بخشی از مقاله
چکیده
روند فزاینده جهانی شدن تجارت محصولات کشاورزی و رقابت گسترده در این زمینه که چارچوب معادلات بازار را دگرگون ساخته است تمامی اجزای صنعت کشاورزی را دستخوش تحولات اساسی و ساختاری خواهد کرد. با استفاده از فنآوریهای اطلاعاتی و به طور کلی اطلاعات و دانش میتوان توانمندی بیشتری به جوامع ارائه نماییم، از اینرو در مقاله حاضر به بررسی و تحلیل کاربرد فنآوری ارتباطات و اطلاعات در ترویج و توسعه کشاورزی پرداخته شد.
نتایج این تحقیق که به روش کتابخانهای صورت پذیرفت نشان داد فنآوریهای ارتباطات و اطلاعات میتوانند از طریق مرتبط ساختن کشاورزان با بازارها، فعالیتهایاقتصادی روستاییان را بهبود بخشد، کاربرد این فناوری در ترویج کشاورزی میتواند پتانسیلها و فرصتهای نوینی را برای ارتقاء ظرفیتهای خدماترسانی بهوجود آورده و به تبع آن افزایش عملکردها و در نهایت موجبات توسعه ترویج کشاورزی را در فضای جدید فراهم آورد و در نهایت به مهمترین هدف ترویج و آموزش کشاورزی که توانمندسازی کشاورزان و به دنبال آن توسعه پایدار کشاورزی است نائل شد.
مقدمه
فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجموعه ای از ابزارها و روش هایی گفته میشود که برای تولید، پردازش و عرضه اطلاعات بکار می رود، فنآوریهای ارتباطات و اطلاعات - Information Communication Technologies - ، از جدیدترین دستاوردهای علمی بشریاند که بهنظر میرسد تواناییها و قابلیتهای بسیاری را به جامعه انسانی عرضه نمودهاند و انتظارمیرود بتوانند در رفع مشکلات موجود جامعه بشری مفید و موثر باشند. بسیاری در سراسر جهان بر این عقیدهاند که تسریع و تعدیل در فرآیند تبادل دانش و اطلاعات از طریق فنآوریهای ارتباطی و اطلاعاتی نقش بسیار کلیدی در دستیابی به توسعه منابع انسانی و توسعه ایفا خواهند نمود و جامعه مبتنی بر دانش و اطلاعات به عنوان الگوی توسعه شناخته میشود.
امروزه به کمک رایانه و ابزارهای ارتباطی و فناوری اطلاعات دهکده جهانی از رویا به حقیقت پیوسته است. کشاورزی نیز که یکی از علوم اولیه بشر می باشد از این رهگذر نیز بی نصیب نمانده است و تامین غذا برای جمعیت روزافزون جهان روزبروز از اهمیت بیشتری برخوردار میگردد استفاده از روشهای نوین در این عرصه کشاورزی را به استفاده از این فناوری جدید اطلاعات سوق داده است.
در تمامی عملیات کشاورزی همچون کاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت میتوان از این فناوری بهره جست - بارانی و قدسی راثی، . - 1386 نقش حیاتی ICT شامل فراهم کردن به موقع اطلاعات صحیح و مناسب میباشد و این یکی از فواید جهانی شدن میباشد . به عبارتی ICT به همه افراد فرصت های مساوی داده و آنها را در پذیرش اطلاعات وفناوری ها - پذیرش یک روش یا تکنولوژی که مناسبت بیشتری با توانمندی ها و شرایط اجتماعی - اقتصادی دارد - متقاعد می سازد. با طی این روند میتوان بیان داشت که ICT در کاهش فقر، افزایش تولید کشاورزی، قدرتدهی به فقرا و خصوصاً زنان نقش فزاینده ای دارد.
کاربرد ICT در کشاورزی
یکی از بارزترین نوع اطلاعات مفید در توسعه کشاورزی اطلاعات بازار و قیمتها است. قیمتها از مهمترین عوامل محرک تولید کشاورزی است و تفاوت قابل توجه بین قیمت محصول در مزرعه و در بازار مصرف میتواند از طریق اطلاعرسانی به موقع در زمینه قیمتها و عرضه و تقاضا و کشش بازار به نحو مطلوبی میتواند کاهش یابد در نتیجه میتوان از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای کمک اطلاع رسانی به موقع قیمتها استفاده کرد. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای دسترسی به بازار محصولات و بهبود بازده کشاورزان خردهپا بسیار مهم است. اطلاعات بازار توسط ایستگاه های رادیویی FM و توسط سایر رسانه ها از جمله تلفن های همراه، اینترنت و... به کشاورزان ارائه میشود تا آنان را نسبت به قیمت محصولات آگاه کند .
- Madadi et al., 2011 - قیمت نهادههای مصرفی مزرعه - مانند کود، سم و بذر - و نیز قیمتهای ماشینآلات و ادوات و همچنین استانداردهای کمی و کیفی محصولات، قوانین صادرات و واردات و نظیرآنها نیز اطلاعات مهمی هستند که میبایست به صورت بهروز در اختیار بهرهبرداران کشاورزی قرارگیرند. فنآوریهای ارتباطات و اطلاعات میتوانند از طریق مرتبط ساختن کشاورزان با بازارها، فعالیتهایاقتصادی افراد دور از دسترس یعنی همان روستاییان را بهبود بخشند و کسب و کار در نواحی روستایی و توسعه نیافته را رونق بیشتری بدهند .
کاربرد ICT در ترویج کشاورزی
ترویج کشاورزی به عنوان یکی از نهادهای مرتبط با روستا در نیل به توسعه انسانی ،کشاورزی و روستایی نقش مهمی را ایفا می نماید. برخی از نقشهای این نهاد انتخاب، ارزیابی و انتقال فناوری مناسب، تبادل اطلاعات و دانش، مساله یابی و مشاوره به روستاییان میباشد. امروزه یکی از پدیدههای کارساز در اجرای این نقشها بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات است که منجر به ظهور و بروز ترویج مجازی گردیده است. کاربرد این فناوری در ترویج کشاورزی میتواند علاوه بر پاسخگویی به تقاضاهای روزافزون ذیالنفعان، پتانسیلها و فرصتهای نوینی را برای ارتقاء ظرفیتهای خدماترسانی به وجود آورده و به تبع آن افزایش عملکردها و در نهایت موجبات توسعه ترویج کشاورزی را در فضای جدید فراهم آورد.
- برخی از صاحب نظران اهداف و انتظارات از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها را این موارد می دانند: تسهیل نمودن مشارکت روستاییان در تصمیمات و برنامه ریزیها از طریق بالا بردن امکان دریافت نقطه نظرات، انتظارات و پیشنهادهای دستگاه دولتی و کمک به تامین نیازهای جامعه روستایی اعم از نیازهای اصلی و نیازهای فرعی.
- برخی معتقدند کشورها به پنج عنصر استراتژیک نیاز دارند تا بتوانند استراتژی های موفق و سودمند فناوری اطلاعات و ارتباطات را تدوین نمایند. این موارد عبارتند از : زیرساختارهای مناسب، ظرفیت انسانی، سیاست دولت و پشتیبانی کنندگی، شبکه پشتیبانی کننده کسب و کار، محتوای محلی و کاربردها استراتژیها برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران عبارتند از: رهیافت منظم به سوی توسع پایدارملی، توسعه منابع انسانی، بهبود همافزایی ملی، توسعه زیرساختارها شبکه قوانین، استانداردها و منابع و توسع بخش خصوصی - فمی و علیبیگی، . - 1383
ICT و گسترش ترویج مجازی
استفاده از اینترنت می تواند فاصله بین محققان توسعه روستایی و همچنین فاصل بین محققان و روستائیان را کوتاه کرده و سازوکارهایی ایجاد کند که گفتگوی پایین به بالا را ممکن ساخته و دانش بومی را نشر دهد. در آمریکا ادارات ترویج و بخش های تحقیقی برای همهی کارکنانشان دسترسی به اینترنت را فراهم کردهاند. مروجین از طریق پست الکترونیک به اساتید دانشگاه دسترسی دارند.
پست الکترونیک عملاٌ جایگزین نامه بین دانشگاه و مروجان شده است. اگر برنامه های ICT در مناطقی که دارای ظرفیت ایجاد آن را برای استفاده می باشند، اجرا گردد سبب میشود که افراد شرکت کننده اعم از فقرا، جوانان، زنان و غیره توانمندسازی خود را افزایش دهند، همکاریهای سازمانی افزایش یافته و اطلاعات، تجربیات، بهترین و جدیدترین شیوه ها و نوآوری در پروژه ها و برنامه های گوناگون ارئه شوند.کشاورزان بزرگ و کوچک توجه فراوانی به ترویج مجازی استفاده از اینترنت در زمینه کارهای کشاورزی مبذول داشتهاند.
علت آن دسترسی به گزارشات دولتی همانند برآورد تقاضا، فروش برای صادرات، کسب سوابق، کسب اطلاعات رایج درباره آب و هوا و پیش بینی آن به طور شبانه روزی، دسترسی به اطلاعات برجسته درباره روشهای نوین، نگهداشتن قیمتها به روز و آگاهی لحظه به لحظه از تغییر قیمتها، بازاریابی،کسب گزارشات تحقیقی و ترویج دانشگاهی و ارتباط با متخصصین توسط پست الکترونیک در هر زمان و مکانی، خرید و فروش محصولات، تجارت ارزان قیمت، تماس آسان با مشتری و خریدار، دسترسی به کالاهای ارزانتر و با کیفیتتر استفاده از سفارشات، خدماترسانی وسیع، کسب اطلاعات واضح و دقیق درباره تولیدات، پرداخت آسان هزینهها و ... میباشد.
آموزش و ترویج مناسب و پیشرفته
توجه به آموزش و ترویج با تکیه بر قابلیتهای ICT از دیگر راهکارهای رسیدن به توسعه همهجانبه در کشاورزی میباشد.
