاده از چندرسانه ای ها در کلاس را می توان شامل: بالا بردن انگیزه دانش آموزان برای مشارکت، ترکیب مهارت های مختلف مثل خواندن، گوش دادن، نوشتن و صحبت کردن، افزایش مهارت همکاری، تعامل درست تر دانش آموزان و معلم، تجزیه و تحلیل بهتر منابع، بالا بردن تفکر دانش آموزان در حل مسئله، تغییردادن نقش معلم از گوینده صرف به نقش تسهیل گر یادگیری، استفاده از سبک های متفاوت در یاددهی و یادگیری نام برد

در بین چندرسانه ای ها،چندرسانه ای تعاملی اثر بیشتری در یادگیری دارد [15] چندرسانه ای آموزشی هر ترکیبی از متن، گرافیک، صدا، انیمیشن، تصویرهای متحرک و ویدیوئی است که از طریق رایانه یا سایر تجهیزات الکترونیکی، در اختیار کاربر قرار می گیرد.

-4-2 انواع رسانه ها و طبقه بندی آنها

رسانه های آموزشی را می توان به صور ت های مختلفی تقسیم بندی نمود. در یک نوع آن رسانه های آموزشی به چهار طبقه رسانه های دیداری - مانند؛ اسلاید و پوستر - ، رسانه های شنیداری - مانند؛ رادیو، تلفن و نوار صوتی - ، رسان ههای دیداری شنیداری - مانند؛ تلویزیون، رایانه و ویدیو - و رسانه های چند حسی - مانند؛ مدل ها و شبیه سازها - تقسیم می شو ند

همچنین رسانه های آموزشی را می توان به دو دسته کلی شامل رسانه های غیر تعاملی، و یا یک طرفه و رسانه های تعاملی یا دو طرفه تقسیم کرد. رسانه های غیر تعاملی رسانه هایی هستند که معلمان به طور یک طرفه اطلاعات را به مخاطبان انتقال می دهند - مانند فیلم های متحرک، اسلاید و تلویزیون - . این رسانه ها قدیمی تر بوده و در طول سال های اولیه قرن بیستم تا اواخر دهه 1970 به تدریج به وجود آمده و وسعت یافته اند. رسانه های تعاملی یا دو طرفه، رسانه هایی هستند که سبب ایجاد موقعیت آموزشی دو طرفه میان یادگیرنده و فن آوری - مانند رایانه و شاه راه های اطلاعاتی - می شود. این رسانه ها طوری برنامه ریزی می شود که از یادگیرندگان پاسخ می طلبند و اغلب حتی می توانند پاسخ آنان را ارزشیابی و به یادگیرندگان بازخورد بدهند

باتوجه به تغییر و دگرگونی های زیادی در دو دهه اخیر در شکل آموزش رسانه ای در مجموع فن آوری رایانه باعث تغییر زیاد در روش تدریس و یادگیری شده است البته رسانه ها یا تک رسانه ای مانند عکس و تصاویر هستند، یا چندرسانه ای مانند تلویزیون، فیلم و رایانه می باشند که حداقل باید دو عنصر مانند تصاویر متحرک همراه با صدا مانند: تلویزیون و یا حداقل سه عنصر مانند، تصاویر، صدا و تعامل را - مثل رایانه - در برداشته باشند

-5-2 پدافند عامل و غیر عامل

از نظر لغت شناسی واژه پدافند از دو جزء پد و آفند تشکیل شده است. در فرهنگ و ادب فارسی پاد یا پد پیشوندی است که به معنای ضد، متضاد، پی و دنبال بوده و هرگاه قبل از واژه ای قرار گیرد، معنای آن واژه را معکوس می نماید و واژه آفند نیز به مفهوم جنگ، جدال، پیکار و دشمنی است.